Ата журту ючюн къазауатха киргенди

Уллу Ата журт урушну къыйын кюнлери бюгюн да унутулмагъандыла. Анда жигитлик этгенлени, туугъан жерлери ючюн къанларын-жанларын аямагъан жашларыбызны, къызларыбызны атлары алтын харфла бла тарыхны бетлеринде жазылгъандыла. Аллай батыр уланларыбыздан бири эди Огъары Бахсандан кичи политрук Гызыланы Архотну жашы Абдул.

Урушну биринчи кюнлеринде окъуна Къабарты-Малкъар Республикада жашагъанладан 115-чи атлы дивизия къуралгъанды. Аны аскерчилери Сталинградны къатында душманны кючлю жаяу аскери эмда танклары бла сермешгендиле, бир да болмагъанча, уллу жигитлик этгендиле. Душман не бек ёшюн уруп кюрешген эсе да, Сталинград шахарны битеу кючлерин салып къоруулагъанланы бюгалмагъанды, хорлаялмагъанды.

Волга сууну жагъаларында фашистлени алларын тыйып, аны ууатыугъа уллу кюч салгъанланы араларында Къабарты-Малкъардан аслам аскерчи болгъанды. Аланы санында Гызыланы Абдулну кёргюзтген жигитлигин да энчи белгилеп айтырчады.

1942 жылда 22 августда 115-чи атлы дивизияны бёлюмлери, командованияны буйругъун толтура, Цаган-Нурну къатында орналгъандыла. Сентябрьни биринчи кюнюнде подполковник М.С. Эхонин башчылыкъ этген отряд таба 15-ден артыкъ немисли танк бара эди. Аскерчиле шумсуз болгъандыла. Аланы артларында – Волга, Сталинград. Артха кетер онг жокъду.

Ол заманда «Алгъа! Бир атлам да артха турмазгъа!»  деген чакъырыуну совет аскерчиле жюреклеринде сакълап, ол сёзлени жашауларында толу сингдиргендиле. Алай болмаса, хорламгъа жетерми эдик, ким биледи. Бизни солдатны жигитлиги, батырлыгъы, ётгюрлюгю келтиргенди сау дуниягъа не заманлада да мамырлыкъны.

Цаган-Нурну тийрелеринде сермеш къыйыннга айлана тебирегенде, комсомол башчыла Гызыланы Абдул бла Гончаренко, танклагъа къажау гранатланы къолларында тутуп, окопдан чыкъгъандыла да: «Жолдашла, артха бир атлам да этерге жарарыкъ тюйюлдю! Фашист мурдарланы къырыгъыз!» - деп къычыргъандыла.
Сора Гончаренко гранатаны танк тюбюне атады. Гызы улу да экинчисин жандырады. Аланы жигитликлери кёллендирген аскерчиле фашистлени атакаларын тохтатхандыла.

115-чи атлы дивизияны жаланда эки эскадрильядан къуралгъан отряды Деде-Ламин ючюн эки кюн баргъан сермешледе 20 адамын тас этгенди, 98-си да жаралы болгъандыла. Ол кюн болдургъан жигитликлери эм батырлыкълары ючюн дивизияны 50-ден аслам аскерчиси бла командири, ол санда политрук Мисирланы Х.Б., кичи политрук Гызыланы А.А., политрук М.Г. Казанчев СССР-ни сыйлы орденлери эм майдаллары бла саугъаланнгандыла.

Ол къыйын отлу кюнледе бир-бир аскерчиле кёргюзтген энчи жигитликле аууздан-ауузгъа айтылып, бирсилени да таукел этгендиле, алгъа барыргъа итиндиргендиле. Бюгюннгю кюнден артха къарап, ол деменгили адамларыбызгъа, аланы къоркъа билмеген жюреклери, кишиликлери, къыралларына, келлик тёлюлеге къайгъырыулукълары ючюн биз алагъа баш ургъанлай турургъа борчлубуз. Аланы кырдыкланы къызартхан къанлары бла тёленнгенди Совет Союзну,башхаланы да тынчлыкълары, ырахатлыкълары.

Гызыланы Абдул да, кёп батыр аскерчи жашларыбызча, уруш аулакъладан къайтмагъанды, Ата журтун немисли ууучлаучуладан  къоруулай жан  бергенди.  Сталинградны къатында ахыр сермешде ол аскерчилени атакагъа кётюргенди. Ким биледи,баям, биле, сезе болур эди таулу жаш аны аллында ингирде экинчи кюн дунияны жарыгъын энди кёрмезлигин, тыпыр ташына, жаныча сюйген Огъары Басханына энди къайталмазлыгъын. Алай Ата журт чакъырса, артха турлукъ къауумдан болмагъаны ючюн, жигит, окъ тийген жарасын бир къолу бла къысаргъа кюрешип, башхасы бла от ачханын тохтатмагъанды. Экинчи кере жаралы болгъандан сора да, жерге жатып, атдыргъанлай тургъанды.

Немислилени дзотлары бизни аскерчилеге алгъа барыргъа онг бермей тохтагъанларында уа, ол, ахыр кючюн жыйып, кётюрюлюп: «Компартия ючюн, туугъан Кавказым ючюн!» - деп, къычырып, кесин алгъа атханды. Душман тургъан жерге ычхынып, жараларына да къарамай, гранатла бла юч фашист пулемётчуну чачдырып, кеси да алайда жан бергенди.

Бир инсан да унутулмагъанды, бир зат да унутулмагъанды. Кичи политрук Гызыланы Абдулну жигитлигини юсюнден да А.Т. Хатукаевни «Славой овеянные», Е.Т. Хакуашевни «Сыны и дочери Кабардино-Балкарии» деген китапларында жазылады, анга кёп архив материалла да шагъатлыкъ этедиле. Бюгюннгю тёлюге юлгю болуп къалгън жигитлерибизни араларында бизни таулу жашлада да асламдыла, ол батырланы атларын сагъынсам бирде, Марк Бернесни айтхылыкъ жырындача, ала акъ къанатлыла болуп кёкге учхан сунама.