Арт жыллада бизни миллетни жаш тёлюсю Россейни уллу шахарларында аламат специалистле болуп, кеслерини эм миллетни атын да иги бла, махтау бла айтдырып урунадыла. Биз да ала бла ёхтемленебиз, алагъа къууанабыз.
Бусагъатда мен сагъынырыкъ юйюр да аллай аламат сабийле ёсдюргенди. Кенже элде жашагъан Сотталаны Зейтун бла Лидия юч сабий ёсдюргендиле. Юйюрле къаты, монглу болсала, къырал да айныулуду деп бошдан айтыла болмаз. Бу юйюрде сыйгъа, намысха, андан сора окъуугъа, билимге уллу кюч-къарыу бёлюне келгенин билебиз. Белгилисича, аллай юйюрде ёсген сабийле «Къуш уясында не кёрсе, учханында аны этер» деп да андан айтылгъан болур. Алайды, сабий не затны да юйюрюнде кёреди. Сабийге заманында тийишлисича эс бёлюп, кереклисин тапдырып айнытхан ата- анала арабызда бардыла. Аллай юйюрледен бирлериди бу башда сагъынылгъан юйюр да.
Киши къыйынын ашамай, кишини тюбюн жыймай, кеси къыйынлары бла жашагъан аллай ариу юйюрдю. Тамата жашлары Расул, Къабарты- Малкъар къырал университетни бошап, Росгвардияда ишлейди. Зулейха, КъМКЪУ-ну медицина бёлюмюн къызыл дипломгъа бошагъанды. Зулейха дипломун алгъан кюн мен да андама. Ол замандагъы ректор Барасбий Карамурзов, « Бу къыз къайда болса да, республикабызны атын иги бла айтдырлыгъына ишексизме», - деп Зулейханы алай махтагъан эди. Ол кюн алайда дипломларын алгъанла эм аланы жууукълары, тенглери кёп эдиле, аланы алларында сёлеше Карамурзовну алай айтханына биз чексиз къууаннган, ёхтемленнген да этдик. Ол кюн алайда Зулейхагъа кёп жашагъын, сау болгъун, таулу къыз болуп, аллай сёзлеге тийишли болгъанынг ючюн дегенле да аслам эдиле.
Бюгюн бюгече да Зулейха билимин ёсдюргенлей турады. Бусагъатда Сотталаны Зейтунну къызы Зулейха Москвада О.М. Филатов атлы больницада белгили хирург болуп ишлейди, анга не къыйын операцияны да ышанадыла. (детский хирург, кандидат мед. наук) Керек сагъатда аны тыш къыраллагъа да иедиле, ол анда ингилиз тилде лекцияла окъуйду. КъМР саусузун элтип баргъан болса, алагъа да кёз къулакъ болгъанын айтадыла. Сау болсун.
Жашау жолун Зулейха Индороков Владимир бла байламлы этгенди. Владимир да Россейни ара банкыны медицина арасында врач-хирург болуп ишлейди.
Юйюр гитче Азрет да, мен таукел айтама къайда болса да, къайда урунса да, бет жарыкълы боллугъуна ишексизме. Азрет тукъумуна, ата-анасына миллетине да ыспас, бюсюреу келтирлиги баямды. Азрет да, эгечи Зулейханы ызы бла барып, КъМКъУ-ну Медицина бёлюмюн айырмалы бошагъанды. Айта кетерге сюеме, Зулейха да, Азрет да Кенже элни 20-чы школун заманында алтын майдаллагъа бошагъандыла. Кёп миллетни келечилери жашагъан жерде, ол да бек уллу жетишимди.
Мен бу юйюр бла адам айтып шагъырей тюйюлме, къоншулукъда жашайма, сабийле гитчеликлеринден бери да кёз аллымда ёсгендиле. Аны себепли мен билмеген, кёрмеген затлары жокъду. Аланы энчиликлери сабийликден да билине эди. Окъуугъа итиннгенлей, бош заманлары болмаучу эди. Зулейха тенг къызларындан иги да эсли болуучу эди, 4-5 жыллыгъында окъуй, жаза да билген сабий болуучусу эсимдеди. Ол заманда окъуна билине эди Зулейханы окъууну бийигине жетериги.
Зулейха бла Владимир бюгюнлюкде къыз ёсдюредиле. Андан да сурагъанлары сый, намыс ызы бла уа окъууну бек сурайдыла.
Азрет да Москвада белгили тиш доктор болуп ишлейди. Аны юй бийчеси Тырныауузда жашагъан Геккиланы Илиясны къызы Ира бла къыз бла жаш ёсдюредиле, таулу адет тёреге кёз-къулакъ болгъанлай, хар затха юйретгенлей турадыла. Сабийле бла жалан тауча сёлешедиле. Сабийле алыкъа гитчедиле, алай ала таза таулу сабийле болуп, ёсериклерине ишексизме.
Сагъынмай болмайма. Бизде гитче жаш Амин Москвада окъуйду. Бир кюн Азрет, сыйгъа-намысха къаты адам, Аминни къонакъгъа чакъырады. Ол кюн Азрет бла Ира Аминнге сый-намыс бергенлери жаш адамгъа ёмюрге юлгю болуп къаллыкъды. Андан къайытханда, Амин былай айтхан эди: - Мен Азретни бек сюеме, алай аны юй бийчеси андан иги тюйюл эсе, аман тюйюлдю. Сора, дейди, Амин, Азретлары жашагъан тийреде, Азретни иш юсюнде, акъ халаты бла бир ариу сураты тёгерекде тагъылады. Анга махтау айтылады. «Соттаев Азрет Зейтунович – главный врач-стоматолог» деп жазылыпды, деп, Амин ёхтемленип хапар айтады. Ол битеу таулу миллетге къууанчды. Сау болсун тыш жерде кесини атын алай айтдыргъан жашха, къызгъа эм ата-анагъа.
Бу юйюр не заманда да атын иги бла айтдыра келеди. Зейтун ПТУ-6 военрук болуп кёп жылланы ишлегенди, бусагъатда пенсиядады, ишлерге юйреннген бош туралмайды, Зейтун мал тутады, юйде жумушла бла муркку эте турады. Лидия Боташевнаны уллу, гитче болсун, Кенжеде танымагъан, анга сый бермеген адам жокъду, кёп жылланы ичинде 20-чы школда устаз болуп турады. Аны къолунда окъуп кетген жашла, къызла анга къайда тюбеселе да, уллу хурмет бередиле. Лидия да кеси окъутхан сабийлени жетишимлерине кесини сабийлеринеча къууанады. Кёп миллетни инсанлары жашагъан элде бу юйюрге намыс, сый уллуду.
Лидияны атасы Холамханланы Боташны бла анасы Аттоланы Ляжинканы кёпле таныйдыла. Боташ кёчгюнчюлюкден къайтып келген1957 жылдан 1965 жылгъа дери Бызынгы школну директору болуп тургъанды. Педучилещени бошап, къагъытын къолуна алгъан кюн уруш башланнган эди деп, Боташны кесинден эшитген эдим. Ол урушну къазауатында да болгъанды. Урюпинское военно-пехотное училищеде да окъугъанды. Урушдан сора, Киргизияда Педагогический институтну математика бёлюмюн бошагъанды. Артда, Бызынгыдан Хасаниягъа кёчгенлеринде, Боташ Хасанияда физикадан окъутуп тургъанды. Ляжинка уа, Ленинский учебный городокда окъугъанды, бери къайтхан жыллада Боташ ишлеген школда устаз болгъанды. Айтханыбызча, ата-бабаларындан келгенди бу юйюрге, окъуу билим да десек, ётюрюк болмаз.
Зулейха бла Азрет врачла болгъанларына сокъуранмайдыла. Москвада ишлейдиле, жашайдыла. Жолну узакълыгъына къарамай, ата-ана юйге терк-терк келедиле, ала ол юйде хар заманда да ангылаулукъ, болушлукъ, кюч-къарыу табадыла.Аланы юйлерине келип кёрселе, тёгерекдегиле кеслерини къайгъылары бла, ким не бла ауругъанын айта барадыла. Кимге да уллу кёллю болмай сакъдыла. Ол а юйюрде ата-анадан келген, ариу къылыкъ, намыс, сыйны белгисиди. Миллетге бу ариу инсанланы ёсдюрген ата-анагъа ыспас бере, Зейтуннга бла Лидиягъа сау болугъуз деригим келеди.
Тарых
