Ишини баш магъанасы – маданиятыбызны айнытыуду

Аллай адамла боладыла: фахмулу да, ариу да. «1 КъМР» телеканалны «Малкъар» редакциясыны баш редактору, КъМР-ни сыйлы журналисти Мишаланы Ахузат аладан бириди. Социальный сетьледе  бериулерине къарагъанла ыспас сёзлерин «Ариу Ахузат» деп башлаучудула. Алай бу сюйдюмлю, нюрлю адам ишге жетгенде кезбау эте билмейди, болгъанны болгъаныча айтады, къарыусуз бериу тапды дерик тюйюлдю. Керти сёз хазна айтылмагъан бизни заманыбызда ётюрюк айтмагъан адамла къарангы дунияда жаннган жилтинчиклеча болуп къалгъандыла. Бу тенглешдириуге Ахузат бюсюрерик тюйюлдю, нек дегенде ол махтауну бир заманда да излемегенди. 

 

Фахмулулукъну багъалайды
Мишаланы Ахузат толусунлай ишге берилген адамды. Башхаланы юслеринден айтханда да, ол аланы не байлыкъларын, не къуллукъларын сагъынмайды, ишде не бла кюрешгенлерин, адамлагъа не бла жарагъанларын айтады, дагъыда дуниягъа кёз къарамларын, замандан заманнга къалай айныгъанларын эсгереди. Халкъыбызда фахмулу адамлагъа сейири уллуду. 

«Чыпчыкъланы Борисни хапарларын «Заманда» окъуйма да, ызы бла терк окъуна аны табама, бериу алыргъа Булунгугъа барама. Ол а картоф къаза, юч тауукъчукъ да кюрекни алыргъа къоймай, жерде къуртланы чёплей… «Тауукъларыгъыз а алай кёп тюйюлдюле», – дейме. «Кёп болсала, аланы сояргъа тюшерикди, мен а аны эталлыкъ тюйюлме», – дейди. Сейирлик адам эди. Ол бериуге аллай бир къыйын салгъан эдим, сёзюн сёзге тизе. Жарсыугъа, бир плёнкагъа башха бериулени да жазаргъа тюшгенлери себепли, малкъар тилде ол биринчи ишим Боря бла архивде жокъду. Артда бир талай жылдан орус тилде бериуле этген эдим. Жаннетли болсун, Боря тюз ёлюп кетгинчи байламлыгъыбыз, шуёхлугъубуз юзюлмегенди». 

Ахузат съёмкалагъа бир-бирде сау айны хазырланады. Бир бериуню тёрт-беш ай этеди. Ишинде магъана излеген адамды. Ол режиссёрну болушлукъчусу, режиссёр, редактор да болгъанды, телевиденияда битеу бёлюмледе да ишлегенди, ол санда сабийлеге бериуле хазырлагъан редакцияда да. 

Тамблагъы кюннге къайгъырыулукъ

Магъанала…Ахузатны журналист эм жазыучу Кучмезланы Рая бла бирге этген бериулери тарыхда къаллыкъ, жангы тёлюлеге да жарарыкъ теренле, тынгылыладыла. Энейланы Тимурну юсюнден бир талай жыл мындан алгъа жаланда алимле биле эдиле бизни республикада. Мишаланы Ахузатны бла Кучмезланы Раяны бериуюнден сора уа барыбыз да билебиз. Космосха учаллыкъ тюйюл эди Юрий Гагарин таулу алим Энейланы Тимур ачхан, белгилеген илму шартла болмасала эди. Рая Москвагъа барып, битеу Эней улуну тенглерин – дуниягъа атлары айтылгъан алимлени тапханды, ол бир кюннге, бир ыйыкъгъа тамамланнган иш тюйюлдю…

Уяналаны Аслан а? Не зат биле эдик биз бу фахмулу суратчыны юсюнден Раягъа бла Ахузатха дери? Бир зат да угъай. Ол а суратлау маданиятны дуниясында белгили адамды. Шауурдатда, таулу тамырларында илхам тапхан! Кязимни, Къайсынны юслеринден бериуле да алай жангы кёрюннгендиле, эшитмеген адамларыбызны юслеринден эшитгенлей…

Акъкъызланы Якуб, Будайланы Сюлемен – бу фахмулу суратчыланы ишлерин да кёребиз аны бериулеринде, энчи аланы жашырынлыкъларына тюшюнебиз. 

Магъаналы жумушла

Уллу Къарачайны суратчы жашы Абайханланы Муса – бир аягъы,  костыльлары бла Азиягъа жетген, къабырлагъа барып сын ташлада заман, желле сюртюп, жокъ  эте тургъан жазыуланы жангыдан жазгъан. Ол архивледе материалла да жыйгъанды. Жыйгъанын Къарачайда телевидениягъа элтип, фильм этигиз деп тилегенинде, унамагъандыла. 

Ол заманда Абайхан улу бизни Махийланы Азизагъа сёлешип кенгешгенди, андан Ахузатны номерин алгъанды.  Муса халны ангылатханда, Ахузат къырал телевиденияда хар зат да хакъсыз этиллигин айтханды. 

«Мусаны Азияда алгъан видеолары онеки сагъат бара эдиле. Мен алагъа биринчи, экинчи, ючюнчю кере да къарагъанма. Дискледе видеола къолума тюшюп, «И небо в песках» деген фильм хазыр болгъунчу жарым жыл озгъан эди. Жаннетли болсун,Муса бюсюреген эди анга». 

Кесаматчысы

Телевиденияда хар ким башха тюрлю ишлейди. Бир - бирле сценарий жазмай, хазырланмай, съёмкалагъа чыгъып къаладыла. Ахузат а сценарийни жазгъаны бла чекленмей, аны хар жолдан эгечи Аминатха кёргюзтюп тургъанды. Аминат бу арт жыллагъа дери выпускну бёлюмюнде ишлей эди, Ахузатны биринчи болушлукъчусу, кесаматчысы да ол болгъанды. «Болду ишлегеним, пенсиягъа кетеме», - дегенинде, жибермей кёп тургъандыла. 

Юйюрю
Ахузатны анасы бла атасы жигит, ариу адамла эдиле, жаннетли болсунла. Алай анасы ишин бир башхагъа алышындырса сюе эди, халкъча эрттенликде барып, ингирде тыншчыкъ юйге жыйылырча. Командировкалагъа бюсюремей эди. Болсада бир бериуюне къалмай къарап тургъанды. Юйде бирге жыйылгъан кезиуледе: «Айырыгъыз Ахузатны бла Аминатны бир бирлеринден, телевиденияны юсюнден хапар бошаллыкъ тюйюлдю», – деучю эди. Ол кертиси бла да алай эди. 

Ишде къыйналгъан кезиулеринде Ахузат эгечлеринден, жангыз къарындашындан билеклик, ангылау тапханды. Бир жол а тарыгъыргъа эгечи Мариягъа – сабий реанимацияны башчысына барады. Анда уа чабыу, хахай: сабийчик ёле тура эди. Аны жашаугъа къайтараладыла эки сагъатдан. Ол къазауатха шагъат болгъан Ахузат битеу тарыгъыуларын да унутуп ишине къайтхан эди. Жаннетли болсун, огъурлу, билимли Марияны ковид арабыздан юзюп кетди. Мария бла баш иеси,хирург Эфендиланы Илияс бири бири ызындан дунияларын алышханларында, битеу республика титиреген эди. Болады хар адамны жашауунда да аллай бир сыналгъан, чексиз къыйын кезиую… Ары дери уа Ахузат баш иесин, киеуюн да тас этген эди. 

Алай ишге чыгъаргъа кюч тапханды. Ариу Ахузат къаты адам болгъанын кёргюзтгенди. Ёлгенлерин сагъыннганда, аланы жашауларында къууанчлы кезиулени эсгереди, ала ючюн Аллахха шукур этеди. Ёлмезлик адам жокъду, алай  сау къадарында жарыкъ умутларын толтургъан – ол да бек уллу насыпды. Мария тиширыу башы бла шахар больницада реанимация къурагъан эди. Ненча сабийни жашауун сакълагъанды! Бюгюн-бюгече да адамла айтып бошамайдыла Марияны этген игиликлерин. Ариу ыз къойгъан – ол тюйюлмюдю насып.

Редакция
Ахузат редакциясына сакъды. «Бусагъатда «Малкъар» редакцияда кючлю журналистле ишлейдиле. Аппайланы Лариса, Сараккуланы Асият, Атмырзаланы Расул, Ахкёбекланы Аслан, Малкъарланы Карина, Рахайланы Диана, Мурзаланы Жамиля. Хар бири – бир дуния! 

– Алгъын совет жыллада план-экономика бёлюм болуучу эди, ол план къаллай бир болургъа кереклисин санагъанды. Шёндю уа ол бёлюм жокъду, хар ишчини планы жылдан-жылгъа ёсе, толтурургъа къыйындан-къыйын  бола барады. Мен а чыгъармачлыкъгъа онгла болсала сюе эдим, – дейди Ахузат. 

Мишаланы къызы башчылыкъ этген редакция малкъар тилни сакълаугъа уллу къошумчулукъ этеди. Орус тилни билгенлени малкъар тилге юйретирча цикл болгъанды, башха юйретиу оюнла да бардыла. 
Ахузатны анасы «Заманны» бир номерин къоймай окъугъанды. Миллет культура, ёз тилибиз Мишаланы къызыны къанындадыла. Халкъыбызны сыйлы адамларын кёргюзтюп, ариу тилибиз ёлмез ючюн къарыуун аямагъан Ахузатны  профессионал байрамы бла алгъышлайбыз. 
 

 

Байсыланы Марзият.
Поделиться: