Жигер ана, огъурлу тиширыу

Аналаны юслеринден назмула, поэмала, жырла, китапла жазылыр, спектакльле салыныр ючюн да къалмагъанды. Болсада бизге дери, бизден сора да, аланы юслеринден не кёп сагъынылып, не уллу махтау берилип турса да, ол жаланда азлыкъ этерикди.

Мен да бюгюн махтаугъа тийишли ананы - Занкишиланы Ортаны къызы Лизаны - юсюнден билдирирге сюеме. Ол Огъары Малкъарда (Кюнлюмде) 1936 жылда уллу юйюрде туугъанды. Аны атасы  биринчи колхоз къурагъанланы санында болгъанды, ара ишге тири къатышханды, айырмалы  да уруннганды. Къойла кютюп, уллу юйюрюн кесини халал къыйыны бла кечиндирген киши болгъанды.

Лизаны анасы Жежинка Чочайладанды. Узун бойлу, субай, ариу тиширыу болгъан хапары барды. Жюзжыллыгъында да урчукъ буруп, жюн ишни къолундан кетермеген  къаты адам эди. Огъары Жемталада андан кёп  жашагъан хазна  болмаз эди, дейдиле аны таныгъанла. Ол жюз бла жыйырма жыл чакълы бир жашагъанды, ауруп, башын жастыкъгъа  салмагъанды.

Ортаны бла Жежинканы юйюнде тёрт  къыз бла юч жаш болгъандыла. Жарсыугъа, Лизаны атасы, эки къарындашы, бир эгечи Къыргъызстанда кёчгюнчюлюкде ёлгендиле. Лизаны кесине да гитчелигинден  окъуна кёп къыйынлыкъ сынаргъа тюшгенди. Къыргъызстанда онеки жылындан башлап колхозда чюгюндюр, кендир, нартюх ёсдюрюлген сабанлада, бахчалада ишлеп тургъанды. Колхоз  бригадалада жыл саны бла бек гитче ол эди. Аны ючюн а абаданладан артха къалмай ишлегенди. Жигер къыз болгъанды.

Гузеланы Махмут бла Лиза 1955 жылда бир юйюр къурайдыла.  Махмут къыркъ тёрт жылны почтада уруннганды, «Къабарты-Малкъарны сыйлы связисти» деген атха тийишли болгъанды. Лизаны да  кёп майдаллары, грамоталары да бардыла. Ол «Жигит ана» деген сыйлы атны жюрютеди. Ишлеген, жашагъан жеринде махтау болмаса,  айып алмагъанды. Не заманда да къарыусузгъа болушургъа, онг тапдырыргъа кюрешгенди.  

Аланы он сабийлери болгъанды. Бир жашчыкълары  гитчелей ёлгенди. Ата, ана да, тогъуз  сабийни ёсдюрюп, аланы  кёбюсюне бийик билим алдыргъандыла. Алай бек башы, тюз жашау жолгъа салгъандыла. Азрет  Къабарты-Малкъар къырал университетни бошагъанды, Чегем районда спорт организацияны таматасы болуп тургъанды.  Алий, автотранспорт училищени, ызы бла трехникумну бошап, жыйырма беш жылны  автобусда ишлегенди, бригадирлик да этгенди.

Руслан офицерди, Кишиликни ордени эм «Аскерде айырмалы куллукъ  этгени ючюн»  майдал бла да саугъаланнганды. Элияс  университетни бошагъанды, устаз,  къурулушчу болуп да ишлегенди. Шёндю предпринимательди. Шамил орта, бийик билим да алып, къурулуш ишде  уруннганды,  къарындашы Хасан бла элде жашайды. Хусей 1-чи  номерли автотранспорт предприятияда айырмалы ишлеп келгенли талай жыл болады. Къызлары Жамиля Сочи шахарда жашайды, Танзиля Бабугентде эрдеди. Къызланы медицина, тигиу ишледен окъуулары, билимлери да бардыла.

Сабийле барысы да юйюрленнгендиле, кеслери да балаланы ариу къылыкълы ёсдюредиле. Энди махтаулу атаны бла ананы  туудукълары да кёп болгъандыла. Жаланда Махмутну ауушханы мудах этеди Лизаны, сабийлени да.

Элде хар кимни  къылыгъы, хунери, башха жердеча болмай, кёзге туурады. Адамны халын бир тийреде жашагъанла игирек биледиле. Къоншула Алтууланы Хусей, Къазийланы Фатимат,  Камил, Шамил, Ксаналаны Жанаф, Къайгъырмазланы Найыпхан, Киштикланы Ийбакъ эмда башхала Лизаны юсюнден  ишге  табыннган, ариу тилли, басымлы, кимден да мангылай  жарыгъын къызгъанмагъан, келишиулю адамды  деп, бир аууздан айтадыла.