Республикада онкология болушлукъ тапдырыу жаны бла чыкъгъан сорууланы сюзгендиле

18 августда КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну жамауат советини жыйылыуу болгъанды. Анга  РФ-ни Саулукъ сакълау министерствосуну паллиатив медицина болушлукъну илму-практика арасыны эм Радиология араны специалистлери, Къабарты-Малкъарны Саулукъ сакълау министерствосунда пациентлени эркинликлерин сакълагъан жамауат организацияны советини келечилери, Прокуратураны, Следственный комитетни къуллукъчулары, врачла эм жамауат организацияланы адамлары къатышхандыла.

 Жыйылыуда онкология аурууладан къыйналгъан саусузланы даулары туура этилген видеоролик сюзюлгенди. Нени юсюнденди даулашлы ролик? «КъМР-ни онкология саусузларыны жамауаты»  къауумну башчысы онкодиспансерден битеу иги ишлеген врачла кетип барадыла, саусузлагъа тынгылы дарманла бермейдиле, дейди. Дагъыда компьютер томография этерге башха клиникалагъа къагъыт жазаргъа сюймейдиле, деп белгиленеди анда. Россейни Саулукъ министерствосундан келген къуллукъчула болумну тинтгендиле эм жамауат советни жыйылыуунда оюмларын айтхандыла.

КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосу, онкодиспансерни ишчилери бетден бетге ачыкъ ушакъгъа хазыр болгъандыла, алай бла соруулагъа жууапла берилгендиле. Бу жарсыуну энди Следственный комитет тинтирикди. Болсада докладладан сора бир зат баям болгъанды: саусузла билдирген кёп тарихле керти тюйюлдюле. Сёз ючюн, ала Нальчик шахарда жаланда беш паллиатив койка барды, адамла кеслерини кезиулерин айла бла сакълайдыла, дейдиле. Онкология саусузла башхаладан айырмалыдыла, бир-бирде юйде алагъа къараялмайдыла, больницада уа ачыгъанларын-къыйналгъанларын селейтген дарманла берип болушадыла. Нальчик шахарда Диагностика араны башчысы Мадина Кайцукова билдиргеннге кёре, жаланда бу арада жыйырма паллиатив койка барды. Битеу да республикада уа – къыркъ тогъузусу! Хау, ала жетишмейдиле, алай Нальчикде паллиатив саусузла жаланда беш жерге къарап турадыла деп айтырча тюйюлдю.

Онкодиспансерде бусагъатда врачла жетишмегени, болгъанлары уа къыстау ишлегенлери белгилиди. КъМР-ни Сулукъ сакълау министерствосуну къырал къуллукъ эм кадрла бёлюмюню башчысы Анара Батыргова билдиргеннге кёре, 2023 жылда эки врач-радиолог, эки рентгенолог, бир онколог, эки гематолог окъууларын бошап, онкодиспансерде ишге тохташырыкъдыла. Андан сора да, 2023 жылда онбир специалист «онкология», «радиология», «радиотерапия», «рентгенология», «гематология», «эндоскопия» усталыкълагъа окъурукъдула. Сёзсюз, жууукъ эки жылда болум игиге тюрленирикди. КъМР-ни онкодиспансерини кюндюзгю бёлюмюню башчысы Марьяна Кибишева айтханнга кёре, дагъыда юч бригада уа къыйын саусузланы юйлерине барып, медицина болушлукъ этедиле. Гематология бёлюмню башчысы Мадина Бетрозова ол бригадалада кючлю специалистле ишлегенлерин чертгенди. Алай Россейни Саулукъ сакълау министерствосуну паллиатив болушлукъ жаны бла штатдан тышында баш специалисти Диана Невзорова сау республикагъа юч бригада азды, бешиси керекди, дегенди.

Видеороликде Аксана Кучменова эм башха саусузла: «Бизге дженерикле керекмейдиле, оригинал дарманланы жазыгъыз», - дейдиле. Дженерикле дарманланы учузуракъ тюрлюсюдюле, аланы дарманны къурагъан фирма угъай, башхала чыгъарадыла. Жарсыугъа, аланы тинтиу хар заманда да кереклисича этилмейди. Болсада багъыуда аланы хайырланадыла, ол федерал законда жазылыпды. КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну къурау эм медицина болушлукъ бёлюмюню башчысы Оксана Балова былай айтханды: «Онкология саусузланы багъыугъа къоранчла ёсгенлей турадыла. Сёз ючюн, 2019 жыл бла тенглешдиргенде, 2020 жылда саулукъ сакълаугъа къоранчла эки кереге кёбейгендиле. Жарсыугъа, саусузланы саны ёсюп барады, жаланда 2019 жылда республикалы бюджетден онкология бла байламлы соруулагъа 267,9 миллион сом къоратылгъанды, 2022 жылда уа – 608,28 миллион сом. Быйыл 107 саусузгъа 52 274,93 минг сомгъа дарманла алыннгандыла».

КъМР-ни экономика бёлюмюню башчысы Кучукланы Фатима: «ОМС-ни ахчасына жаланда 2021 жылда 900 миллионнга дарманла алыннгандыла. 2018 жыл бла тенглешдирсек, 2022 жылда дарманлагъа ахча 7,3 кереге кёбейгенди», - дегенди. Москвада П.А.Герцен атлы илму-излем онкология институтну онкологу Александр Кострыгин: «Бир дженерик ючюн саусузну халы осал болгъан эсе, аны лаборатория тинтиулеге берирге керекди. Жарсыугъа, дарман рынокгъа качестволары излемлеге келишмеген дженерикле тюшерге боллукъдула. Лаборатория тинтиуле дженерикни хатадан сора хайыры болмагъанын кёргюзтселе, аны битеу аптекаладан кетерликдиле», - дегенди.

Видеороликде химия процедураланы онкодиспансерде эте билмейдиле, дарманны керекли мардасын да тюз санаялмайдыла, дейдиле саусуз тиширыула. Алай КъМР-ни наркодиспансерини химиотерапевти Заур Хамгоков химия процедурала протоколгъа кёре тамамланадыла, дегенди. Москвада онкологла бизни республикада ишлеген специалистлеге телемедицина консультацияланы  аз нек хайырланасыз деп соргъандыла. Саусузла хар затны да эслейдиле, ала Нальчикде онкологланы уллу шахарлада специалистле бла кенгешгенлерин кёрселе, ышанып башларыкъдыла.  Онкодиспансерде стома-специалист нек жокъду деген соруу да берилгенди. Малхаз Цикоридзени айтханына кёре, жууукъ заманда ол штатда боллукъду. Дагъыда 2024 жылда жангы онкодиспансер ачыллыкъды, 2025 жылда уа анга жангы аппаратура салынырыкъды, деп да белгиленнгенди.

Онкология ауруула не къадар эртте билинселе,ол къадар иги багъыладыла. Алай КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну жамауат советини келечиси Черкесланы Юрий айтханнга кёре, Черек районну район больницасында УЗИ-аппарат жокъну чегиндеди, ол асыры эскиден, ишлегенден эсе ишлемеген заманы кёпдю. Министерствону къуллукъчулары бу кемчилик да кетерилликди, дегендиле.

Къыйын ушакъны чегинде кёп соруула сюзюлгендиле, аланы хар бирине тынгылы эс буруллукъду, тындырыу онглагъа да энчи къараллыкъды.

 

Байсыланы Марзият.
Поделиться: