Кеси заманында ол кёплеге жарагъанладан болгъанды

Таукенланы Тамукну жашы Магомет миллетибизде медицина илмуланы биринчи доктору болгъанды. Ол жюзле бла саналгъан къыйын саусузланы саулукъларын къайтарып, жашауларын жангыдан кюн тийгенча жарытханды.

Къабарты-Малкъар Республиканы илмусуну сыйлы къуллукъчусу «Сыйлылыкъны Белгиси» орден бла саугъанланнган, медицина илмула­ны доктору, профессор Таукенланы Магомет 1931 жылда 16  октябрьде Огъары Малкъарда туугъанды. 1956 жылда Алма-Ата шахарда медицина институтну иги белгилеге бошагъанды. Андан сора Алма-Ата областьны эллеринден биринде медицина участкагъа эки жылны башчылыкъ этгенди.

Магомет Тамукович 1958 жылда медицина институтну урология кафедрасына аспирантурагъа киреди. 1962 жылда уа кандидат диссертациясын жетишимли къоруулап, Къазах ССР-ни Медицина министерствосуну онкология эм радиология илму-излем институнда илму-тинтиу ишни къолгъа алгъанды. 36 жылында уа доктор диссертациясын къоруулагъанды.

Аллай адам кесин жокълатмай къоймайды. 1968 жылда Таукенланы Магометни Къабарты-Малкъаргъа чакъырадыла, бизни университетде медицина факультет ол жыл ачылгъан эди. Магомет келе-келгенлей битеулю хирургия кафедрагъа башчылыкъ этиуню къолгъа алады. Таукен улу ол къуллукъда 2002 жылгъа дери ишлейди.

Халкъ сюйген, медицина илмуну билимли да, сыйлы да адамына саналгъан Магомет Тамукович 200 илму ишни автору эди, жыйырмадан артыкъ жаш адамны илму ишлерине башчылыкъ этгенди, ала барысы да кандидат диссертацияларын жетишимли къоруулагъандыла. Ол а Таукен улу окъутуу методика ишге, хирургланы-урологланы хазырлаугъа уллу къыйын салгъанын кёргюзтеди.

Профессор, белгилегенибизча, окъутуу-методика ишге не заманда да энчи эс бургъанды, специалистлени хазырлаугъа сакъ кёзден къарагъанды. Аны факультет хирургия кафедрагъа башчылыкъ этген кезиую республикагъа магъаналы жетишимле бла белгилиди: урология школ къуралгъаны, республиканы урология службасыны шёндюгюлю илму-практикалы даражагъа чыкъгъаны, пластика урологияны айныгъаны, жаш хирург-урологланы хазырлагъаны, жангы диагностика амалланы сингдирилгенлери, торакальная хирургияны айныгъаны бла.

2013 жылда майда кетгенди жашаудан Таукенланы Магомет. Аны жашы Исмайыл да атасыны ызы бла баргъанды, келини Урунууну Жигити Жангоразланы Ибрагимни къызы Лиза да медицина илмуланы кандидатыды, КъМКъУ-ну госпиталь хирургия факультетини доцентиди. 

Былтыр Таукен улу туугъанлы 90 жыл толлукъ эди. Аны бла байламлы быйыл майда (2021 жылда пандемия ючюн ол ишни бардырыргъа амал болмагъанды) Миллет музейде Магометге аталгъан кёрмюч къуралгъан эди. Ол керти да магъаналы суратлагъа къараргъа республиканы жамауаты аслам келгени уа аты айтылгъан врачны, миллетини керти уланыны, кёплеге жарагъан инсанны сыйы-намысы, хурмети жюрюгенлей тургъаныны белгиси болгъанды.

Эсгерте кетейик, профессор Таукенланы Магомет  Хирургланы битеуроссей обществону правленини члени, урологланы обществоларыны да сыйлы келечиси эди, кеси заманында «Саулукъ сакълауну отличниги» сыйлы атха да тийишли болгъанды. Багъалы къарындашыбызны биз бюгюн да эсгергенлей турабыз, адамны, аны жолун, ызын унутмасала, ол жашап турады. Магометни аты уа керти да эсден кетмегенди, унутулмагъанды:

Таукен улу Мухаммат,

Жарытып тийгенча кюн,

Сен келсенг, кёлюнг жарып,

Жаннганчады юйюм нюр…

…Малкъарыбыз энди уа,

Бу сейирге эс бурсун.

Мен а болдум жырчысы,

Сен а жан сакълаучусу… - деп жазгъанды Танзиля да анга жоралагъан уллу аламат назмусунда, жерлешине хурметин, жюрек жылыуун, ыразылыгъын билдире.

Жангуразланы Нажабат.
Поделиться: