«Мен гъаршны инсаныма»

Суратлау искусстволаны А.Л. Ткаченко атлы музейинде Хабичланы Исмайылны жашы Магомедни энчи кёрмючю ачылгъанды. Аны скульптуралары, бояу бла жазылгъан суратлары, графикасы жаланда Кавказда угъай, Россейде, башха къыраллада да белгилидиле. Къарачай-Черкес Республиканы халкъ суратчысы, Петр Столыпин атлы премияны лауреаты, Илмуланы эм искусстволаны Петровский академиясыны член-корреспонденти Хабичланы Магомед халкъла аралы кёрмючлеге тири къатышады.Сёз ючюн, Къазанда «Тюрк дуния», «Маданиятланы араларында байламлыкъла» (Москва-Париж), Грузияда «Сау кел, Кавказ!», Тюркде «КъЧР- ни кюнлери»  деген кёрмючледе  аны чыгъармаларына устала, къараучула да бийик багъа бергендиле. 

Кёрмючню ача туруп, искусствовед  Нина Леонтьева Хабичланы Магомед агъачны, темирни, бояуну да ангылагъан, сезген, жашырын кючлерин, амалларын билген чынтты уста болгъанын чертгенди. Анга быйыл жетмиш жыл болады да, ол: «Мен юбилейим бла байламлы битеу да чыгъармачылыгъымы толу кёргюзтюр ючюн, темирден, агъачдан ишлерими да, бояу суратларымы да бирге келтиргенме. Алай,Аллах айтса, келир заманлада тематика кёрмючле да этерме», - дегенди.

КъМР- ни Суратчыларыны биригиуюню башчысы Жанна Канукова: «Магомед академиялы чыгъармаладан башлап абстракциягъа дери – хар затны да эте биледи!»- дегенди.

Поэт, «Минги-Тау» журналны баш редактору Додуланы Аскер Магомедни юбилейи бла алгъышлагъанды, миллет искусствону айнытханы, халкъыбызны тарыхын ачыкълагъан сыфатла къурагъаны ючюн жюрек ыразылыгъын билдиргенди эм Къулий Къайсын атлы майдал  бла саугъалагъанды. «Биз бир жол Тюркге багъаныбызда самолёт Магомедни ишлеринден толу эди. Анда кёрмючге кёп адам келгенди, бир-бир чыгъармаларын сатып алгъан эдиле, къалгъанларын чомарт Магомед саугъагъа берген эди. Мындан ары да адамланы къууандырырча Аллах кюч-къарыу берсин!» - дегенди ол.

Поэт эм тилманч Бегийланы Абдуллах кёрмюч кимни да сейирсиндирирча бай болгъанын чертгенди. «Магомед фахмулу скульпторубуз Кърымшамхалланы Хамзатны ишин бардырады, аны жолун, ызын кенгертгенди, теренирек этгенди. Миллет маданиятда алай болады: чыгъармачылыкъ бла кюрешген адамла бир-бирлери бла байламлыдыла. Хабич улу сохта болгъанлыкъгъа, устазын да хорлагъанды. Аны ючюн да сау болсун», - дегенди Бегий улу.

Суратчы Анатолий Жилов бла Руслан Цримов Хабичланы Магомед бла бирге Къарачай - Черкес институтну художестволу-графика факультетинде окъугъандыла. Жилов Магомедни быллай бир ишин бир жерде кёргенинден сора аны искусствогъа кертичи болгъанын ангылагъаныны юсюнден айтханды. Цримов да юбиляр кече жукъугъа окъуна заманын къызгъанып, кёп ишлегенин чертгенди.

Ызы бла суратчы кёрмючге келгенлени сорууларына жууапла бергенди. «Сизни кёп чыгъармаларыгъыз гъаршха аталыпдыла. Ол не зат бла байламлыды?»- деген соруугъа, Магомед: «Мен гъаршны адамыма!»- деп жууаплагъанды. «Скульптуралагъа эскизле этгенде,сиз компьютер бла хайырланамысыз?» - деп соргъанды Байсыланы Марзият. «Хау, ишимде компьютер технологияла бла хайырланама. Суратла да этеме компьютерде, артда аланы басмалайма. Алай компьютер графика бла кюрешгенликге, бояу бла суратла этгенликге, бек алгъа кесими скульпторгъа санайма», - деп жууаплагъанды юбиляр.

Скульптураларында уа къарачай-малкъар халкъны белгили адамларыны сыфатларындан сора да, космосну темасына аталгъан ишлери керти да кёпдюле. «Космос бла байламлы ишлеримде шарны формасын хайырланама. Ол тёп-тёгерекди да, аны хайырындан скульптура тап кёрюнеди. Кёп кёрмючледе болгъанма, бек уллу ишле окъуна кёзге тап кёрюнмей, мурдорлары болмай къаладыла, хауа аланы жутуп баргъанча.  Тёгерек шарны уа хауа жуталмайды», - дегенди Хабич улу.

Магомед Кавказны, къарачай-малкъар халкъны эллерин, миллет маданиятны энчи сюйген адамды. Ол  1953 жылда Къазахстанда туугъанды. «Таматала къуру Кавказны сагъыннганлай, эллерибизге тансыкъ болгъанларын айтханлай тура эдиле. Жерибизге къайтханыбыз бек уллу насыпды», - дегенди ол кеси уа тюбешиуню ахырында. 

Жыйылгъанла сохтала бла болумну юсюнден да соргъандыла. Алыкъа Магомед усталыгъына юйретип башламагъанды, алай бу жумушну къолгъа алыргъа деп турады. Биз а барыбыз да жууаплы жумушунда фахмулу скульпторгъа, суратчыгъа кюч-къарыу, узакъ ёмюр тилейбиз!

 

Байсыланы Марзият
Поделиться: