Жютю чамны, масхараны, кюлкюню да байрамы

РФ-ни халкъ артистлери Али Тухужевни эмда Куна Дышекованы атлары бла жыл сайын бардырылгъан комедия жанрны артистлерини Шимал Кавказ фестивальлары бу жол да, тёреде болуучусуча, апрельни ал кюнюнде Нальчикде Музыка театрны  мекямында къараучугъа эшиклерин ачханды. Эм алгъа жыйылгъанла Алини бла Кунаны театргъа жоллары къалай  бла башланнганыны юсюнден эшитирге онг тапхандыла. Ингирни бардыргъанла Атталаны Азнор бла Фатима Чехмахова залдагъылагъа атлары сагъынылгъан артистлени  алгъаракълада жюзжыллыкъ юбилейлери белгиленнгенлерин эсгертип, ала республиканы, къыралны да театр тарыхында ёмюрледе къаллыкъларын айтхандыла.

Ол кезиуде уа сахнада тагъылгъан экранда белгили инсанла экиси да бирге ойнагъан башха-башха спектакльледен суратла бир бирлерин алыша, къараучуну сейирин бютюн къозгъагъандыла. Бу жолгъу фестивальны къуралыу даражасын чертирчады. Театр коллективле хазырланып чыкъгъынчы, залдагъылагъа эригир заман къалмай эди. Дайым да, белгилегенибизча, экранда фахмулу дуэт бири башхасына ушамагъан рольлада кеслерини жигитлерин къалай ачыкълагъанларын кёрюп, усталыкъларын багъалагъан къараучугъа аланы тансыкълар онг болгъанлай тургъанды. Ол затха ыразылыкъларын а олтургъанла къарслары бла билдиргендиле.

Ол кюн республикабызгъа къонакъ болуп Къарачай-Черкесден Мухарбек Аков атлы Черкес драма театрны, Шимал Осетия-Аланиядан «Амран» жаш тёлю театрны, Чеченден Ханпаша Нурадилов атлы къырал драма театрны  келечилери келген эдиле. Сахнагъа чыкъгъан биринчиле уа Али Шогенцуков атлы Къабарты къырал драма театрны артистлери эдиле. Ала эм алгъа «Как мой дедушка женился» деген спектакльлеринден юзюкню кёргюзтюп, адетни-тёрени билмеген, ариу къылыкъгъа юйренмеген артда къаллай болумгъа тюшюп къаллыгъын ачыкълагъандыла. Андан сора да, къараучугъа «А причём здесь Хапап?» деген чыгъармаларыны кесегин саугъалагъандыла. Эки оюнда да артистле ичгичиликге берилгенлени сыфатларын толу къурап, залдагъыланы кюлдюре билгенлери бла бирге аны юсюнден сагъышландыргъан да этгендиле.

Быллай тема Чеченден келгенлени «Башня построенная на льду» деген спектакльден юзюкде да кётюрюлгенди. Алай а анда дагъыда сейири миллет халкъны тюрлю-тюрлю затлагъа эрттеледен бери да ийнана келгенини ачыкъланнганы эди. Сёз ючюн,  бизде да бир заты урланнган адам бёрю сингирни кюйдюрсе, ол урлагъан гыжы болуп, къатып къалады деп ийнаннгандыла.

Оюн орус тилге да кёчюрюлюп, къараучу аллай затланы кёре, эшите, кесини ёз миллетинде жюрюген адет-тёреле бла тенглешдирирге онг болгъанын да ахшы ышаннга санаргъа тийишлиди. Андан сора да, костюмларын, кеслерин сахнада тута билгенлерин белгилерчады.

Черкесск шахардан къонакъла сахнагъа чыгъып, андан кетгинчи да олтургъанла алагъа кюлгенлери бла бирге фахмулулукъларына къарс ургъанлай тургъандыла. Ала «Ма санга инопланетянин» деген спектакльден юзюкню кёргюзтюп, къараучугъа андан зауукълукъ тапдыргъандыла. Инопланетянинни сыфатын ачыкълагъан жаш адамны энчилерчады. Ол сёлешгени, этгени бла да бир сыфатдан башхасына терк окъуна ётюп къалалгъанын, сахнада кесини жигитини жашауу бла жашай билгенин ачыкълап,   бу  жолну анстан айырмагъанын ангылатханды.

Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театр а фестивальгъа «Киеулюкню» сайлагъанды. Къайсы бирибиз сюймейбиз аланы сахнада кёрюрге, бютюнда Шауаланы Орусбийни бла Мамайланы Фатиманы. Аланы таза да той къурап, жигитлери малкъарлы къызны бла къарачайлы жашны жюрек сырларын бир бирге ийнарла-чамла бла билдиргенлерин эшитдире, кеслерини фахмулулукъларын дагъыда къатлап ачыкълагъандыла. Алагъа тынгылай, эки халкъ да бирден жюрютген тилибиз бай да, шатык да болгъанына энтта да тюшюннгенибиз бла бирге  терен магъаналы ариу адетлерибизге жангыча тамашагъа къаласа.

Быллай ингирлеге жюрюучюле анда дагъыда «Амранны» ашыгъып сакълайдыла. Ала кётюрген тема да бюгюнлюкде къыйматлыды. Айхай да, кюн сайын болмаса да, барыбыз да тюшюучюбюз аллай болумгъа – автобусда неда маршруткада жамауат ичинде кеслерин жюрюте билмей, сёз айтханны ангыларгъа да истемей барыучуланы къайсы бирибиз да кёребиз.

Ма аллай кезиуню суратлай, жаш адамла бюгюнню проблемаларындан кенгде болмагъанларын, кеслерини ол затха кёз къарамларын ачыкълагъандыла. Ала сыфатланы толу къурап, кийиннгенлери, эниклеулери бла да къараучуну кеслерине ийнандыргъанлары да хычыуун эди.

Максим Горький атлы Орус драма театр а «Моя жена лгунья» деген спектакльни юзюгюн кёргюзтгенди. Чыгъарма бир жанындан женгилча кёрюннгенликге, анда айтылгъан оюмланы философиясы уа сейирди, байды.

Фестивальны ахырында анга къатышханланы культура министр Мухадин Кумахов алгъышлагъанды. Ол Али Тухужевни бла Куна Дышекованы юслеринден айта, экиси бла да бирге сахнада ойнаргъа анга къадар насып этгенин эсгергенди. Чыгъармачы коллективлеге учунуулукъ, илхам, жетишим тежей, алагъа министерствону дипломларын, саугъала да бергенди.

Бюгюнлюкде къараучугъа женгил спектакльле кереклисини юсюнден айтылады. Нек дегенде жамауат, жукъну юсюнден сагъыш этмей, солуп кетерге эркинди. Артистле барысы да ары келгенлени кёллерин кётюрюп, ыразы этгенлери, чамны, масхараны сахнада жери къалай болгъанына тюшюндюргенлери сёзсюздю.

Ол ингирде КъМР-ни халкъ артистлери Алим Кунижев, Хасан Сохов, Михаил Кодзев, КъМР-ни сыйлы артистлери  Али Шерегов, Ольга Сокурова, Музыка театрны солистлери Холамханланы Къайсын, Тимур Гуазов, Азамат бла Рената Бековла эм бирсиле жырлары, къобуз тартыулары бла да фестивальгъа бютюн байрам хал къошхандыла.
 

Мокъаланы Зухура. Суратланы Холаланы Марзият алгъанды.
Поделиться: