Аскерчилени урунуу, социал эркинликлери сакъланадыла

Энчи аскер  операциягъа къатышханлагъа къыралны жанындан себеплик жаны бла законлагъа къаллай тюзетиуле кийирилгенлерин бизге КъМР-ни прокуратурасында федерал законланы толтуруугъа къырал надзор жаны бла бёлюмюню тамата прокурору Ирина Маденова ангылатады.

- Ирина Петровна, жер-жерли къаугъалада жан берген ветеранланы  юй бийчелерине  къырал себепликни  низамына тюзетиуле кийирилгендиле. Ала не бла байламлыдыла?

- Хау, быйыл 17 февральда чыгъарылгъан 27-ФЗ номерли федерал закон «Ветеранланы юслеринден» законнга тюрлениулени кийиргенди. Алагъа кёре, жер-жерли къаугъалада жан берген ветеранны  юй бийчесине  (юй башчыгъа) социал болушлукъ ол экинчи юйюр къурамагъан эсе тёленеди.

Алгъын болгъан низамда уа къыралны жанындан болушлукъну жаланда экинчи юйюр къурамагъан эмда кеси  аллына жашагъан инсан тийишли эди. Неда тёлеулени акъылбалыкъ болмагъан сабийни (сабийлени),  сакъат баланы ёсдюрген (ол къыяуну 18 жылы толгъунчу тапхан эсе) эмда очно халда билим бериу учрежденияда окъугъан сабийи болгъан юйюрлеге этилгендиле, анга 23 жыл толгъунчу кезиуге дери.

- Кеслерини ыразылыкълары бла къуралгъан аскерчи биригиулеге къатышханлагъа ахча болушлукъ тёлеуню низамын да ангылатсагъыз эди. 

- РФ-ни къоруулау министри 2023 жылда 17 февральда чыгъаргъан  72-чи номерли буйрукъ  бла   ««Аскерчилени хакъларыны   эмда алагъа энчи тёлеулени юслеринден»  306-ФЗ номерли федерал законну 8-чи эм 12-чи статьяларында тохташдырылгъан бир кере берилген ахча себепликни РФ-ни Къоруулау министерствосу  къалай тёлегенини  низамыны юсюнден» буйрукъгъа тюзетиуле кийирилгендиле. Алагъа тийишлиликде, кеслерини ыразылыкълары бла аскер биригиулеге къатышханлагъа, неда аланы юйюрлерине (инсан ауушхан кезиуде) аллай пособияланы Къоруулау министерство ол жаны бла келишим къабыл кёрген организацияла тёлерикдиле.

 Дагъыда буйрукъда аскер  бёлюмле, комиссариатла аскер  къауумлада кесини ыразылыгъы бла къуллукъ этген инсанны юйюрюне (ол ауушхан эсе) бир кере ахча болушлукъну этер ючюн къаллай документлени жыйышдырыргъа кереклиси да жазылгъанды. Жаралы болуп, къыяу табып, неда ауруп, аскер комиссия инсанны къуллукъ этерге жарамагъанын тохташдыргъан эсе, анга ахча тёлеуню юсюнден низам да белгиленнгенди. Бу кезиуде   ВВК-ны оноуунда «къыяуну (аурууну) кеси ыразылыгъы бла къуралгъан къауумну санында контрактда белгиленнген борчланы толтургъан кезиуде  тапханды», - деп жазылыргъа керекди.

- СВО-гъа къатышханлагъа энтта къаллай себеплик барды?

- Сёзге, жашау журт-коммунал мюлк ючюн тёлеуле этилмей, борч жыйылгъан эсе, анга тазир салынмайды. Ол жаны бла федерал закон былтыр октябрьде къабыл кёрюлгенди. Жашау журт кодексге кийирилген тюзетиулеге кёре, мобилизация бла аскерде къуллукъ этерге келишимге къол салгъан инсан эм аны юйюрю (контрактны кючю тас этилгинчи кезиуге дери) ЖКХ ючюн тёлеуле бла бирге кёп къатлы юйлени тынгылы жангыртыу жумушла ючюн тазирден да эркин этилгендиле.

Дагъыда   РФ-ни Суутланнган кючлерини, Росгвардияны, башха аскер  къауумланы санында къыралыбызны къоркъуусузлугъун къоруулау жаны бла борчланы толтургъан инсаннга, ол санда энчи предпринимательге, борчу ючюн терслеу материал ачылгъан эсе, сюд приставла аны тохтатыргъа керекдиле.  Законлагъа жангы излем да кийирилгенди. Анга кёре, энчи аскер  операциягъа къатышхан кезиуде  борчу болгъан адамны ырысхысына, ахчасына приставла арест салмайдыла.

Мобилизация бла аскерде къуллукъ этгеннге  урунуу гарантияла бардыла. Аланы ишчи жеринден эркин этерге жарамайды, ол аскерде болгъан кезиу урунуу стажгъа кийириледи. Иш бериучю аллай  инсанны къуллугъундан эркин этиуню юсюнден бегимни къабыл кёрген эсе уа, аны кючюн тохтатыргъа, аны юсюнден пенсия фондха белгили этерге эмда урунуу китапчыкъгъа тийишли жазыу кийирилирге керекди. 

Тикаланы Фатима жазып алгъанды.
Поделиться: