Анамы урчугъу

Чертлеуюк чыбыкъдан жонулгъан сыйдам таякъчыкъ. Узунлугъу бир къарыш бла эки эл. Баш жаны аз базыгъыракъ, къыйырында жюн халы илинирча бичакъ бла этилген кезчик. Аны тюбюнде уа – урчукъ баш.

Урчукъ башда къызгъан темир бла кюйдюрюлюп ишленнген суратчыкъла. Бир жанындагъыла чынгыл къаяла, экинчисинде уа – тау череги тардан энишге чабады.

Къыйыры жютюрек жонулуп, тюп жаны уа андан да иничкерек. Ма  олду битеу да анамы урчугъу. Кюн сайын кесини къолунда халы ийирип тургъан – таулу ананы дайым къатында тургъан сёз нёгери.

Урчугъун бура, анам бешик жыр да айтды, аны бла къонакъгъа да барды. Кюн тууушда олтуруп, къоншу тиширыула бла лахор да этди. Хар заманда жанында тутду, ажашдырмады. Ол да, аны керти шуёхуча, кетмеди къатындан. Энишге-ёрге секире, тёгерек бурула, иесине жабышханлай, кёп жылланы оздурду.

Бюгюн а урчукъ мендеди. Иеси кетгенди да узакъгъа. Ёксюз болуп жатады анамы суратыны къатында. «Турма былай, къоп ёрге. Тансыкъ болгъанма санга. Сылачы жылы къолларынг бла башымы. Сора биягъы экибиз чыгъайыкъ жолгъа. Сен бла мен – антлы шуёхлабыз да», - дегенча кесине.

Алай сурат сёз айталмайды. Жалан да мудах къарайды узакъгъа. Кюн сайын тансыкъ этдире, заман оза баргъаны сайын аллай бир излете, термилте, дунияда бек сюйген адамым – багъалы анам.

Эсингдемиди, бир жол а мен урчукъну букъдургъан эдим. Бираз солурунгу, мени бла хапар айтырынгы, манга тынгыларынгы изледим. Сен а алайсыз да, кесингча бир башха тюрлю айта, тынгылай да биле эдинг.

Урчугъунгу да бура, мени бла да хапар айтыр эдинг. Сиз керти да шуёхла эдигиз. Аны ючюн болур эди урчукъну бир бек багъалы затныча излегенинг да.

- Жаным, сен урчукъну кёрмедингми? Бусагъатчыкъда былайчыкъда тура эди да. Тоба, былайгъа салгъан болур эдим. Ай, къартлыкъ, къартлыкъ! Адамланы эссиз этип окъуна къояса да.

Сёзюнгю, айтырыгъынгы сакълай, къууанчым, жарсыуум болса да, келир эдим санга. Анам, сен бир башха тюрлю тынгылай биле эдинг. Сора сени бла хапар айтсам, жюрегим хош бола, ырахатдан тола кетер эдим ызыма.

Энди уа жокъса къатымда. Узакъ жолоучулукъгъа кетгенсе. Урчугъунгу алсам къолума, сени тансыкълай, билемисе, келип къаласа кёз аллыма.

Арбазда аркъангы да юйню къабыргъасына таяндырып, бетингде да кюн ышара, олтураса узун шинтикде, кесинг тикген къатапа тышлы аппунну юсюнде. Биягъы халы ийире тураса. Олтурама къатынга: «Къойчу, анам, ишинги. Жюнюнгю, урчугъунгу да бир жанына сал. Аз-маз солугъан да эт. Хапар да айтайыкъ».

- Жууугъуракъ олтур къатыма, балам. Урчукъ ийирген къыйын тюйюлдю манга. Бусагъат ийирип бошасам, санга чындайла, жюн кёлек эшерикме. Сууукълада кие турурса. Бюгюн кёзлерине  бир мудахдыла. Айтчы жаным, не болгъанды санга, не жарсыуунг барды?

- Угъай, къайгъы этме, анам, игиме. Халкъ жашагъанлай жашаргъа кюрешеме. Алай санга бир кёп айтырым жыйылып къалгъанды жюрегимде. Олду мени жарсытхан. Сен бир керечик окъуна башымы сыласанг эди. Алгъын заманладача. Бешик жырынгы да айт. Тынгылайым. Мен алыкъа сени гитче балачыгъынгма. Излейме сени, чексиз тансыкъ да болгъанма. Тюшюмде окъуна бир келсенг а.

-Балам, сен кесинги къыйнама. Бир инсан да анасына айтырын айтып бошаялмагъанды. Мен да угъай. Кесинг ата болсанг да, излейсе ананы. Ол хар заманда да алайды. Алай заман жетсе, бизге кетерге, айырылыргъа тюшеди сизден. Артда, кёп жылладан сора, жангыдан ана бла бала болуп жолугъурча.

-Анам, сен былай эртте кетип нек къалдынг? Мен санга келген эдим ушакъ этерге…