Социал-экономика болумну игилендирирге алланып

Миллет проектни баш борчу регионланы айнытыргъа, ол санда  шахарлада бла элледе  социал-экономика болумну  игилендириргеди. Клиникагъа, библиотекагъа, садикге, школгъа, солургъа   баргъанда да аланы къыйматлыгъы сезиледи. Саулай алып айтханда,  бюгюнлюкде  республикада иги жанына къаллай тюрлениуле бардыла?

«Саулукъ сакълау» миллет проектни  хайыры бла бир къауум жылны ичинде  74-жыллыкъланы саны бла  республика тёртюнчю жерге чыгъалгъанды.   Быйыл  саулукъ сакълауну биринчи звеносун жангыртыу  программаны чеклеринде  аслам  иш этиледи. Нальчикде юч стационар  эм элледе да медицина  учрежденияла жангыртылгъандыла. Бу жаны бла иш  дайым бардырылады.  Анга кёре  беш мингден аслам адам жашагъан  Аушигерде  жангы амбулатория ишленнгенди.  Бюгюнлюкде Элбрусда участка  больницаны эм  Куба элде да амбулаторияны  къурулушу барады. Ала экинчи жылны ахырына  битерикдиле. Къашхатауда да  поликлиника жангыртылып   бошала турады.  Майскийде уа жаз башында тынгылы ремонтдан сора  жангы мардалагъа келишген, омакъ сабий клиника больница борчун толтуруп башлагъанды.  Мында врачла, шахарчыладан сора да, жууукъ элледе жашагъанлагъа  медицина болушлукъ тапдырадыла.  Андан сора да,  «Сабий саулукъ сакълауну айнытыу»  федерал программаны  чеклеринде,  къагъанакъланы арасында ёлгенлени санын азайтыргъа онг табылгъанды.

«Демография» миллет проектни  эм уллу жетишимлеринден бирине сабий садлада жерле бла жалчтыргъа эм тизмелени кетерирге  онг табылгъанын айтыргъа боллукъду. Сабийлени санына танг къошула баргъаны себепли, школгъа дери окъуу учреждениялада да жангы жерле къураладыла.  0л  санда узакъ элледе да.  Сёз ючюн, быйыл  сентябрьде 650-ден аслам адам жашагъан  Ташлы Талада  ясельный бёлмлери бла биринчи сабий сад ишленнгенди.   Ол уллу болмаса да жангы мардалагъа келишеди. Аны  ойнарча, музыкадан бла физкультурадан жараула бардырырча заллары да барды. 

Сабий садланы мурдорларында да ясли блокла ишленедиле. Быйыл октябрьде Черек районну юч  садигинде аллай блокла  ачылгъандыла.  Жангы мектеплени къурулушу да тири барады.

Школланы юсюнден айтханда да,  бу жаны бла республикада уллу иш этиледи. Арт  замандача,  отуз жылны ичинде да  ишленмегенди. Аны баш сылтауларындан бири эки сменаны кетериргеди.  Быйыл «Билим бериу» миллет проектге кёре, 6,3 минг окъуучугъа жер къуралгъанды.   Прохладный бла Нарткъала шахарлада эм Куба элде жылны ахырына школланы къурулушу бошаллыкъды.   Кубада эски мектеп  1937 жылда ишленнген эм иги да  тозурагъан  объектди. Аны ючюн аны жангыртхандан эсе, жангысы ишленсе тийишли кёрюннгенди.   Прохладна районну Красносельское элинде да школ жараусуз халгъа  келгенди. Бусагъатда окъуучула дерслеге  къоншу элге жюрюйдюле. Экинчи жылда  мында жангы мекямны къурулушу башланырыкъды. Аны бла бирге экинчи жылны ахырына  Нальчикде  бла Бахсанда 1500 эм 1244 адамгъа уллу школла сюелтилинирикдиле.  

Къошакъ билимни айнытыугъа да уллу эс бериледи. Анга кёре быйыл школлада 37 «Точка роста» къошакъ билим берген  ара ачыллыкъды.  Алай бла аланы саны 144 –ге жетдирилликди.  Сабийле  жангы технологияланы хайыры бла тюрлю-тюрлю предметледен теренирек окъургъа онг табадыла.  Быйыл Нальчикни, Майскийни эм  Терекни школларында да  «Кванториум» арала  ишлейдиле. 

Араланы келечилери узакъ шахарлада эм элледе да боладыла. Быйыл аны чеклеринде мобиль  технопаркны келечилери беш районну жокълагъандыла. Аланы биргелерине   робототехникалары,  лазер  станоклары, 3D-принтерлери эм башха бийик технологиялары да барды. Миллет  проектге кёре, Нальчикде цифралы  технологиялагъа тартыннганлагъа - «IT-клуб» эм айырмалы сабийлеге да   «Антарес» арала ишлейдиле. Быйыл «Жаш профессионалла» федерал программа бла   орта билим берген учреждениялада сынамларын кючлерча онбир мастерской къуралгъанды. Ала   «Промышленный эм инженер технология», «Искусство, дизайн эм  услугала жаны бла бёлюм» эм башха сфера бла байламлыдыла. Ол жаш  адамлагъа усталыкъ сайларгъа эм урунуу рынокда кеслерини жерлерин табаргъа ахшы себеплик этерикди.

«Культура» миллет проектге кёре, республиканы эллеринде  жангы  Маданият юйле ишленедиле эм жангыртылынадыла.    Ол санда  быйыл августну ахырына жети мекям сюелтилиннгенди, энтта да экиси къышха хазыр боллукъдула.

Баксаненок элде маданият юйню ичине эм тышына да  тынгылы ремонт этилгенди. Дыгулыбгейде  клубха да 25 жылны ичинде биринчи кере ремонт этгендиле. Бюгюнлюкде  мында 16  кружок ишлейди, алагъа мингден  аслам адам жюрюйдю. 

Жууукъ заманда  Александровская эм  Урванда да маданият юйлени   къурулушу бошаллыкъды. Кёп болмай  республиканы ара шахарында  Жаш адамла бла сабийлени театрын жангыртхандыла. Дагъыда   2-чи номерли  Сабий-музыка школну да жылны ахырына, неда  60- жыллыгъына   омакъ этерикдиле.  

Быйыл  «Культурная среда» федерал программагъа кёре, эки модуль библиотека ачылгъанды. Былтыр сагъынылгъан стандарт  бла Къулий улу орамда да жангы объект  ишин башлагъанды.  Ол бюгюнлюкде къыралда эм иги учрежденияладан бирине саналады.

Ахыры боллукъду.