«Бизде билимден сора да жюрек ачыкълыкъ изленеди»

Чегемде Ара район больницаны эм Тёбен Чегемни терапевти Текуланы Асият бла подполковник, бусагъатда Бабугентде кадет школда юйретиучю Гамзат Исхаков эки къыз бла  жаш ёсдюредиле: Самирагъа онеки жыл, Сафиягъа тогъуз жыл, Салимге уа тёрт жыл болады. Иш бла юйюр жашауну бирге келишдирген тынчмыды, огъесе къыйынмыды, аны юсюнденсоргъанбыз Асиятдан.

- Ачыкъ айтханда, юч сабийни анасына эки ишде ишлеген тынч болмагъаны кимге да баямды. Алай врач болургъа сюйюп, жарыкъ умутуму толтурама деп, кёп жылланы окъуп, артда билиминги хайырын жамауат кёрмесе, ол да терсди. Не букъдурур кереклиси барды, бусагъатда саусузла кёпдюле, мен аланы хар бирине болушургъа кюрешеме, халлери игиге айланнганын кёрсем,  къууанама. Врач юйде тургъан заманында окъуна пациентлерини юслеринден сагъыш этгенлей турады.

Бир кюннге ненча кере эшитеме ыразылыкъ  сёзлени. Ала мени ёсдюрген атама-анама, окъутхан устазларыма да айтыладыла. Акъ халат кийген адамланы энчи сыйлы борчлары ковидни кезиуюнде бютюнда бек ачыкъланнганды. Биз,  бакъгъандан сора да, тохтаусуз жарыкъландырыу иш бардыргъанлай турабыз. Ишим жууаплыды, сыйлыды, аны ангылап, тынгылы этерге кюрешеме.

Школ жылларыбызда окъуна атабыз  Къурманбий бизни хар жумушну кереклисича этерге, юйде, школда да хар сёзюбюзге, ишибизге жууаплы болургъа юйрете эди. Жангы Малкъарны администрациясыны башчысы болуп, эллилени жашаулары ючюн жууаплы болгъаны, баям, атабызны акъылында, дуниягъа къарамында да ыз къойгъан болур эди. Шукур Аллахха, биз, юч эгеч, бюгюн да бир юйюрча жашайбыз, хар байрамда неда солуу кюнледе  эгечлерим да баш иелери, сабийлери бла, биз да бирге жыйылабыз, кюн сайын да бир бирге сёлешмей болмайбыз. Атабыз-анабыз: «Бир бирге билеклик этигиз», - дегенлери гитчелигибизден къаныбызгъа синнгенди. Ол аллай насыпды, къууанчды керти адамларынг болгъаны!

Таулула бошдан айтмайдыла: «Адам жарлылыкъдан сора, жарлылыкъ жокъду», - деп. Алгъын хар юйдегили болгъан жашха отоу къошуп, жангы юйюрню арбаздан кетермегенлерини магъанасы бек уллу эди. Сабий юйюрню, тукъумну, элини адамы болгъанын билип ёсерге керекди. Шёндюгю жашауда да хар инсан къайда, къалай жашагъаны бла байламлы сайлайды усталыкъны. Бир жамауатны адамыма, анга жарайым деген акъылы болмагъан адам къаллай врач боллукъду?

Аналагъа тынгылы ишлер ючюн, юйде болушхан адамлары болса  игиди. Мени къайын анам, анга Аллах саулукъ, узун жашау берсин, биз юйде болмагъанлыкъгъа, юч сабийге да кеси къарайды. Сабийлени атасы да кадет школда ишин бек сюеди, юйде къызчыкъла, жашчыкъ излегенча, ала бла аллай бир заман туралмайды.  Билеме, акъылбалыкъ болсала, Аллах айтса, билим алып, ишлеп башласала, бизни юйде нек турмагъаныбызны ангыларыкъдыла.

Врачланы энчи жашаулары окъуна бир-бирде больница бла байламлы болады. Сабийлени атасы манга бек биринчи пациентча келген эди. Алайды жашау.

Кёп жылланы ичинде кёргеними айтайым: врач бек халал адам болургъа керекди. Бизде билимден сора да, жюрек ачыкълыкъ изленеди. Бетинде нюрю болмагъан, ышара билмеген, ариу сёз айтмагъан врачха ким саулукъ излей барлыкъды? Биринчиден, саусузну жапсаргъан этесе, къоркъгъанын-элгенин кетересе. Экинчиден, сау боллугъуна ийнандыраса. Не къаты ауругъан да хар жашагъан кюню саугъа болгъанын билирге, аны бла хайырланыргъа борчлуду.   Диагноз салгъан эм дарман берген бла чекленмейди врачны иши. Саусуз бла ушакъ этерге, халини сылтауларын ачыкъларгъа, ауруу къайтып келмезча не зат этерге кереклисин ангылатыргъа – ол да бизни ишибизди. Аны ючюн адамла бла сёлеше билмегенле, хар инсанны да багъаламагъанла медицинадан кетедиле. Белгилисича, медицина факультетни бошагъанланы асламысы усталыкъларына кёре ишлемейдиле. Нек дегенде  медицина  билимден сора да адамгъа сюймеклик, тёзюмлюк керекдиле.  Ишими чексиз сюеме, быллай сууап иш тамамлагъаным ючюн къадарыма ыразыма.

Сабийлени да алай юйретебиз: байды  жарлыды, деп къарамагъыз, хар инсаннга да хурмет этигиз. Мени къайын анам къабартылыды, сабийлени атасыны бир ыннасы таулу, бир аппасы уа дагъыстанлы болгъанды. Кавказда кёп юйюрледе алайды. Къан къаршылыкъ болгъан жерде бир бирге хурмет этмей не амал?

Биз, айтханымча,  юч эгеч, ата юйюбюзде кёргенибизни-эшитгенибизни унутмайбыз. Баш дерслерибиз: адамлагъа сюймеклик эм игилик этиудю. Сынау кёргюзтгенди ол юйретиу тюз болгъанын.