Окъутууда жангычылыкъла аны игилендириуге бурулупдула

Республикабызны устазларыны август кенгешлери, тёреде болуучусуча, окъуу жылны аллында къуралып озгъанды. Ол быйыл алгъынча, жаланда бир кюнню ичинде жыйылыу болуп, анда докладлагъа тынгылау бла чекленип къалмагъанын да белгилерчады.

Сагъынылгъан форумну ишине берилген сегиз кюнню ичинде башха-башха предметледен  дерсле бардыргъан педагогла, энчи-энчи жыйылып, окъутуу бла байламлы не кемчиликле, жарсыула болгъанларын, жангы федерал стандартланы, окъуу программаланы юслеринден да сёлешгендиле. Аны республикада билим бериуню жюз жыллыгъына, устазны  жамауатны арасында  даражасына жораланнганын да эсгерте кетейик.

Форумну кезиуюнде сёлеше, КъМР-ни жарыкъландырыу эмда илму министрини къуллугъун толтургъан Анзор Езаов биринчи сентябрьден бизни школларыбызда директорну юйретиу эмда жаш тёлюню ишлери жаны бла кенгешчилери да боллукъларын айтханды.

Озгъан окъуу жылда республиканы Башчысыны премиясына -51 окъуучу  бла 53 устаз тийишли болгъанларын да билдиргенди. Химия, география, биология предметледен а педагогла жетишмегенлери, аны хатасындан а сабийлени бу жаны бла билимлери къарыусуз болгъанын да.

Быйыл республикада жети жангы школ ишленип башлагъанды. Алада уа беш минг чакълы сабий окъурукъду. Дагъыда 2023-2024 жыллада уа сегиз мектепни сюерге белгиленнгенди. Алагъа уа, саулай алып айтханда, 5150 окъуучу  сыйынырыкъды.

Мектеплеге капитал ремонтну юсюнден айтхан заманда уа, быйыл ол 60 мекямда башланнганды. Бу жумуш эки жылны ичинде тамамланыр деген умут барды. Быйыл а дагъыда жыйырма школгъа тынгылы ремонт этилип тебирегенди. Сёз ючюн, бу жаны бла ишле Черек районда-бир, Чегем районда –бир,  Элбрус  районда-юч, Терк районда-жети, Урван районда уа алты менктепде бардырыладыла.

2023 жылда уа, андан тышында да, отуз окъуу мекямгъа ремонт этилирге белгиленнгенди. Алай бла, битеу да тынгылы къаралыргъа керек болуп тургъан мектепле жангыртыллыкъдыла, неда аланы орунларына башхалары ишленирикдиле. Бу кюнледе уа  дагъыда 2024-2025 жыллада бу программагъа къошулур  ючюн РФ-ни Жарыкъландырыу министерствосуна заявка берилгенди.

Ремонт ишле бла бирге мектепледе кабинетлени керекли оборудование, сабийлени окъуу  дерсликле, школчуланы хунерлерин айнытыугъа дегенча затлагъа да эс бурургъа тийишлиси чертиледи. Алайды да, 2024 жылгъа республикада алты Кванториум боллукъду. Энди  эл школлада 107 «Точка роста» арала ачылгъандыла; 169 спортзалгъа ремонт этилгенди.

«Цифралы билим бериу»  проектни чеклеринде ахыр тёрт жылны ичинде регионну 224 окъуу юйюне сегиз мингден аслам компьютер техника алыннганды. 2023 жылда компьютер оборудование бла дагъыда 52 билим берген махкемени жалчытыр умут барды. Дагъыда сагъынылгъан проект бла байламлы келир жылны январындан «Мени  школум» ФГИС ишлеп башларыкъды.

Республикада къошакъ билим бериуню юсюнден да баргъанды сёз август кенгешде. Алай  бла бюгюнлюкде он сабийден жетиси алады ол халда билимни.

«Хар сабийни да жетишими» федерал проектни чеклеринде 2019-2021 жыллада 103 окъуу юйде отуз мингден аслам жаш бла къыз жюрюрча башха-башха ызладан къошакъ халда билим берирча онгла къуралгъандыла. Бу жаны бла «Антарес» ара, «Кванториум» мобил технопарк, цифралы окъутууну «IT-куб» арасы жетишимли ишлейдиле. Сагъынылгъан программаны жашауда бардырыр ючюн а школлада къошакъ билим берген устазлагъа 227 жер ачылгъанды.

«Жаш профессионалла» деген проектни чеклеринде уа республикада 43 мастерской ачылгъанды. Алада жашла бла къызла транспорт эмда  логистика, къурулуш, информациялы эмда коммуникациялы технологияла,  социал, эл  мюлк ызлада усталыкълагъа тюшюнедиле. 2023-2024 жыллада уа дагъыда аллай мастерскойланы 29-су къошуллукъду. Саулай  да алып  айтханда, бу жумушну тамамлар ючюн 430 минг сом къоратылгъанды.

Жарыкъландырыу эмда илму министерство педагогланы профессионал  хазырлыкъларына бютюн уллу эс бурады. Аны себепли август кенгешде жыйырма башха-башха майдан къуралып, устазла алада кеслерини сынамларыны юслеринден айтхандыла. Быллай тюбешиуде белгиленнген жарсыула эмда оюмла уа эсге алынырыкъдыла эмда юйретиу бла окъутууну игилендириуню мурдоруна  салынырыкъдыла.

Бюгюнлюкде республиканы Башчысы Казбек Коковну оноуу бла жаш устазлагъа болушлукъгъа, целевой келишим бла педагогика ызда окъугъан студентлеге эмда мектепледе ишлегенлеге къошакъ тутхучлулукъ этиуге энчи халда къайгъырылады.

Профессионал жаны бла ёсюуню тынгылы бардырыу бла байламлы уа устазлагъа эмда билим берген махкемелеге таматалыкъ этгенлеге деп, тохтаусуз ишлеген методикалы семинарланы проекти жашауда бардырылады; регионну онсегиз мектебини къауумлары «Россейни Жарыкъландырыу министерствосуну школу» проектге кёре билимлерин ёсдюргендиле; юч мингден аслам устаз башха-башха федерал проектлеге бла программалагъа къатышхандыла; республикада эм ахшы педагог практикаланы эмда билим берген организацияланы банклары къуралгъанды; «Жай педагог школ» проект жашауда бардырылады, ол бу усталыкъгъа кесибизни мектеплерибизде ишлерге сюйген студентлени кийириуге, аланы шагъырейлендириуге жораланыпды. Бу проектге кёре жаш адамла бла белгили устазларыбыз ишлейдиле.

Бюгюнлюкде дагъыда эс бурулургъа тийишли ыз – ол миллет тиллени сакъланыуу эмда айныууду. Министерство аны бла байламлы окъуу-методикалы комплектлени (УМК) жарашдырыуну бошай турады. УМК-ланы проектлери тохташдырылгъан низамгъа тийишлиликде федерал экспертизаны ётерге берилгендиле. Бюгюнлюкде аланы дерсликлени федерал тизмесине эмда юлгюлю программаланы федерал реестрине кийириу бла байламлы жумуш бардырыла турады.

Кенгешни кезиуюнде устаз жаланда кеси окъутхан дерсни иги билгени бла чекленмей, сабийлени къылыкъларына да иги тюшюнюрге тийишлиси чертилгенди. Андан сора да, ол бусагъатдагъы информациялы технологияланы билирге, ата-анала бла байламлыкъда ишлерге кереклиси да.

«Билим бериу» миллет проектни магъаналы ызларындан бири фахмулу сабийлени эмда жаш тёлюню хунерлерин айнытыу эмда алагъа тутхучлулукъ этиудю. Аланы хар бири да толусунлай кесини фахмусун айнытыр ючюн а, тийишли, излемлеге келишген билим бериу онгланы къураргъа керекди.

Бийик эсеплени болдурур ючюн да окъуучулагъа профильли сменала бардырыладыла. Бу иш бла уа Сабийлени эмда жаш тёлюню фахмуларын ачыкълагъан «Антарес» регион ара тынгылы кюрешеди.

2021-2022 окъуу жылда сагъынылгъан арада 23 билим бериу смена къуралгъан эди. Алагъа 570 окъуучу къатышханды. Жай каникулланы кезиуюнде уа математика, физикалы медицина, шахматла, астрономия жаны бла сменала бардырылгъандыла. Сагъынылгъан окъуу жылда биринчи кере школчуланы битеуроссей олимпиадаларыны мектепдеги уруму алты билим берген предметден озгъанды. Ала онлайн халда «Сириус» платформада бардырылгъандыла.

Олимпиаданы битеу кесеклерине да 30556 адам къатышханды. Регион бёлюмюнде уа 53 окъуучу алчы жерлени алгъандыла, 174 школчу уа призёрла болгъандыла. Быйыл КъМР-ни Башчысыны премиясы уа 51 окъуучугъа берилгенди. Аланы юйретген 53 педагог да алгъандыла аллай саугъаланы.

Белгилисича, энди жангы окъуу жыл  жууукълаша келеди. Быйыл республиканы мектеплерине 120 мингден аслам сабий барлыкъдыла. Биринчи класслагъа уа онбеш мингнге жууукъ жашчыкъ бла къызчыкъ келликди. Ала ахшы жетишимлери бла ёсдюрген ата-аналарын, окъутхан устазларын да къууандырырла деп ышанабыз.

Трамланы Зухура.
Поделиться: