Аскерчини къадары

Созайланы Кичинауну жашы Азамат урушха Холамдан кетген эди. Ол кёп сермешлеге къатышханды, аскер разведкада къуллукъ этгенди, анда жаралы да болгъанды. Урушну аллындан ахырына дери ётюп, Уллу Хорламгъа Берлинде тюбегенди.

Артха ата жерине къайтып келгенинде туугъан элинде жан деп бир кишини да тапмай, хапар сорама деп военкоматха барады. Не зат айтхан болур эди ол анда, огъесе хыны жууапмы эшитди – ким биледи: къаугъа болады, сёз да уллугъа кетеди... Анда тюзлюк тапхан угъай, туугъан жеринден чыгъаргъа буйрукъ бередиле да, Азамат Донецк областьда Енакиево шахаргъа кетеди. Анда орналады, оруслу тиширыу бла юйдегили болады. 1947 жылда алагъа къыз тууады да, атына Люба атайдыла. Эки жылдан сора туугъан жашчыкъгъа уа Борис деген ат бередиле.

Миллети Орта Азиягъа кёчюрюлгенин билип, адамларын табар итиниуюн къоймайды. Аллай амал чыкъгъаны бла, кёпге да созмай, жолгъа тебирейди, поездге минип Алма-Атагъа келеди. Энди уа таулуланы къайда излейим деп, вокзалда адамлагъа соруп башлайды. Аладан къайсысы эсе да Чемолган эл таба ашырады аны. Азамат ары жанына тебиреген автобусха билет алып, жерине олтуруп сакълайды.

Улоу аз-аздан адамладан толуп тебирейди. Олтурур жерле тауусулуп, сюелип барлыкъла да къошула башлайдыла. Аланы ичлеринде уа тауча сёлешген къауум тиширыуну эслейди. Азаматны къатына жуукълашханларында, ол аланы ичлеринде кесини эгечини къайын къызын - Нафийсатны таныйды. Ол а аны угъай.

Алай болгъаны да сейир тюйюлдю. Нек дегенде, Азамат сары шинли, кёк кёз жаш эди. Кеси да урушха кетгенли не къадар жыл озгъанды; анда кёрген къыйынлыкъла, жылла да тюрлендирген болур эдиле сыфатын…

Жаш кесин танытдырмайды. Олсагъат секирип турады да, жерин Нафисайтха къояды. Ол а къол жюгюн да къоюнуна къысып, тиширыу тенглерине: «Кюню къурумагъан, не иги оруслу эди бу» деп олтурады шинтикге. Ма алай табады Азамат кесини адамларын.

Жарсыугъа аны артда жашау жолу ёз жеринден узакъда кетгенди. Ол юйдегиси бла Енакиево шахарда тургъанды, анда шахтачы болуп уруннганды. Эгечи - Кесам неллай бир кюрешген эсе да аны бери тарталмагъанды. Герпегежде юй да алып сакълагъанды. Азамат а хар отпуску болса бери келмей къалмагъанды, алай дагъыда жашау жолуну ахырын киши жеринде 1978 жылда тюбегенди.

Къызы дагъыстанлы жашха эрге чыгъып, Ленинградха кёчген эди. Жашы Борис а атасыча шахтачы болуп ишлегенди, бюгюнлюкде да Енакиевода жашайды.