Жууаплылыкъ эм окъуулулукъ – аны баш ышанлары

Къыралыбызны айырмалы вузларында окъуп, кеслерини хунерлиликлери, итиниулюклери бла да жетишимли бола келген жашларыбыз бла къызларыбыз аз тюйюлдюле, къудуретни ахшылыгъындан. Республикадан тышында билим алып, окъуулулукъларын, ангылауларын иш юсюнде  кёргюзте, ачыкълай да билген жаш тёлюбюзню барлыгъы ышаныулукъну туудургъаны да сёзсюздю.

Аллайларыбыздан бириди Чеченланы Нюрсолтан. Ол бюгюнлюкде Москвада Николай Доллежаль атлы илму-излем эмда конструкторлу энерготехника институтну ючюнчю категориялы инженериди.

Нюрсолтан сабийликден да математикадан бла орус тилден дерслеге сюйюп баргъанды. Аны алайлыгъында устазланы къыйынлары уллу эмда энчи болгъаны уа баямды. Школчу предметни жаратыр ючюн, педагог аслам тюрлю амалны хайырланады. Аллай айырмалы ышанла уа ол аны окъутхан эмда билим, къылыкъ жаны бла да кёп затха тюшюндюрген устазлары Зинаида Карповна Шишкинада бла Байзуллаланы Фатима Зейтуновнада болгъанларын айта, алагъа ыспас этеди.

Кертиди, школгъа жюрюген чагъыбызда жюрегибизге тюйрелип къалгъан дерсле артда жашауубузда, усталыкъ сайлауубузда кеслерини орунларын табадыла. Алай бла, Тырныауузну экинчи номерли орта билим  берген школун айырмалы тауусуп, Москва шахарда энергетика институтха окъургъа киреди.

Алай эсе да, таулу жаш физиканы, химияны сюйгенликге, билгенликге, ал кезиуде анга быллай вузда билим  алгъан, бу предметледен бир-бир затлагъа терк  тюшюнюп  къалгъан да тынч болмагъанын жашырмайды. Бир жол физикадан лаборатория ишни тамамларгъа керек болгъанында уа аны биргесине окъугъан  Анатолий Шапкин бла бирге олтуртадыла. Ма ол кюнден бери ала шуёхлукъ да жюрютгенлерин, Тверь областьдан келген оруслу жаш анга физикадан ангыламагъан темаларын юйретип, биринчи-экинчи курслада анга уллу къыйын салгъанын букъдурмай, нёгерине ыспас этеди.

Билимге, окъуугъа итиннген Нюрсолтан студентлеге, абитуриентлеге да деп бардырылгъан олимпиадалагъа, конференциялагъа къатыша тургъанды. Алай бла ол «Надежда энергетики» деген Битеуроссей олимпиаданы  «Теплоэнергетика» бёлюмюнде экинчи жерге чыкъгъанды, диплом бла да саугъаланнганды. Окъууун андан ары бардырыргъа излеген жашха уа ол жетишим болгъаны бла бирге ахшы къошумчулукъ да эди. Нек дегенде магистратурагъа кирген кезиуюнде сагъынылгъан жетишими анга 50 балл къошулурча эркинликни бергенди.

Алай бла сагъынылгъан институтну теплоэнергетика эмда теплотехника ызын айырмалы бошап, вузну магистратурасына да ол ызда киргенди. Аны къызыл дипломгъа тауусуп, техника илмуланы кандидаты Наталья Михайловна Савченкованы башчылыгъында «Система термостабилизации телескопа» деген темагъа илму ишин жазгъанды. Башхача айтханда уа, космосха учхан спутникни телескопу терк окъуна къызып неда суууп къалмай, аны къызыулугъу бир ёлчемде турурча къалай этерге боллугъун тинтгенди. Алай болса уа, спутникни бир ненча жылны  ичинде хайырланыргъа жарарыкъды.

Магистратураны тауусхан кезиуюнде иги окъугъан таулу жашны институтда преподаватель болуп къалырын, аспирантурагъа да кирип, илму ишни андан ары бардырырын излегендиле. Болсада аны сайлауу бюгюнлюкде ишлей тургъан жеринде тохташханды. Шёндю Нюрсолтан, белгилегенибизча, «Росатом» компанияны Россейде ядерли техниканы эмда технологияла жаны бла тинтиуле бардыргъан эм уллу араларындан биринде – НИКИЭТ-де инфомациялы технологияла бёлюмюнде инженерди. Анда ол конструкторла, проектировщикле жарашдыргъан программаланы компьютерде кемчиликлерин излеу эмда аланы кетериу иш бла кюрешеди.

Чечен улу кесине уллу жууаплылыкъны, окъуулулукъну, билимни излеген ишни айыргъаны баямды. Ол сайлаууна сокъуранмай, мындан арысында да жетишимли бола, бардыргъан жумушу бла аты айтыла барырына ышанабыз. Нек дегенде ол, кеси чертгенича, жангы затланы излеуню, аланы хайырланыуну бютюн сейир кёреди. Жангычылыкъланы хайырларын, магъаналарын тинтген, ачыкълагъан а анга иши бла байламлы зауукълукъну да береди.

Бош заманы алай кёп къалмай эсе да, Нюрсолтан спорт бла кюреширге да сюеди. Хар адам да ол жанына эс буруп,  саулугъуна къайгъыргъанны тюзге санайды.

Аны жашау жолунда аппасы Чеченланы Ахмат бла ыннасы  Тебердиланы Ханифа болгъанларына да къадарына ыразы бола, аланы огъурлулукъларын ауазында сюймеклик бла эсгереди. Айхай да, къайсы амма сакъламайды туудугъун конфетлерин асырап. Неда аппала къой кютерге, дырыннга элтселе уа – ол къалай хычыуунду. Аны алайлыгъын мени ушакъ нёгерим да чертеди. Къартла эмда атасы Рашит бла анасы Лейла ёз къыйынлары бла  жашай, ёсдюргенлерин да адепли, ариу къылыкълы болургъа юйретгенлеринден сора да, таулу элде, юйюрде этилген хар ишни да эбине тюшюндюргенлери анга бюгюнлюкде болушлукъ болгъанын да белгилейди.

Ёмюрледен бери да тамата тёлюбюз ёсюп келгенлени жаланда айтхан сёзлери бла угъай, кеслери тындыргъан ишни юлгюсюнде юйрете, хар нени да тынгылы ангылата билгендиле.

Аллай къартланы кёрюп ёсген Нюрсолтан да узакъ ара шахарыбызгъа не ючюн келгенин унутмай, окъууунда айырмалы болгъанды. Мындан арысында жюрек талпыныуу, сайлауу аны алдамай, баргъан жолунда жетишимли болуруна, аны аты да даражалы институтну белгили инженерлерини арасында айтылгъанлай туруруна ышанабыз.

Мокъаланы Зухура.
Поделиться: