Билим бериуге, ариу къылыкъгъа юйретиуге да бирча къайгъыра

 

Элбрус районну битеулю билим берген учрежденияларындан бирине Нейтрино посёлканы орта школуна – бу окъуу жыл отуз бешинчиди. Абаданланы айтханларына кёре, Губасанты черекни жагъасында гитче сабийлени алыкъа уруш башланнгынчы окъуна Тилланы Гитчечикни юйюнде окъутуп тургъандыла. 1944  жылда Курданланы бла Тилланы тукъум жерлеринден зор бла кёчюргенлеринден сора алайлагъа толу жашау кёпге дери къайтмай тургъанды.

                           Хар не да лабораторияны къурулушундан башланнганды

СССР-ни Илмула  академиясыны президиуму 1963 жылда Кавказда ядерный тинтиуле бардырыр ючюн жер тюбюнде илму лаборатория къураргъа оноу этгенинден сора, сайлау Андырчы таугъа тюшгенди. Аны тюбюнде тоннель ишлеп, керекли аппаратураны орнатып башлагъан эдиле.  Лабораторияда биринчи болуп уруннганла бла тоннельни къурулушчулары Элбрус посёлканы ючюнчю номерли общежитиясында жашагъандыла. Аланы сабийлери уа мындагъы школда билим алгъандыла. Кечирек,  биринчи  жашау журтла – тёрт эки этажлы эмда баракла – хазыр болгъанларындан сора Нейтрино къуралып тебирейди. Окъуучуланы да Тырныауузну биринчи номерли школуна  жюрютюп башлайдыла.

Сексенинчи жылланы аллында ишленнген беш эмда тогъуз къатлы юйлеге адамла кёчгенлеринден сора посёлкада мектеп ачаргъа керекли болуп къалады. Шахарны биринчи номерли школуну филиалына саналып, ол жашау журтда  орналады.  Аны кесини да юч классы болгъанды. Артда бир жылдан а тёртюнчюсю да ачылады. Аны алгъыннгы устазларындан бири  Сотталаны Мариям болгъанды, кеси да ингилиз тилни окъутханды. Ол  бу мектеп  бла  къадарын байлап,  бюгюнлюкде да жаш коллегаларыны биргелерине урунады. Дагъыда  мында   Владимир Журавлёв тарыхдан дерсле берип, бу предметге кесини окъуучуларыны сейирлерин ачхан эди.

1987 жылда жангы  эки этажлы сабий сад ачылады. Эски мекямны уа окъуу учреждениягъа бередиле.  Алай бла посёлкада малкъар тилни кабинети бла да башланнган школ ишлеп тебирейди.  Тауча биринчи окъутхан устаз а мында Жаппуланы – Татталаны Зайнаф болгъанды. Мектеп эм алгъа орта билимни толусунлай бермегенди. 1994 жылда августда уа аны Нейтрино посёлканы битеулю билим берген орта школуна айландырадыла. Ол жыл окъуна мектеп жангы садикни мекямына кёчеди, аны кенглигине кёре аллай  онг бар эди.

                                                    Окъуу учреждениягъа  таматалыкъ эте

Школну окъуучуларыны  бла педагогларыны жетишимлери аны таматаларыны атлары бла байламлыдыла. Биринчи директор Ольга  Халина билим бериу учреждениягъа онеки жылны ичинде башчылыкъ этгенди. Ол кезиуде иш кёллю, чыгъармачылыкъгъа талпыгъан коллектив къуралгъанды.

Къысха заманны ичинде мында тамата хунерли адам Гызыланы Магомет да болгъанды.  Ол этген таулу юйню от  жагъасы бюгюнлюкде да мектепни музейинде энчи орунну алады.

1999-2017 жыллада коллективге директор Гюлюйланы Фатима болгъанды. Ол а мында мектеп ачылгъан  биринчи кюнден бери ишлегенди. Аны къыйыны бла технология кабинет, гитче спорт зал оборудование бла жалчытылыннгандыла. Санузеллеге да  аслам ырысхы къоратылгъанды.

Бюгюнлюкде экинчи жыл школгъа Къартлыкъланы Фатима башчылыкъ этеди. Ол мында жыйырма беш жылдан аслам заманны тарыхдан дерсле берип тургъанды. Коллективни иги таныгъан, тамамланыргъа тийишли жумушланы толу билген адам ишни да тынгылы къурайды. Энди мектепни тийресинде гитче футбол майдан барды. Гимнастика залны да оборудованиясы тамам болгъанды.

                                              Бюгюннгю излемлерине тийишлиликде

Не уллу, жарыкъ кабинетлери,  иги,  шёндюгюлю оборудованиясы да болгъан окъуу юйню, айхай да, ишин бардыргъанла, сабийлеге билим бергенле, акъылгъа, халаллыкъгъа да юйретгенле – ала  аны устазларыдыла. Отуз беш жылны ичинде мында кесини чыгъармачылыкъгъа  итиниую, профессионаллыгъы, интеллектуал даражасы бла да айырмалы, шуёх коллектив уруна келеди. Бюгюнлюкде оналты педагог ишлейди. Аланы хар бирини юсюнден да кёп ариу сёз айтыргъа боллукъду.

Школну бусагъатдагъы болумун сагъына, аны ветеранларын, мектепни айныууна энчи юлюш къошхан устазларын эсгерирге да тийишлиди. Аланы санында уа биринчи завуч, математикадан бла физикадан устаз Абдукъулланы Людмила, жаш коллегаларына жол юйрете билген, РФ-ни битеулю билим бериуюню сыйлы ишчиси Гюлюйланы Камила, филология илмуланы кандидаты, хунерли Журтубайланы Хыйса бардыла.

                                                              Башха-башха ызлада

Бюгюнлюкде мектепни магъаналы  борчларындан бири юйретиу ишди. Ол ызгъа уа мында онеки жылдан бери  РФ-ни битеулю билим  бериуюню сыйлы ишчиси Жаппуланы Зайнаф башчылыкъ  этип келеди.

Школда  илму, краеведение, экология жаны бла тюшюндюрюу бютюн жетишимли барады. Бахсандагъы нейтринный обсерватория бла байламлыкъ жюрютюу да жетишимли болургъа жол ачады.

Андан сора  да, жер тюбюндеги  лабораториялагъа  экскурсияла къураладыла. Окъуучула бла  алимле-физикле биригип, илму жыйылыула да бардырадыла. «Жаш краевед» деген кружокну кеси заманында ачылгъаны да бу жаны бла жетишимли болургъа себеплик этгенди. Талай  жылны ичинде ишлей, сагъынылгъан кружок школда этнография музейни да жарашдыргъанды. Экологияны сюйгенле да тюрлю-тюрлю эришиуле, субботникле,  экскурсияла, акцияла къурайдыла.

2012 жылда мектеп «Ана тилим-жаным–тиним, мени дуниям» деген конкурс-фестивальда гран-приге тийишли болгъанын да аны энчи жетишиминча сагъыныргъа тийишлиди. Дагъыда сынамлы, жаш устазла да биригип, мастер-классла бергендиле, «Озай» атлы этнография байрам да бардырылгъанды.

                                                 Ышаннгылы мурдорну  сала

Келир заманда жетишимли болууну жолу, айхай да, тутхучлу билимди. Аны мурдору  уа окъутуу башланнган кюнден окъуна салынып тебирейди. Белгилегенибизча, бюгюнлюкде гитче классланы окъутхан эмда юйретген шуёх коллектив къуралгъанды. Ала кеслерини ишлерин  ФГОС-лагъа тийишлиликде бардырадыла.

Педагог Балаланы Верониканы юсюнден чыгъармачылыкъны  сюйген адам дерге боллукъду. Ол хар окъуучуну да сейирин ачаргъа кюрешеди. Габоланы Зайнафны  дерслери  да аны сынамлылыгъын ачыкълагъанлары бла бирге жашчыкъланы бла къызчыкъланы билимни жолуна тюшюндюредиле. Заманнга тийишли урунургъа излей, жаш устазла Тежаланы Людмила бла Аминат Емкужева ангылауларын аямайдыла.

Школда тюнене кеслери мында окъуп, энди мында педагогла болуп ишлегенлени кёрген а, сёзсюз, къууанчды. Ала орус тилден бла литературадан окъутхан Моллаланы Индира, ингилизчагъа тюшюндюрген Макытланы Жулдуз, юйретиучю Гайыланы Жаннетдиле.  Кюнден - кюннге окъуу учрежденияны жетишимлерине къууаннганла эмда тамамланыргъа керекли  жумушлагъа къайгъыргъан устазланы санында Гюлюйланы Замхарий (химия), Сергей Гирин (физика), Нелли Жамбаева (математика) да бардыла.

Бийик категориялы педагог, биологиядан дерсле берген Ахметланы Мадина да ыспас, бюсюреу сёзлеге тийишлиди. Ол мектепде жыйырма беш жылдан аслам заманны уруна, сынам усталыкъны бийигине жетгенди.  Аны окъуучулары талай жылны ичинде район, республика эмда къырал даражалы олимпиадалада хорлай, призёрла бола да келедиле. Айырмалы сохталарындан бирлери къарындашла Горбачёвладыла. Анатолий бюгюнлюкде Москвада къырал университетни аспирантыды, Алексей а Экономиканы бийик школуну окъуучусуду.

Къартлыкъланы Заира бла Анжела Керимханова мында ишлеп тебирегенли алай кёп заман озмагъанды. Болсада ала кеслери да бу школну тауусханлары къууандырады. Педагог коллективге, окъутууну-юйретиуню къуралыулу болуруна психолог Александра Ризаева бла китапханачы Жаппуланы Мариям да танг себеплик этедиле.
 

Темирланы Анатолий.
Поделиться: