Ана тилледен окъутхан устазла хунерликлерин ачыкълагъандыла

Къарачай-Черкесни къырал университетинде алгъаракъда ана тиллени окъутханланы араларында усталыкъ жаны бла «Биз башхалабыз, алай эсе да, барыбыз да тенгбиз!» деген халкъла аралы конкурс кезиулю кере къуралгъанды. Аны мураты, СКФО-да жашагъан халкъланы ёз тиллерин сакълаугъа себеплик этгенден сора да, миллетлени арасында шуёхлукъду эмда бир бирден сынамгъа тюшюнюудю.

Профессионал байрамны кезиуюнде устазла кеслерини хунерлерин ачыкълай, бир бирлерине иш юсюнде жыйышдыргъан сынамларыны, хайырланнган амалларыны юслеринден билдиргендиле. Конкурс ишлени бёлюмлеринде кесини  эмда ишлеген жерини, жетишимлерини юслеринден, жашагъан республикасыны белгили адамларыны юслеринден къысха билдируле этерге керек болгъанды.

«Методикалы мастерской» кесегинде педагогла методика жаны бла мадарланы билдиргендиле, сабийлени окъутууда, юйретиуде неге эс бургъанларын айтхандыла. «Мастер-классда» уа кеслерини усталыкълары жаны бла юлгюлюлюклерин, билим бериуню башха-башха эмда бюгюннгю излемлерине келишген жангычылыкъланы, башламчылыкъланы билгенлерин ачыкълагъандыла.

Бу жол эришиуге саулай да тогъуз устаз къатышханды – Бийчеккуланы Кулина (Къабарты-Малкъар), Эдик Бангачиев (Чечен Республика), Байчораланы Ринат (Къарачай-Черкес), Марина Гуляжинова (Къабарты-Малкъар), Милана Псхациева (Шимал Осетия-Алания), Юлия Чаниева (Ингушетия), Ирина Гладилина (Ставрополь край), Рамазан Газимагомедов (Дагъыстан), Анжела Мугу (Адыгея).

Аланы хунерлиликлерине уа СКФО-ну регионларыны билим бериуюне тийишли юлюшлерин къошханла багъа салгъандыла. Аланы санында КъМР-ни Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну миллет билим бериу секторуну таматасы Залина Мизова, Черкесск шахарны онтогъузунчу номерли гимназиясыны къарачай тилден бла адабиятдан устазы Ёзденланы Джамиля (былтыр эришиуде биринчи жерге тийишли болгъан) эмда бирси республикадан келечиле болгъандыла. Тергеучю комиссия уа КъМКъУ-ну илму управлениясыны башчысы Чомаланы Гоккаджан болгъанды.

Халкъла аралы эришиуню биринчи даражалы диплому бла чечен тилден бла адабиятдан окъутхан Эдик Бангачиев саугъаланнганды. Аны себепли, конкурсну эндиги тохташдырылгъан жорукъларына тийишлиликде, экинчи жыл сагъынылгъан байрам Чечен Республикада бардырыллыкъды. Экинчи оруннга – Адыгеяны, ючюнчю жерге уа Къабарты- Малкъарны (Марина Гуляжинова, Нарткъала) келечилери чыкъгъандыла.

Башха-башха номинацияланы айтхан заманда уа, таулу къыз – Бийчеккуланы Кулина «Сёлешиу тилни сакълагъан» деген бёлюмде белгиленнгенди. Къарачайны келечиси – «Кавказ адет-тёрелени сакълагъан», Дагъыстандан келген устаз – «Педагог – тинтиучю», Ингушетияны конкурсанты – «Жангычылыкъланы хайырланнган устаз»,  Шимал Осетия-Аланияны келечиси да «Устаз-уста» деген номинациялада айырмалылыкъларын, билимлерин ачыкълагъандыла эмда саугъаланнгандыла.

Конкурс къууанчлы халда жабылгъан кезиуде уа КъЧР-ни билим бериу эмда илму министри Инна Кравченко аны тынгылы даражада къурагъанлары эмда бардыргъанлары ючюн окъуу юйню ректоруну къуллугъун толтургъан Ёзденланы Таусолтаннга, бирсилеге да ыспас этип, аланы Ыразылыкъ къагъытла бла саугъалагъанды.

Сабийлени окъутуу, бютюнда алагъа ана тилни юйретиу – ол къыйын да, жууаплы да ишди. Аслам миллет тилле жокъ болууну чегинде тургъанларын эсге алсагъ а, ёсюп келген тёлюню тилге, адет-тёреге, маданиятха тюшюндюрюуню магъанасы терен эмда кенг болгъанын кёребиз. Бюгюннгю усталыкъ эришиуге къатышханла уа, тиллени окъутууну игилендирирге итиннгенлери бла бирге, аны сакъларгъа, айнырына себеплик этедиле, аллай амалны барлыгъын да ачыкълайдыла.

Быллай тюбешиуле, айхай да, устаз усталыкъны даражасы бийик болуруна, ана тиллени окъутуугъа асламыракъ эс бурулуруна, педагогланы сынамлары байыкъланырына себеплик этедиле.

Эсигизге салайыкъ, бу конкурс бизни республикада да эки кере бардырылгъанды. Сёз ючюн, озгъан жылда аллай онг Къабарты-Малкъаргъа 2020 жылда устаз Ёзденланы Мадина Муратовна быллай эришиуде биринчи жерге тийишли болгъаны бла байламлы берилгенди. Ол Нальчикни отуз тёртюнчю номерли прогимназиясында малкъар тилден бла адабиятдан махкемедеги садикге эмда башланнган класслагъа жюрюгенлеге дерсле береди.