Къарыу - бюртюкледеди

Бусагъатда тюкенледе бюртюкледен этилген ётмек сатадыла, бюртюкле къошулгъан ашла кёпден - кёп болуп барадыла. Аланы юсюнден толу хапар биринчи поликлиниканы терапевти Мамайланы Людмила айтханды:

-   Бюртюклени шёндю салатлагъа, татлы затлагъа да къошадыла. Аланы кюн сайын ашаргъа керекди. Урлукъла эм гитче бюртюкчюкле битимни айнытхан татымлы веществоланы элпек шауданларыдыла. Ол веществола гитче, къарыусуз тамырчыкъгъа кёп кёгетлени ёсдюрюрге онг бередиле. Ала адамны чархына да, хайыр болмаса, хата этмейдиле. Кеслери да къанны къурамын тюрлендиредиле, иммунитетни кючлейдиле, чархны шлакладан тазалайдыла, адамгъа кюч-къарыу бередиле. Жаланда быллай затны билирге керекди: къаллай урлукъланы къачан хайырланыргъа боллугъун эмда аланы тап сакъларгъа, жарашдырыргъа эм къалай хайырланыргъа кереклисин.Урлукъланы чирчик этдириу къыйын иш тюйюлдю: будайны, зынтхыны, ашлыкъны бирер ууучларын алыгъыз да, суу бла ариу жууугъуз, марляны иги жибитип, 4-5 къатлы этип юслерине жабыгъыз, жылы жерде тутугъуз, 2-3 кюнден сора ала чирчик этерикдиле. Чирчикле 3-5 миллиметрге дери ёсгенлей, аланы хайырланып башлагъыз. Ол затла сизни керекли витаминле бла жалчытырыкъдыла, теригизни эм чачыгъызны халларын игилендирликдиле, кюч-къарыу берликдиле. Бахча битимлени – хобустаны, чюгюндюрню, быхыны – чирчиклерин да хайырланыргъа жарайды, жаланда аланы эки - юч сантиметрге дери ёсерге къояргъа керекди.

Къудору битимлени урлукълары да бек хайырлыладыла. Аланы, диета азыкъланыча, хайырланадыла, ашны эритиучю системаны аурууларындан багъыуда жюрютюледиле. Алада белок тюз да этдеги тенгли бир болады, алай калорияла аздыла. Къудору затланы хар бирини кеслерини энчи ахшылыкълары барды. Кёк къудоруну анемиядан, сууукъдан чыкъгъан аурууладан багъыуда хайырланыргъа керекди. Анда кальций эм темир кёпдюле. Ол сюеклени, чачны, тырнакъланы кючлендиреди. Ууакъ къудоруда (соя) аминокислотала элпекдиле, адамны чархындан холестеринни кетередиле, бауурну, аш орунну тюбюнде безни ишлеулерине болушадыла. Бу къудоручукъланы жукъуну кючлер ючюн, кюч-къарыуну кёбейтир ючюн хайырланадыла.Уллу къудоруланы уа адамны чархында веществоланы алышындырыуларын игилендирир ючюн ашайдыла, ала да адамгъа кюч-къарыу бередиле.

Чертлеуюкле кёп тюрлю аурууладан багъыуда хайырланыладыла. Алада аминокислотала кёпдюле, ала артериялы къан басымын тюшюредиле, къанны бузулууну азайтадыла. Чертлеуюкледе хайырлы жаула къанда холестеринни азайтадыла. Е витамин эм фитостерол жашлыкъны сакълаугъа себеплик этедиле.

Калий, магний эм кальций чертлеуюкледе тап мардалада бардыла эм чархха тынч сингедиле. Андан сора да, бу чертлеуюкню хар тюрлюсю кеслерича хайырлыладыла.

Миндаль жюрекге бек игиди, анда Е витамин кёпдю, цинк, аминокислоталары да элпекдиле, ала уа тиширыулагъа бютюнда хайырлыдыла.

Е эм В 6 витаминлери уа бек кёп  фундукдадыла, холестеринден бек иги тазалагъан жаула да анда кёпдюле.Кешьюда уа темир кёпдю, къоз а тиширыулагъа бек керекди.Фисташкада калий кёпдю, ол жюрекни ишлеуюне бек болушады.

Къысхасы, бюртюклени хайырланыгъыз, ала кюч-къарыу бередиле.

 

Байсыланы Марзият.
Поделиться: