Чомартлыкъны орунуна сауутланнган аманлыкъчылагъа болушхандыла

КъМР-ден эгеч бла къарындаш 16 эм 18 жылларын тюрмеде ётдюрлюкдюле. Ала быллай къаты жууапха террористлеге болушханлары ючюн тартылгъандыла.

Дондагъы Ростовда юг аскер округну сюдю эгеч бла къарындаш Лианна эм Аскербий РФ-ни УК-сыны 205.5-чи статьясыны 2-чи кесегине, 205.1-чи статьясыны 2-чи эм 4-чю кесеклерине бузукълукъла этгенлерин тохташдыргъанды. Башхача айтханда, ала террорист къауумну къурагъанлары, аны аманлыкъ ишлерине къатышханлары, террористлеге ахча бла болушханлары ючюн терсленнгендиле. Лианна дагъыда законсуз къуралгъан сауутланнган къауумгъа къатышханы да ачыкъланнганды (РФ-ни УК-сыны 208-чи статьясыны 2-чи кесеги).

Алай бла эр киши 18 жылны къаты низамлы колонияда турлукъду. Биринчи тёрт жылны аны тюрмеде тутаргъа оноу этилгенди. Аны эгечи уа келир 16,5 жылны битеулю низамлы колонияда ётдюрлюкдю.

Сюдню кезиуюнде 2013 жылда ала Россейде ишине чек салыннган террорист къауумгъа киргенлери, бандитлени кеслерини юйлеринде букъдургъанлары, аланы аш-суу бла жалчытханлары тохташдырылгъанды. Андан сора да, ала сауутланы, чачдырыучу затланы асырагъандыла.

2015 жылда уа Россейде ишине чек салыннган «Ислам къырал» террорист къауумгъа ахча жыйып башлагъандыла. Ала бандитлеге 1,4 миллион сом ётдюргенлери тохташдырылгъанды. «Интернетде социальный сетьледе жандауурлукъ ишлеге деген сылтау бла ахча жыйыуну къурагъандыла. Хамуковла бу ахча артда Сирия Республикада террорист ишлени бардырыугъа къоратыллыгъын ангылагъандыла», - деп айтылады РФ-ни СК-сыны официальный сайтында.

Анда билдирилгенича, Следствие комитетни къуллукъчулары бу ишни тинтген кезиуде шартланы жыйыуну бийик даражада бардыргъандыла, кёп санда финанс документле сюзюлгендиле. «ФСБ-ны келечилери бла бирге Москвада, Санкт-Петербургда, Ингушетияда, Татарстанда, Къабарты-Малкъарда, Къарачай-Черкесде, Краснодар эм Ставрополь крайлада 90-дан аслам обыск бардыргъандыла. Аланы кезиуюнде банк картала, телефонла, компьютерле, экстремист китапла табылгъандыла. Россейни тюрлю-тюрлю регинларында жашагъан жюзден аслам адамгъа соруу бардырылгъанды», - деп жазылыпды Следствие комитетни сайтында.

Бу ишни юсюнден интернетде оюмла тюрлю-тюрлюдюле. Жашны бла къызны аталары сабийлери аманлыкъгъа къатышханларына ийнанмайды, нёгерлери ала къыйын жашау болумгъа тюшгенлеге болушлукъгъа жыйгъандыла ахчаны дейдиле.

Биз бу даулашлагъа къатышмайбыз. Тюзню тохташдырыу следствияны, сюдню ишлеридиле. Сюд жашны бла къызны жууапха тартыу оноуну быйыл 30 майда чыгъаргъанды, ол алыкъа кючюне кирмегенди. Анга тарыгъыргъа, апелляция берирге онг энтта барды.

Алай биз а бу статьяда ишекли жандауурлукъ организацияланы ишлерини юслеринден айтыргъа сюебиз. Къыйын жашау болумгъа тюшген юйюрлеге болушабыз деген сылтау бла къуралып, социальный сетьледе жалгъан суратла, шартла басмалап, адамла жюреклери къыйналып берген ахчаны бандитлеге ётдюргенле аз тюйюлдюле, жарсыугъа.

Сёзге, 2018 жылда ачыкъланнган къауум чомартлыкъ ишле бардырабыз деген сылтау бла 38 миллион сом жыйгъан эдиле. Право низамны сакълаучу структурала билдиргенлерича, Африкада къуюла къаздырабыз, межгитле ишлетебиз деген сылтауну айтып, бузукъчула ИГИЛ террорист къауумгъа, аны ишине Россейде чекле салыннганларын айтырчады, ахча жиберип тургъандыла. Жалгъан жандауурлукъ къауумгъа Чеченни, Дагъыстанны, Ингушетияны, Москваны инсанлары киргендиле. 

ФСБ-ны, РФ-ни Следствие комитетини, Росгвардияны къуллукъчулары бирге бардыргъан тинтиу жумушланы кезиуюнде 7 инсан тутулгъан эди.    Ол кезиуде право низамны сакълаучула журналистлеге билдиргенлерича, террористлеге ахча жыйгъан организация къыралда кенг жайылып эди, аны бёлюмлери кёп субъектледе ишлегендиле. Къурагъанла уа тыш къыраллада букъгъандыла.

Право низамны сакълаучула ачыкълагъанларыча, жаланда 4 айны ичинде бу жандауурлукъ фондха мингден аслам адам ахчаларын ётдюрген эдиле. Бу къысха заманнга 6 миллион сомдан артыкъ жыйылгъанды. Былайда юлгюге организацияны билдириуледен бирин басмаларгъа сюеме: «…сабийден ауругъан эгечибизге ахча жыйып башлайбыз. Аны саулугъу осалды, бизни болушлугъубуз керекди. Эгечибизге врачла къыйын диагнозну салгъандыла. Аны баласыны жюрегинде къыяуу барды.   Транспозиция магистральных артерий. Гипоплазия плода».

Билдириуде тиширыуну аты, тукъуму, не бир медицина документ жокъдула. Дагъыда къыралда сабийден ауругъан тиширыулагъа, къагъанакълагъа перинатал аралада не тюрлю болушлукъ да бериледи, хакъсыз. Болсада жамауатда жалгъан жандауурлукъ къауумну къурагъаннга ышаныулукъ уллу болгъаны себепли, адамла ахчаларын аямагъандыла, ала игилик этгенлерине ийнаннгандыла.  

Жандауурлукъ иш бла башларын жулуп, террористлеге ахча   жыйгъан энтта бир къауумну право низамны сакълаучула былтыр февральда ачыкълагъандыла. ФСБ-ны къуллукъчулары Татарстанда Россейде ишине чекле салыннган ИГИЛ террорист къауумну келечилерин ачыкълагъандыла. 2015 жылдан 2019 жылгъа дери ала ахча жыйыу бла кюрешгендиле. 

Террористлеге ахча жыйыу бла кюрешген башха инсанланы юслеринден билдириуле Россейни Терроризмге къажау сайтында басмаланыпдыла. Аланы кёплюгюн кёрсенг, билдириулени окъусанг да, сора чомартлыкъ, жандауурлукъ бла кюрешебиз, факъырлагъа болушабыз деген организациялагъа къалай ийнаннгын, деген сагъыш келеди. Сёзсюз, ол биз башында хапарын айтхан, Африкада къуюла къаздырама деп, ахчаны сауутланнган аманлыкъчылагъа ашыргъан къауум муслийман жандаруулукъ ишни намысын тюшюргенди, адамла алагъа ийнанмача, ишекли болурча этгенди. Аны хатасындан а керти да болушлукъну сакълагъан ненча сабий, тиширыу, жаш адам къалгъандыла?

Дагъыда айтырыгъым, къыралда арт жыллада терроризмге къажау законла къатыланнгандыла. Шёндюгю Россейде терроризм бла байламлы аманлыкъланы тохтатыу, алагъа къатышханланы терсликлерине жолукъдуруу система къуралгъанды, ол кесини хайырлылыгъын кёргюзтгенди. Ахыр 15 жылны ичинде уа къыралда терроризмге къажау 90 закон чыгъарылгъанды, РФ-ни Президетни 30 Указгъа къол салгъанды.

Законланы кючлеу, ангылатыу ишни тирилтиу, праволу эм дин билимни жайыу    радикал ниетлени тыяргъа онг бергендиле. Анга уа ахыр он жылны ичинде терроризм бла байламлы аманлыкъланы саны 260 кереге азайтылгъаны да шагъатлыкъ этеди.     2020 жылда право низамны сакълаучула бандитле хазырлагъан кезиуде терактланы 96 процентин тыйгъандыла (75-ден 73-сюн).

Къыралда, ол санда Шимал Кавказда да терроризм бла байламлы аманлыкъланы азайгъанына уа бандит къауумлагъа ахча болушлукъ этгенле ачыкъланып, аланы ишлери тохтатылгъанлары да болушханды. Сёзге, 2021 жылда Росфинмониторинг аманлыкъчылагъа ахча жыйгъанларына ишекли 1,2 минг инсанны ахча бла байламлы операцияла бардырыуларына чекле салгъанды. Битеу да бирге 57 миллион сом тыйылгъанды. Бу къадар ахча аманлыкъчылагъа жетсе, ала аны къаллай жумушлагъа къоратырыкълары, ненча мамыр, бир тюрлю терслиги болмагъан инсан ачырыгъы баямды.

Болсада бу статьяны жандауурлукъ бла кюрешмегиз деп жазмайбыз.    Муслийманнга эм ахшы, уллу, иги жумушладан бири бизни Жаратхан ючюн садакъа бериудю. Аллахутала сууап ишле этерге ашыгъыгъыз, деп буюргъанды.

  Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, былай айтханды: «Садакъа адамны бизни Жаратханнга жууукъ этеди, жаннетге жол ишлейди, жаханимден кери этеди.  Къызгъанч а Аллахдан, жаннетден, жамауатдан да узакъда къалады, ол жаханимге жууукъду». Ма энтта башха хадисле: «Эм игиси жашырын, букъдурулуп берилген садакъады». «Суу кирни къалай тазалай эсе, садакъа адамды гюняхларын алай кетереди».

Алайды да, ахшы ишлени этерге ашыгъыгъыз. Мен берген ахча террористлеге жетерге боллукъ эсе, сора къалай болушайым, деп сорлукъла да болурла. Сёзге, бизни республикада хар межгитде да бардыла садакъа жыйылгъан жерле, аллай онг ара межгитде да къуралгъанды. Иймамла уа факъырланы, мискинлени, керти болушлукъ керек болгъанланы иги биледиле.

Дагъыда ахчаны жаланда намысы жюрюген, ахшы ишлери бла белгили болгъан, ишеклик туудурмагъан фондлагъа ётдюрюрге да боллукъду.