Жангы жетишимле, илхам учунуулукъ да тежейбиз

Энди сабийле ЕГЭ-лени да берип, вузлагъа, колледжлеге кирирге хазырланнган кезиудю. Алай эсе уа, Рособрнадзор быйыл Бир къырал экзаменлени орталыкъ эсеплерин да чыгъаргъанды. Алай бла арт кезиуде сынауланы берирге эм  къыйын жылгъа быйыл саналгъанды.

Жарсыугъа, алгъадан белгилесек, ол алай болгъанын бюгюнлюкде школланы тауусханланы бир къаууму алтын майдалларын алалмай къалгъанлары да баямлайды. Барыгъыз да билесиз, майдал алыр ючюн выпускник ЕГЭ-де 70 баллдан азны алыргъа эркин тюйюлдю. Алайсыз анга жаланда айырмалы аттестат берилип къалады.

Бу болум, белгилегенибизча, предметледен орталыкъ баллны алаша болгъанын ачыкълагъан шартды. Дагъыда, эсгерте кетейик, быйыл мектеплени тауусханла тогъузунчу классдан сора ОГЭ-лени бермегендиле, пандемияны хатасындан. Аланы экзаменни къалай берилирге тийишлиси бла байламлы сынамлары болмагъаны уа артда жунчутханын абитуриентлени къаууму да белгилегенди.

Биз билгенликден, орус тил бла математика борчлу халда берилген ЕГЭ-ледиле. Аны себепли школчула да анга аслам халда барадыла. Быйыл, орус тилни алып айтханда, жюз балл алгъанланы саны да азайгъанды. Сёз ючюн, былтыр андан орталыкъ балл 71,4-ге жетген эсе, бу жол ол 68,3-дю (къыралда).

Орус литературадан а ол иги да энишге тюшгенди. Былтыр орталыкъ эсеп 66 балл эди, быйыл а ол жаланда 60,8 балл болгъанды.

Выпускникле аслам сайлагъан ЕГЭ-леден биринчи жерде кёбюсюнде обществознанияды. Нек дегенде бу предметден экзамен къыралны   иги кесек окъуу юйюнде суралады. Жыл сайын бири башхасын жерлери бла алыша тургъан сынаула уа биологиядан бла физикадан экзаменледиле. Ол а сабийле бегирек къайсы усталыкъны сайлагъанларына кёре болады.

Алай эсе да, биологияны берген абитуриентле хар жолдан аны къыйындан-къыйын бола баргъанын чертирча шартланы белгилегенлей турадыла. Быйыл да аны заданиялары тынч болмагъанларын выпускникле, ата-анала, устазла кеслери да айтадыла. Бу жол къыралда саулай да школланы тауусханланы саны кёп болгъанлыкъгъа, бу предметден сынауну бергенле уа эсленирча аз эдиле. Ол алай аны къыйынлыгъы ючюн да болургъа боллукъду деген оюмун да билдиргенди Рособрнадзорну башчысы Анзор Музаев.

Дагъыда ата-анала, педагогла, окъуучулагъа бу жол мектеплени 2020, 2021 жыллада тауусханладан эсе къыйын тюшгенди деген акъылдадыла. Сёз ючюн, огъарыда профильли математиканы сагъыннганбыз. Аны къыйын болгъаныны хатасындан быйыл окъуучуланы къаууму майдалсыз къалгъанды. Аны алыр ючюн а экзаменден 70-ден бийик балл алыргъа керекди. Билесиз, майдал ючюн да вузла кеслери сабийлеге къошакъ балла бередиле. Аны ючюн а абитуриентлеге жарсыргъа да тюшгенди. Нек дегенде ЕГЭ-ле пандемиягъа дери къуралгъанларыча эмда бардырылгъанларыча халда озгъандыла. Ала дистанцион окъутууда иги кесекни тургъанларын а, баям, устазланы бла ата-аналаны къаууму чертгенича, эсге алынмагъанды.

Кертиди, дистанциялы билим бериу не къадар къуралыулу озгъанды дерге кюрешселе да, устазны, аны бла бетден бетге бардырылгъан тёрели дерсни бир зат да алышаллыкъ болмаз. Аны себепли сабийлени майдалсыз къалгъанларына биз да жарсыгъаныбыз бла бирге Бир къырал экзаменни къурагъанла келир жылда аслам затны эсге алырла, ата-аналаны, устазланы, сабийлени кеслерини да жарсыуларын, излемлерин да жалчытырла деп ышанабыз.

Саулай алып айтханда, орталыкъ балл алаша болгъанды дей эсек да, орус тилден эсеплени уа энчилерге тийишлиди деп сунама. Нек дегенде токъсандан аслам балл алгъан выпускникле иги кесекдиле. Былайда, Тырныауузну бешинчи номерли гимназиясын бла «Кюн шахар» сабий чыгъармачылыкъ академияны хунерлилеге лицейин юлгюге келтирирге боллукъду. Сёз ючюн, лицейни кесин энчи алып айтханда, орталыкъ баллны эсеби 84 балл болгъанды. Аны алайлыгъы уа, айхай да, мында окъугъан сабийлени эмда устазланы иш кёллюлюклерини ышаныды.

Педагогларыбызны юслеринден да сагъына кетейик. Сёз ючюн, быйыл орус тилден жюз балл алгъан окъуучуладан ючюсю Нальчикни бир-бир предметлени терен окъутхан тогъузунчу номерли школунда дерсле берген Ностуланы Сакинат юйретгенледиле.

Аллай устазларыбызны санында бу жол Рахайланы Раиса Ахматовна да барды. Ол да Нальчикде онжетинчи номерли школдан Камилла Жемухованы (анасы таулуду) хазырлагъанды.

Озгъан жылгъа къайтсагъ а, Черек районда орус тилден жюз баллгъа ЕГЭ былтыр биринчи кере жазылгъанды. Алай бла, аллай бийик эсепни Къашхатауну школун тауусхан Муртазланы Алина болдургъанды. Ол бюгюнлюкде КъМКъУ-ну право, экономика эмда финансла факультетини студентиди. Устазы уа Мокъаланы Зухура Докаевнады.

Быйыл дагъыда бизни къууандыргъан Чегем районну эсебиди. Яникойну орта школуну орус тилден дерсле берген педагогу Жолабланы Мадина Магомедовна хазырлагъан Гыжгыланы Салима орус тилден ЕГЭ-ни 100 баллгъа жазгъанды.

Не заманда да, къалай тюрлю къуралса, бардырылса да, экзаменле – ала жаланда сабийлени кеслерине угъай, устазларына, ата-аналарына да сынауду. Алай эсе да, быйыл, белгилегенибзча, ол абитуриентлеге къыйыныракъ озгъан эсе да, аланы жетишимлери да анга кёре къууандырадыла. Мындан арысында да педагогла, окъуучула да бирча жетишимлеге жете, жангы эсеплери, даражалары бла да айырмалы болурларына ийнана, алагъа илхам учунуулукъну тежейбиз.