Жетишимли дзюдочу, огъурлу ана

Гузеланы Азретни бла Черкесланы Зухураны къызлары Зурият спорт бла  жети жылында кюрешип башлагъанды, ол заманда аны спрт гимнастикадан секциягъа берген эдиле, анда бир жыл жарау этгенди. Алай школгъа жюрюп башлагъанлай, спортну къойгъанды, аны ючюн артда бираз сокъураннган да этгенди. Нек дегенде гимнастикада санланы «созаргъа» юйретедиле, дзюдода уа ол бек керекди. Сёз ючюн, сени жыгъылтыргъа кюрешгенде, санларынг ол жаны бла кючлю эселе, хорлатырыкъ тюйюлсе. Сора, саулукъгъа тюйюшгенде чып тюшмезге  да аны магъанасы бек уллуду, жерге тийгенде да, алай бек ачытырыкъ тюйюлдю.

- Мени кёп затха сейирим бар эди. 8-9-чу класслада окъугъанымда жырларгъа юйренип башлайма. Артда шёндюгюлю, латин-америкалы тепсеулеге да жюрюйме. Алай аланы биринде да кёпге къалмайма. КъМКъУ-гъа окъургъа киргенлей, биринчи курсдан сора эгечим бла бирге карате-кёкусинкайдан секциягъа жазылама. Анда юч ай жарау этеме. Бир кесек замандан а атамы айтханына тынгылап, 24-чю номерли школда дзюдо бла самбодан секциягъа жазылама. Анда мени РФ-ни сыйлы тренери Олег Саральпов бла бийик категориялары тренер Мухамед Боготов юйретгендиле, - дейди Зурият.  

Къадалып жарау этиу, итиниулюк эсеплеге келтирмей къоймайдыла. Зурият жангыз да жарым жылны жарау этгенден сора, дзюдодан СКФО-ну биринчилигинде кюмюш майдалны къытханды. Ол кезиуню эсгере, спортчу эм алгъа республиканы биринчилигине къатышханын айтады. Бу турнирде ол «алтынны» алгъанды. Региондан аны СКФО-ну Грозныйде бардырылгъан чемпионатына иедиле, анда уа финалда Европаны, Россейни чемпионкасы, сынамлы дзюдочу осетинли Алана Лазарова бла сермеширге тюшеди. Алай анга хорлатып, республикагъа экинчи жерни алып къайтады. «Кертиси бла да, Алана менден сынамлыракъ эди, - дейди Зурият. - Мен жарым жыл этген эсем жарау, ол спорт бла сегиз жыл кюреше эди, кёп даражалы эришиулеге усталыгъын кючлей, усталыгъын да иги ёсдюргенди. Мени уа ол чемпионат биринчи уллу эришиуюм болгъанды. Аны бла тюбеширни аллында манга ол сенден эсе кючлюрекди, андан эсе татамиге чыкъма деп кёпле айтхандыла. Алай мен да Грозныйге финалгъа дери жетип, сора анга къатышмай къалыр ючюн бармагъан эдим. Къоркъгъан, буюкъгъан дегенча сезимлерим жокъ эдиле, ол угъай, кесиме, мени ючюн жарсыгъанлагъа да кёл этдирирге кюрешгенме. Кюмюшню къытханымы айтханымда, тренерим алгъадан ийнаннган окъуна этмеген эди. Кесим а экинчи жерни алгъанымы хорлатханнга санамайма».

Къызыны спортха сюймеклигин атасы къабыл кёргенди,  кёлюн кётюрюрге  кюрешгенди, эришиуледе биргесине болгъанды, битеу сермешлерине да къарагъанды. Жыйылгъанла Зурият Аланагъа биринчи такъыйкъалада къытдырлыкъ суннганларын жашырмай эдиле. Алай сермеш ала сакълагъанча болмады, татамиде тюбешиу юч минутдан артыкъгъа созулгъанды. Ахырында къытдыра башлагъанында атасы: «Зуля, молодец!» -дегенин къызы бюгюн да уллу жылылыкъ бла эсгереди. «Кюмюшге менден да бек ол къууаннган болур эди. Манга уа бегирек да атамы ыразы эталгъаным асыу кёрюннгенди», - дейди.

Анасындан а жараулалагъа жюрюгенин биринчи айында жашыргъанды. Артда бу иш ачыкъланнгандан сора, ол, къызыны жюреги спортчу излегенин ангылап, татамиден тыймагъанды. Эришиулени аллында, башха заманда да, Зурият анасыны, атасыны болушлукъларын къуру да сезгенлей тургъанды.

Бир кесек замандан а самбогъа да юйренип башлайды, аны бла дзюдону приёмлары бирге ушайдыла. Аны бла байламлы самбодан СКФО-ну чемпионаты бардырыллыкъларын билгенде, тренерине анга къатышыргъа сюйгенин айтады. Ол да угъай демейди, алай бла эгечи Аминат бла бирге самбодан жарау этип тебирейди. Эришиулеге экиси да бирге барадыла. Анда да финалда Осетиядан 35-жыллыкъ спортчу къыз бла тутушады. Турнирден Зурият - экинчи, эгечи уа ючюнчю жерле бла къайтхан эдиле.    

Жараула харкюнлюк жашауда да хайырлыдыла. Тренерле, спортчула кеслери да айтханларыча, адам кесин къоруулай билирге керекди. Спорт адамны чархын ариу этеди, саулугъун,  ниетин кючлейди, къыйын болумлагъа чыдаргъа юйретеди. Болсада  нени да мардасы барды: бир-бир къызла чекни ётгенлерин эслемей къаладыла. Аны хатасындан ала тиширыу шартларын тас этгенден сора да, саулукъларындан да бошайдыла. Сыфатлары  эр кишиге ушагъан тиширыула уа кимге да ариу кёрюнмейдиле, деп Зурият спортну кюч тюрлюлерин сюйген къызланы марданы унутмазгъа чакъырады: «Былайда дагъыда бир затны белгилерге сюе эдим. Жарсыугъа, республикабызда къызла спорт бла артыкъ бек кюрешмейдиле. Ала кёбюсюнде фитнесге барадыла. Аны да хатасы жокъду, алай, мен оюм этгенден, ала спортну кеслери жаратхан бир тюрлюсюн сайлап, жарау этселе эди, кеслерине, республикагъа да иги боллукъ эди».

 Зурият спортда, окъууда да жетишимли болгъанды, Къабарты-Малкъар къырал университетни Право, экономика эм финансла институтун бошагъанды. Кёп болмай а Альберт Токмаков бла юйюр къурагъанды, ол да спортну сюйген инсанды.  2015, 2016 жыллада штанганы кётюрюуде тюрлю-тюрлю эришиуледе алчы жерлеге дайым чыкъгъанлай тургъанды. Бюгюнлюкде ала жашчыкълары Рамильни ёсдюредиле. Санга насып недеди деген сорууума ол былай жууаплайды: «Хар ким да насыпны  кесича ангылайды. Студент окъуугъа киргенине къууанады, сабий  – анасы ышарса, аппала бла аммала - туудукъларына. Манга насып – ол жууукъ адамларым саулукълу болсалады, аланы тынчлыкълы жашауларындады. Хау, жашауда кёп-тюрлю  къыйын болумла чыгъадыла - ала азыракъ тюберлерин тилейме. Излегеним, сабийим айнып, адамлыкъны багъалагъан инсан болуп ёсериди, мен а аны ючюн жанымы, къанымы да аярыкъ тюйюлме».