«Манга хар заманда да кесимден таматаракъла бла тутушургъа тюшгенди»

Тырныауузчу гёжеф Заур Курамагомедовну эм уллу хорламы 2012 жылда Лондонда Олимпиада оюнлада грек-рим тутушуудан доммакъ майдалны алгъаныды. Ары дери ол дунияны чемпионатында ючюнчю болгъанды, Европаны Софияда бла Бакуда чемпионатларыны кюмюш эм доммакъ призёруду, Россейни эки кере чемпионуду. Жетишимлери ючюн анга «За заслуги перед Отечеством» орденни майдалы берилгенди, Россейни спортуну сыйлы устасы деген ат да аталгъанды.

Заур 1988 жылда 30-чу мартда Тырныауузда туугъанды. Анасы Сотталаны Хасанны къызы Зухрады, атасы Курамагомедов Абдуланы жашы Исматулады. Тутушуу бла он жылындан бери кюрешеди, спорт школгъа бла бирге барып башлагъанды. Спортну бу тюрлюсюн саулукъгъа игиди, къарыу береди деп, аны ючюн сайлагъанды. Сора, ол кезиуде шахарда андан бла боксдан сора башха  зат жокъ эди. Алгъадан эришиулеге къатышыргъа мурат этмегенди. Алай акъырын-акъырын спорт эсин бийлеп башлагъанды. Эки жыл жарау этгенинден сора тренери Локияланы Юрий аны башха жашчыкъла бла бирге Геленджикге битеуроссей турнирге элтеди. Кючлюлени санында болмагъаны ючюн, анга артыкъ уллу умут этмей эдиле. Алай анда тутушханланы барысын да хорлайды, аны бла спортха жол ачылады.

Профессионал гёжефле спортну жангыз бир тюрлюсю бла чекленмейдиле, айныр ючюн чабыугъа, жюзюуге неда бир башха тюрлюсюне да эс бурадыла. Заур да гитчелигинден бери да, лыжалада учаргъа бек сюеди, ол тутушууда къарыуун кючлерге себеплик этеди, чыныкъдырады. «Бизде аллай ариу жерле бардыла, къыралны не узакъ регионларындан келип мында солургъа сюйгенле къаллай бирдиле. Ол къадар байлыкъ бизге жууукъду, аны хайырланыргъа керекди», - дейди.

Къайсы хорлам да тынчлыкъ бла берилмейди, алай спорт жашауунгда санга эм къыйын не кёрюннгенди деген сорууубузгъа, Заур былай жууаплайды: «Спортчула эриширге кёбюсюнде кеслеринден кичилени излеучюдюле. Манга уа гитче, абаданыракъ заманымда да кесимден таматаракъла бла тутушургъа тюшгенди. Алай ол къыйын эсе да, усталыгъымы ёсдюрюрге болушханды. Турнирлени юслеринден айтханда, эм къыйын эришиуюм Саранскда Россейни чемпионаты эди. Олимпиадагъа барыргъа жараулу юч спортчу бар эдик. Анга кёре конкуренция бек уллу болгъанды, къытаргъа барыбыз да къаты кюрешгенбиз. Анга тюшерге къайсы спортчу да этеди мурат. Аны ючюн Россейде, Европада, дунияда да кесинги тийишлилигинги кёргюзтюрге керексе. Алай Олимпиадагъа къатышмай къалаллыкъ тюйюлме деп да  айтмагъанма».

 Олимпиаданы аллында ауурлугъу жетмиш килограммгъа жууукъ эди. Кеси уа 60 килограммда тутушургъа керек эди. Терк окъуна арыкъ болургъа тюшгенди, алай андан сора къарыуун толусунлай жыяргъа заман а къалмагъанды. Алай терк арыкъ болуу, заран салмай къоймайды. Заманында башха ауурлукъгъа кёчюрселе керек эди. Алай бла Олимпиадада биринчи жер ючюн тутушалмагъанды. Болсада, ол «алтынны» алалмагъанына артыкъ ачыу этмегенди, буйрукъ алай болур эди, дейди.

Былайда бир ауурлукъ къауумда келе тургъанлай, башхасына ётерге уа жарамаймыды, деген соруу да чыгъады. Алай башха ауурлукъгъа кёчюуню да кесини энчиликлери бардыла. Анда эришип келгенле жангы кёчгенден эсе къарыулуракъ боллукъдула, сора ала бла тутушургъа жангыдан тюзелесе. Бусагъатда уа дагъыда жорукъланы алышындыргъандыла. Ол санда, алгъа бир тюбешиу юч минут баргъан эсе, энди ол алты минутду, эришиуледе бир кюннге беш сермеш бардыраса. Иги юйренмеген ауурлугъунгда ол чырмау салыргъа боллукъду. 

  Психология жаны бла жууаплылыкъны юсюнден айтханда, Россейде къаты тутушуп, тышына чыкъгъанда абызырап, кеслеринден къарыусузлагъа хорлатханла да аз болмагъанларын белгилерчады. Болса да, Заур тыш къыраллада эриширге сюйюучюсюн билдиреди: «Анда жангы спортчулагъа тюбейсе, ала мени кючлю жерлерими, къайсы приёмланы игирек хайырланалгъанымы билмейдиле. Мында уа бир бирни кёргенлей турабыз. Хар ким да сени хорларгъа итинеди, сени бла сермешине къалай тутушханынга кёре хазырланады. Ол а бир кесек чурум салады, къуру да жангы амалланы излерге, башха приёмланы жютюрек этерге «тюртеди». Тышында уа кийизге чыкъгъанлай къайсы приёмуму тап кёрсем, аны хайырлана береме. Кёбюсюнде уа партерде тутушургъа сюеме».

    Олимпиаданы аллында спортчула заманларын къалай ётдюргенлерини юсюнден айта, ол гёжефле аурургъа неда чып тюшгенден къоркъуп эришиулеге дери бир-эки ыйыкъ къалгъанда заманны кёбюсюн номерде тургъанларын, техникаларын игилендириуге къарагъанларын, керек эсе, арыгъыракъ болургъа кюрешгенлерин, футбол неда бир башха зат ойнагъанларын айтады. Ары дери уа къуру да жарау этгенлей турадыла, бир кюннге юч кере окъуна. Алай бла кезиу-кезиу жарау этедиле эм солуйдула.  

Бек кёп спортчула судьяла жалгъан оноула чыгъаргъанларыны юсюнден айтыучудула. Аллай болумлагъа Заур да тюшгенди. Алай анга эм ачыулусу жалгъан оноу тюйюлдю, кесинден къалсада. «Бу жол къыралны чемпионатында тюшгенме аллай болумгъа – балларымы санамай къойгъандыла. Тутушхандан сора кесими тюбешиулерими видеосуна къараучума, ол къойгъан кемчиликлеринги кёрюрге болушады», - дейди.

 Адамлада къалай шартланы жаратханыны юсюнден айта, ушакъ нёгерибиз, инсан сёзюне ие бола билсе, сюйгенин билдиреди. Спортчу уа итиниулюгюнден сора да, ниет жаны бла къарыулу болургъа керекди, деп къошады. Эм ариу жерге уа туугъан шахары Тырныауузну санайды.