Фатар ючюн кредитни теркирек тёлерча – талай амал

Фатарны багъасын саулай тёлерге онг болмаса, болушлукъгъа ипотека келеди. Болсада ол кёп жыллагъа созулгъаны артыкъ къууандырырча шарт тюйюлдю. Аны теркирек тёлеуню амаллары уа бардыла. 

Биринчиси, борчну башха банкга сатаргъа жарайды. Былайда сёз ипотеканы рефинансировние этиуню юсюнден барады: башха банкдан гитчерек процентлери бла жангы кредит алыу. Башхача айтханда, сиз борчугъузну башха финанс учреждениягъа ётдюресиз. Ол банк сизни алгъадагъы банкда борчугъузну тёлейди, залогну уа (фатарыгъызны) кесине жаздырады. Экспертле оюм этгенден, бу амалны банкланы ставкаларыны араларында башхалыкъ 2-3 процентден аз тюйюл эсе хайырланыргъа боллукъду, ансыз аны магъанасы жокъду. Ипотеканы алгъанлы бир ненча жыл ётген эсе, былай этиу кредитге къоратырыкъ ахчагъызны тёртден бирин неда ючден бирин аяргъа болушурукъду.

Экинчиси, ипотека борчлары болгъанланы сатып алыннган фатарларыны багъасындан эм аны кредитине келген процентледен налог вычетни алыргъа эркинликлери барды. Официал иш хакъ ала эсегиз, хар айдан андан онюч процент тыйылгъанын билесиз. Аны иш бла жалчытхан организация ишчиси ючюн келген файдасындан тёлейди. Алай ипотекагъыз бар эсе, сиз ол ахчаны бир кесегин къайтараллыкъсыз. Аны ёлчеми фатаргъа жойгъан ахчаны онюч процентин тутады, аллай ол эки миллион сомдан кёп болмайды. Юлгюге, сиз ипотекагъа эки миллион тургъан фатарны алдыгъыз. Вычет бла сизге 260 минг эмда анга къошулуп кредитге тёленнген процентлени онюч проценти берилликдиле.

Ахча компенсацияны эки амал бла алыргъа боллукъду: налогла инспекцияны юсю бла неда ишлеген компаниягъызны бухгалтериясыны болушлугъу бла. Биринчисинде жылны ичинде тыйылгъан налогну аллыкъсыз. Экинчисинде уа – бир кесек заманны иш хакъыгъызны толусунлай алып турлукъсуз (файда ючюн налог жазыллыкъ тюйюлдю).

Эки неда андан кёп сабийлери болгъан юйюрле аналыкъ капиталны аладыла. Аны хайырланыуну амалларындан бири – жашау-турмуш болумланы игилендириудю, бу ахчаны биринчи тёлеуню этерге неда кредитни тёлерге хайырланыргъа жарайды.

Ипотекагъа алыннган фатарны арендагъа бериу адет кенг жайылгъанды. Кредитни юсюнден келишимде банк былай белгилеучюдю: «Заёмщик фатарда башха адамланы жашатырыгъыны, аланы ары жаздырлыгъыны юсюнден билдирирге борчлуду. Бу ишлени жангызда банк ыразылыгъын бергенден сора этерге жарайды». Алай, экспертле айтханнга кёре, инсан былай алыннган фатарына башха адамланы финанс учреждениягъа билдирмей ийгенликге, банкла анга санкцияла алыкъа бир кере да салмагъандыла. Нек дегенде, заёмщикге ышаныргъа боллугъун кёргюзтген баш шарт ол ахчаны заманында тёлегениди.

Кредит алгъан банкыгъызда ипотеканы юсюнден жангы излемлеге, ставкалагъа да къарай туругъуз. Бир-бирде ала процентни ёлчемин азайтыргъа боладыла. Алай этген эселе, сизни ставкагъызны да азайтырча заявление жазыгъыз. Аланы аны 0,5 процентге окъуна тюшюрселе да, ол сизге онбеш жылгъа 70 мингнге дери ахчагъызны аятырыкъды.

Ахчаны жартысын къайтарыргъа керекли документле

Фатарны ипотекагъа алгъан эсегиз, къырал, андан тышында, банкга тёлеген кредитигизни процентлерини онюч процентин да къайтарлыкъды. Ол не къадар кёп болса, сиз компенсацияны ол къадар терк да аллыкъсыз.

Аны юсюнден заявленияны сатыу-алыу келишимден сора экинчи жылда берирге боллукъду. Бу операцияны кредитни тёлеп бошагъынчы дери жангыдан хайырланыргъа жарайды. Аны этер ючюн, 2-НДФЛ эм 3-НДФЛ декларацияла, фатарны сатып алгъаныгъызны юсюнден шагъатлыкъ документле эм банкдан тёлеуню юсюнден къагъытла керекдиле.

Бу ахчаны алыргъа эркинлик бериледи:

- фатар, юй, отоу алгъан эсегиз;

- юй ишлерге деп жер участка алгъан эсегиз;

- энчи юй ишлеген эсегиз;

- ремонт болмагъан фатарны алып, аны кесигиз жангырта эсегиз.