ИНТЕРНЕТДЕ АЙТЫЛГЪАН ХАР ЗАТХА ИЙНАНЫП ТУРУРГЪА КЕРЕКМИДИ?

Къартайыуну къалай мычытыргъа кереклисини юсюнден Интернетде дуния бла бир информация барды. Ала бары да керти болсала, жомакъладан жигитле бла эриширге къолубуздан келлик эди. Къайсы рекомендацияла тюз, къайсыла уа жалгъан затла болгъанларын ачыкълар ючюн, «Комсомолка» белгили тинтиучюлени бла врачланы оюмларын соргъанды.

 СЫРТЫНГДА ЭМДА СУУУКЪДА ЖУКЪЛАРГЪА

Жукъугъа эм иги туруу – аркъангда, деп ийнандырадыла билгичле. Бир-бирле онг неда сол жаныгъызда жатыгъыз, къарыныгъызда уа арталлыда жарарыкъ тюйюлдю дейдиле. Отоуда жылылыкъ не къадар алаша – сёз ючюн аты айтылгъан биохакер, къартайыуну проблемаларына эс бургъан Серж Фаге 18 градус жылылыкъда жукълайма деп ёхтемленеди.

Тохташдырылгъан фатыуа: Жукъугъа бу неда ол поза онглуду деп айтырча жаланда бир тынгылы илму тинтиу жокъду, дейди МГУ-ну Жукъуну медицина арасыны башчысы, эксперт, алим Александр Калинкин. Тюрлю-тюрлю ауруулары табылгъан саусузлагъа докторла айтыргъа боллукъдула ундурукъда къалай тохтаргъа тийишлисин, алай хар халда да жарагъан юйретиу сёз жокъду. Адамны чархы тапны, тапсызны кеси сайлайды.

Жукъугъа тап келишген температурагъа 20-22 градус саналады. Айхай, мында да энчиликле болмай амалы жокъду. Кимге эсе да, Серж Фагегеча, плюс 18-де солургъа игиди. Алай эсигизде тутугъуз: мардадан аз салкъынлыкъ жукъуну качествосуна заран тийиреди.

 СУУ КЁБЮРЕК ИЧЕРГЕ, ЭРТТЕНЛИКДЕ УА ЛИМОН СОК КЪОШАРГЪА

Ольга Кабо эрттенликде ач къарангылай лимон сок бла стакан суу ичеме деп билдиргенди. Ол метаболизм процессни тапландырады, саулукъну игилендиреди, жашлыкъ къошады, деп айтханды. Андан сора да, социал сетьледе, газетледе, журналлада бир суткагъа 1,5-2 литр суу ичигиз дегенлей турадыла.

Тохташдырылгъан фатыуа: Лимон витаминле, магний, темир, натрий бла байды, деп хапарлайды эксперт Андрей Гаража. Саулукълу аш оруну болгъаннга лимон хата келтирмез, алай аны жаш этиу жаны бла кючюн кёргюзтген тинтиуле жокъдула. Гастритигиз бар эсе уа, къатышдырылгъан сок окъуна аш орунну аурутурукъду.

- Таза сууну багъыу кючю да семиртилип айтылады, - дейди Андрей Гаража. – Жыл саныбыз бла терибизни мылылыгъы азаяды, аны керекли мардада туталмайды. Ол а гиалуроновая кислотаны аз чыгъыуу бла байламлыды. Не амал, аны къурауун тири суу ичиу бла кёбейталмазса.

Бир кюннге 1,5 неда 2 литр суу деген марда жокъду – бу ёлчем энчиди. Чархда суусунлукъ жетмесе, ол кеси белги береди. Артыкъ ичиу а бюйреклеге бла жюрек-къан тамыр системагъа керексиз жюк саллыкъды.

 КРОССВОРДЛАНЫ БИЛИГИЗ, СОЛ КЪОЛУГЪУЗ БЛА ЖАЗЫГЪЫЗ

Была мыйыбызны къартайыуун кечикдириуге, эсни эмда оюм эте билиуню сакълаугъа болушлукъну амалларыдыла дейдиле. Жумушлада онг къолну солгъа алышындырыу мыйыны полушарияларын айнытыргъа борчлуду.

Тохташдырылгъан фатыуа: Къолубузну къалай къымылдагъанына мыйыны гитче бёлюмю жууаплыды.  - Аны себепли сиз ишчи болмагъан къолугъуз бла бир зат этип башласагъыз, мыйыны юс къатысыны жаланда ол кесеги тириледи, - деп ангылатады белгили нейробиолог, Шанхайда Тергеучю биология институтну таматасы, профессор Сколтеха Филипп Хайтович. – Унутмагъыз, хар полушарияны онглары чекленипдиле. Сиз сол къолгъа жууаплы болгъан регионланы тирилтсегиз, аны бла бирге мыйыны башха бёлюмлерини амалларын сыйырасыз.

Кроссвордланы юсюнден сёз баргъанда уа, сиз мыйыгъызны тириликде тутаргъа итине эсегиз, дайым кёп жангы сёзле болгъан жыйымдыкъланы алыгъыз, деп чертедиле нейробиологла. Дагъыда эсгертедиле: жюз процент хайырлы, илму тюзлюгюн кёргюзтген амал – тыш къыраллы тиллеге юйрениу. Шартла шагъатлыкъ этгеннге кёре, эки-юч тилде сёлешген адамлада Альцгеймер ауруу эмда акъылдан кемлик 5-7 жыл кеч чыгъып башлайды, битеу жашауунда бир тилни билгенледен эсе. Андан тышында да, мыйыны ахшы болушлукъчусу – толу жукъу (7-8 сагъат).

 БИР КЮННГЕ 10 МИНГ АТЛАМ ЭТИГИЗ

Саннга жюк салмай узакъ ёмюрлюкге бир киши да жеталлыкъ тюйюлдю деп дайым айтылады. Кёп кере алтын жорукъну сакъларгъа чакъырыуну эшитгенлей турабыз  – суткагъа 10 минг атлам.

Тохташдырылгъан фатыуа: Ахыргъы илму шартлагъа кёре, жюрекни бла къан тамырланы саулугъуна (жашауну узунлугъу ала бла къаты байламлыды) ыйыкъ сайын саннга 150 минут жюк салыргъа керекди. Башхача айтсакъ, ыйыкъда хар беш кюнде отузушар минут, деп хапарлайды кардиолог, медицина илмуланы кандидаты Ярослав Ашихмин.

Он минг атлам – ол 8 километрди. Биреу аланы теркирек ётер, ким эсе да ашыкъмай. Иш анда тюйюлдю. Бек магъанасы – къоратылгъан заман (бир кереге 30 минут) эмда таймай жорукъну сакълау. Хар кимге да бек къоркъуусузлугъу уа – керти да жюрюу. Акъырын тюкенлеге барыу угъай, ариу, таза хауада терк атламла бла айланыу.