ЭТГЕН АХШЫЛЫКЪЛАРЫ ЖАРЫТХАНДЫЛА ЖАШАУ ЖОЛУН

Жашау бара-баргъаны къадар, бютюнда бу къыйын заманда, адамны тёгереги жукъарып баргъаны баямды. Танышла, ахлула, шуёхла, сен танымагъан, алай жамауатха керек инсанла кетедиле. Орунуна адам табылмазлыкъ жокъду дегенлери ётюрюк оюм болгъанын барыбыз да кёребиз – бир кетгенни да алышмайды келген, хар ким кеси жеринде тутхучлу болады. Кёп болмай, августну ахыр кюнлеринде, Къабарты-Малкъарны сыйлы врачы Аппайланы Хамитни жашы Адик алышханды дуниясын. Ол бакъгъан, ол болушхан адамланы ыразылыкълары жаннет атлауучла болсунла анга.

Ары дери Акъ-Сууда жашап, Чегем районну военкоматында ишлеген, Ата журт урушну кезиуюнде партизан жыйында къазауат этген Хамит бла Малкъарланы Хамитни къызы Жанчыкъ кёчгюнчюлюкню ал заманында Къазахстанны Павлодар областыны Горький районуну Песчаный элинде юйюр къурагъандыла. Алагъа 1945 жылда жаш туугъанды - Адик. Аны зат ангылап башлагъан сабийлиги киши жеринде ётгенди.

Аппайланы бу юйюрлери ата журтха къайтханда, Адик беш классны тауусхан жаш эди. Ол, Акъ-Сууда дагъыда эки жыл окъуп, жетижыллыкъ школну тауусханлай, Нальчикде медицина училищеге киргенди. Ол тёлю, барыбыз да билгенликден, иги билим, тынгылы усталыкъ алыргъа итиннгенди. Адик да алай. Ол училищени игилени санында бошагъанды. Ол заманда Нальчикде Къабарты-Малкъар къырал университетде алыкъа медицина факультет ачылмагъан эди ансы, андан ары да окъуругъу баям эди.

Урунуу жолун Аппай улу Акъ-Сууда цемент чыгъаргъан заводну саулукъ сакълагъан пунктуну таматасы болуп башлагъанды. Жаш фельдшер эллилерине кесин терк окъуна сюйдюрген эди, алай бир жылдан аны аскерге чакъыргъандыла. Ол заманда аскер къуллукъдан къачхан бек айыплы ишге саналгъанды. Аллай зат таулу жашланы эслерине да келмегенди. Адик аны бизни аскерни Германияда къауумуну къурамында ётдюргенди. Сау юч жылны анда усталыгъына кёре ишлей, иги сынам да алгъанды.

Андан къайтхандан сора, ол бир жылны ичинде терк болушлукъ этген станцияда уруннганды. Баям, анда ишлеп да турлукъ болур эди, элинде керек болуп, ары къайтмаса. Дагъыда ол жыллада Адик эл къыйырында «Лесная поляна» деген турбазада докторлукъ этгенди. Ол жыллада КъМКъУ-да ачылгъан медицина факультетни ингирги бёлюмюне кирип, анда окъугъанды. Аны бошап, 1976 жылда  Куйбышевда къырал медицина институтну ординатурасына киргенди. Анда да, хирургия, анестезиология усталыкъланы сайлап, билимин эки жылны ичинде ёсдюргенди.

Андан къайтхандан арысында, жыл саны келип, солуугъа кетгинчи, Аппай улу Нальчикде Онкология диспансерде ишлеп тургъанды. Ары келген биринчи жылларында анестезиолог-реаниматолог болгъанды. Артда уа хирург болуп ишлегенди.

Ол биринчи бек жууаплы жылланы эсгере, Аппай улу былай айта эди: «Ол заманда анда манга юлгю болуп тургъан аламат хирург ишлей эди – Россейни, Къабарты-Малкъарны да сыйлы врачы Хамидби Талустанович Кушхаканов. Кесим окъугъандан, билгенден сора да, андан кёп затха юйреннгенме усталыкъ, адамлыкъ жаны бла». Биреуню игилигин унутмагъан – ол ахшы адамланы аламат ышанларындан бириди.

Онюч жылгъа жууукъ заманны ичинде Адик онкология диспансерни баш врачыны орунбасары болуп тургъанды. Андан арысында, 2018 жылда солуугъа кетгинчи, хирургияны къоймагъанды.

Онкологияда ишлеген къайда да, не заманда да къыйынды. Ол ауругъанла башхадыла – дармандан сора да, ариу сёз, жандауурлукъ, тёзюмлюк да артыкъ керек болады аланы бакъгъан докторгъа. Бирден алгъанда, Аппайланы Адик аллай къыйын ауругъанланы – жашау бла ёлюмню арасында тургъанланы элли беш жылдан артыкъ заманны багъып тургъанды. Андан сора да, ол онкология диспансерге даулашла жаны бла эксперт комитетни, медикаментле, башха керек затла алыуну тохташдыргъан комиссияны да членлери болуп тургъанды.

Адик бла Гызыланы Малика ариу юйюр ёсдюргендиле: эки къыз бла жаш. Къызла аталарыны ызы бла баргъандыла – медицина жаны бла усталыкъ алгъандыла. Анжелика врач-пульманологду, ол Жангы Москваны Московский шахарында «Ваш доктор» ООО биригиуню генеральный директоруду. Мариям а стоматологду. Ол да бу шахарда «Ваше здоровье» атлы медицина арада ишлейди. Аланы юслеринден айтылгъан махтау сёзлени окъусанг Интернетде, жюрегинг къууанады. Солтан а, Адикни жашы, Къабарты-Малкъарда агъач жаны бла ишлегенлени профсоюз комитетини председателиди.

Кюнюн, кечесин, саулугъун аямай ишлегени ючюн къырал Аппайланы Адикге 2015 жылда «Къабарты-Малкъарны сыйлы врачы» деген махтаулу ат атагъанды. 2016 жылда уа аны «За доблестный труд» деген майдал бла саугъалагъанды.

Аппай улу Къабарты-Малкъарны, Россейни да Саулукъ сакълау министерстволарыны махтау къагъытларына кёп кере тийишли болгъанды. Аланы араларында бир энчиси барды. Аны уруш къазауатлагъа къатышханлагъа бла аланы юйюрлерине болушханы ючюн врач жашха Россей Федерацияны Ич ишле министерствосу бергенди. Къабарты-Малкъарны сыйлы врачы Аппайланы Хамитни жашы Адикни сураты республиканы саулукъ сакълау министерствосуну Сыйлы къангасында тагъылады.

Андан себеп излегенлеге къолундан келгенича болушуп, аланы жашауларын болалгъаныча тынчлыкълы этиу аны харкюнлюк иши эди. Ол онг тапдыргъанла аны сыйлы атын, жашау деген ангылам бла бирге байлап, алай айтхандыла. Аланы ыразылыкълары аны бу дуниясын, ол дуниясын да бирча жарытханына не сёз. Ол а уллу насыпды. Къыйын болгъан эсе да, этген ахшылыкълары жарытхан жолну келгенди халкъыбызны сыйлы жашларындан бири Аппайланы Адик. Бюгюн аны ыразылыкъ бла эсгергенле кёпдюле – ахлулары, шуёхлары, танышлары, сора мингле бла ол бакъгъан адамла. Адамланы ыразылыкълары уа анда да керек сунама.

Мусукаланы Сакинат.
Поделиться: