Жигитча сермешип, душман самолётланы агъызгъанды

Къабарты-Малкъарны жигит уланлары Уллу Хорламны жууукълашдырыугъа жанларын-къанларын аямай къазауат бардыргъандыла. Аладан бири Гелястанланы Зулкъаны жашы Махмут урушда кёргюзтген батырлыгъы, антына кертичилиги ючюн Ата журт урушну орденини 2-чи даражасы бла саугъаланнганды.

Гелястанланы Махмут Яникойда туугъанды. 1937 жылда аны аскерге къуллукъ этерге чакъыргъандыла. Таулу жашха Совет Союзну бла Иранны эм Афганистанны чеклеринде къоркъуусузлукъну сакъларгъа тюшгенди. Къуллукъ этген кезиуде аскерчи усталыгъы, профессионал сынауу, билими ючюн жашны кичи командирлени школуна окъургъа ашырыргъа оноу этиледи. Аланы бошагъандан сора, Гелястан улуну Туркменистанда чекчи аскерледе станковый пулемётну бёлюмюню башчысына саладыла. Аны къауумунда жаш командирге къоншу къыралладан бандитлени чабыуулларына къажау кёп кере турургъа тюшгенди.

Къуллукъ этген кезиуде кёргюзтген кишилиги, жууаплылыгъы ючюн Гелястан улуну 1939 жылда НКВД-ны Саратовда аскер училищесине окъургъа иедиле. Анда уа чекчи аскерлени командирлерин хазырлагъандыла.

1941 жылда 24 июньда Саратов училищени курсантларына окъууну болжалдан алгъа бошагъанларыны эмда алагъа офицер чынла берилгенлерини юслеринден буйрукъну окъуйдула. Ол кюн Гелястан улугъа да училищени иги белгилиге бошагъанына шагъатлыкъ этген удостоверение бериледи. Экинчи кюн ол Кишинёвха Молдова ССР-ни чекчи аскерлерине къуллукъ этерге атланады.

Уллу Ата журт урушну тёртюнчю кюню эди ол…

Бизни жигитибиз 20-чы чекчи заставаны башчысыны болушлукъчусуну къуллугъуна салынады. Ол кезиуге уа фашист аскерле бла къанлы къазауат баргъанды. Совет Союзну чеклерин бузаргъа ёшюн ургъан душманлагъа къажау къазауатха бизни жигитибиз да къатышханды. 1941 жылда июньну ахырында–июльну ал кюнлеринде Прут черекни кюнбатыш жанында бардырылгъан кючлю сермеш урушну тарыхында къанлы харфла бла жазылгъанды. Гитлерчилеге къажау биринчи сермешледе Махмут аскерчи усталыгъын къатдыргъанды, урушну къыйынлыкъларын кесини юсюнде сынап, ачы сынауладан ётгенди.

1941 жылда июльну ортасында Гелястан улуну Москвагъа чакъырып, артиллерия усталыкъны билгени ючюн, ара шахарны къоруулагъан аскерлеге къуллукъ этерге иедиле. Зенит топну командири Москваны гитлерчи авиацияны чабыуулларындан къоруулагъанды, ара шахарны чачдырыргъа итиннген душман самолётланы агъызгъанды.

1941 жылда 30 сентябрьде фашист аскерле Москваны зорлау операцияны башлайдыла. Душманны техникасы, аскери да кючню жыйып, ара шахаргъа тебирейди. 3 октябрьде ала Орёл шахарны зорлайдыла, алайдан Орёл-Тула-Москва жол бла къыралны жюрегине кюч саладыла. Алагъа къажау тургъан совет аскерлеге не тюрлю амал бла, битеу къарыуларын салып, душманны тохтатыргъа буйрукъ бериледи.

Подполковник И. Пияшевни башчылыгъында НКВД-ны 34-чю энчи мотострелковый полку вермахтны айырмалы танк эм моторизованный бёлюмлерине къажау тургъанды. Бу аскерни душманнга къажау урушха къатышхан чекчиледен бла ич аскерчиледен къысха заманны ичинде къурагъанларын айтырчады. Полкну къауумунда немислилеге къажау урушну пулемёт ротаны командири лейтенант Гелястанов  да бардырады.

Полкга Орёл-Тула жанында Москвагъа жан атхан душманны тыяргъа буйрукъ бериледи. Атышыула, чачдырыула кече, кюн да тохтамагъандыла, вермахт танкларын совет аскерчилени ууатыугъа атханды. Алай жигит чекчилерибиз аскерчиле артха бир атлам да этмегендиле, ахыргъы окъгъа, къан тамычыгъа дери сермешгендиле. Гелястан улу башчылыкъ этген пулемёт рота жигитликни юлгюсюн кёргюзтеди: ала душман техниканы гранатла бла жокъ этгендиле, жаяу аскерлени къыргъандыла.

10 октябрьде Мценск шахар ючюн сермешни кезиуюнде Махмут бетине жаралы болады, контузия алады. Ауур жараладан анга кесине кёп бакъдырыргъа тюшгенди. Болсада 1942 жылда апрельде ол жангыдан совет аскерлени тизгинлерине къайтады. Аны Орта Азияда аскер округга 190-чы энчи чекчи дивизионну штабыны болушлукъчусуну къуллугъуна саладыла. Мында къыралны чеклерин сакълап, совет къыралны жалынчакъсызлыгъын къоруулагъанды. Ол 1948 жылгъа дери къуллукъ этгенди, запасха капитан чында чыкъгъанды.

1974 жылда бизни жигитибиз Ортаазиялы округну чекчи аскерлерини командирини буйругъу бла «Чекчи аскерлени отличниги» белгини 2-чи даражасына тийишли кёрюлгенди.

Тикаланы Фатима.
Поделиться: