Окъуучуларыны жетишимлерин неден да уллу саугъагъа санайды

Ёмюрледен бери ёсюп келген жаш тёлюню кеслери билген илмулагъа, ариу къылыкъгъа, адет-намысха юйретип келген инсанлагъа жамауат энчи хурмет бергенди. Халкъ ичинде аланы  сыйлары бийикде болгъанды. Бусагъатда да, биз не ары-бери десек да, окъутуу сферада не тюрлениуле болсала да, сабийлени жашауда кеслерини жолларын табыуларында устазларыбызны къыйынлары уллуду. Бюгюнлюкде,  бу усталыкъгъа  кертичилей къалып, хар школчуну жюрегине жол тапхан профессионалларыбыз да  асламдыла, къудуретни ахшылыгъындан.

Аллай педагогларыбыздан бириди РФ-ни Битеулю билим бериуюню сыйлы ишчиси (2009 ж.), «Билим бериу» миллет проектни чеклеринде Россейни эм ахшы педагогларыны арасында бардырылгъан конкурсха къатышып, грантха (100 минг) тийишли болгъан Текеланы Афуажан. Кесини урунуу жолун а ол туугъан эли Бызынгыны школунда КъМкъУ-ну къызыл диплом бла тауусханындан сора химиядан устаз болуп башлагъан эди. Энди уа аны педагог стажы 40 жылгъа жууукълашханды.

Текеланы  Салихни уллу юйюрюнде уа ол тунгуч сабий болгъанды. Жарсыугъа, анасы Хапаланы Фатимат эртте ауушуп, мени бюгюннгю жигитим эгечлерине бла къарындашларына къараргъа, болушлукъ этерге кюрешгенди. Аталары уа  ёсдюргенлери бийик билим алыр, жетишимли да болур ючюн къолундан келгенни аямагъанды. Адам  кесини ишин къалай сюерге боллугъун, аны бла аты къалай айтылырын да ёз юлгюсюнде кёргюзтгенди. Кеси эл колхозну  Терк райондагъы мирзеу ёсдюрген жеринде таматалыкъ этип, ол жаны  бла  къыйыны уллу болгъаны ючюн Сыйлылыкъны белгиси (2 кере), Урунууну Къызыл Байрагъы орденле бла да саугъаланнганды.

Алай бла аны юйюрюнде ёсген алты сабийден юч къызы  устазлыкъ жолну сайлагъандыла. Бусагъатда Люда Нальчикде биринчи номерли санаторий школну завучуду, башланнган класслада да окъутады. Лариса да Бызынгыны мектебинде таматаны орунбасары болгъанындан сора да, орус тилден бла литературадан дерсле береди. Башхалары да бирер жерде бет жарыкълыдыла.

Афуажан Салиховна уа бюгюнлюкде Зольск районда таулу эллерибизден биринде – Кичибалыкъда - сабийлени химияны жашырынлыкъларына тюшюндюреди. Огъарыда ол урунуу жолун Бызынгыда башлагъанын айтханбыз. Анда кесин окъутхан таныулу устазла Чочайланы Екатерина Сахаевнагъа, Рахайланы Исса Ахматовичге, Чочайланы Борис Томушаевичге, Аттоланы Зейтун Абдуллаевичге, Чочайланы Лиза Абдуллаховнагъа ушаргъа итине, жетишимли ишлей, бир ненча замандан окъуу учрежденияны завучу да болгъанды. Шёндю дерсле берген мектебине да ол директорну орубасары даражада келген эди.

Алай эсе да, кимге да жангы коллективге  илешип къалгъан, алыкъа иги шагъырейлигинг болмагъан жерде урунуп тебиреген тынч да тюйюлдю. Болсада ол терен билими, оюмлай билгени, ариу къылыгъы бла да кесин коллегаларына терк окъуна сюйдюргенди. Аланы араларында хурмет  да тапханды.

Ушагъыбызны кезиуюнде уа сынамлы педагог анга бу жаны бла жетишимли болурча жол ачхан атасы бла бирге аны ишлеп турурун, юлгюлю да болурун сюйген къайын анасы Шауаланы Бабухгъа да ыразылыгъын билдиреди. Сегиз сабийни ёсдюрген тиширыу аны юйюр къыйматлагъа, кертичиликге, тюзлюкге да юйретгенин айтып, аны хурмет бла эсгереди.  Инсанны  къатында аллай адам болса, ол бу жашауда не тюрлю къыйынчылыкъдан да чырмаусуз ётерине ийнаннганын да белгилейди.

Бюгюннгю жигитим Кичибалыкъ элни жаш тёлюсюне билим бериуге бла аланы юйретиуге къыйын сала, мындагъы мектепге он жылны  ичинде (2008-2018 ж.ж.) директор болуп да тургъанды. Алай эсе да, ол устаз коллектив биригиулю, шуёх ниетли болуруна, жаш адамла  артха элге къайтып, школда ишлерлерине не кезиуде да эс бургъанды. Аны бла бирге уа окъутууну качествосун, школчуланы билимлерин кётюрюрге аланы ариу къылыкъда ёсдюрюуге да.

Ол таматалыкъ этип тебиреген чакъда мектепни сабий сад бёлюмюнде жаланда 36 жашчыкъ бла къызчыкъ келирча жер бар эди. Артда, окъуу учрежденияны мекямына тынгылы ремонт этилгенинден сора уа, ары 110 балачыкъ жюрюрча онг чыкъгъанды. Бу жумуш районну администрациясыны болушлугъу бла тамамланнганды.

Дагъыда  школ «Билим бериу» миллет проектни чеклеринде  грант къытханын белгилерчады. Аны хайырындан а кабинетле, ашхана да шёндюгю оборудование бла жалчытылгъандыла. Жангы  компьютерле, проекторла, интерактив къангала келтирилгендиле. Библиотеканы фондуна тюрлю-тюрлю методика пособияла, илму справочникле, суратлау литература жаны бла изданияла, башха китапла да алыннгандыла. Окъуучуланы хакъсыз дерсликле, аш-суу бла жалчытыу жаны бла да кёп иш этилгенди. Узакъ тау элни мектебине уа, айхай да, сагъынылгъан затла барысы да эсленирча ырысхыдыла.

Мында окъутууну качествосуну юсюнден сагъынсагъ а, ЕГЭ-лени эсеплери иги да ёсгендиле. Сабийле сынаулада токъсан, андан аслам балла да алып, устазларын, ата-аналарын да жетишимлери бла къууандырадыла. Былайда дагъыда бир затны энчи чертирчады. Афуажан Салиховна директор болгъан кезиуде школну  беш сабий алтын майдалгъа тауусханды. Бу элде, онбиринчи классха ол чакъда жаланда 4-5  окъуучу къалыучусун эсге алсагъ а, ол ахшы кёрюмдюдю.

Билимли педагог кесини биргесине ишлеген коллегаларын математикадан устаз, завуч Людмила Ивановна Дзамихованы, окъутууда  55 жылны уруннган, географиядан тюшюндюрген Баразланы Салих Хызировични, башланнган класслагъа жюрюгенчиклеге харф танытхан, жазаргъа юйретген  Башийланы Фатима Магомедовнаны, бирсилени барысын да сагъына, ала элде ёсген жашла бла къызла билимли, ариу къылыкълы да болур ючюн къолларындан келгенни аямагъанларын айтады. Эм алгъа уа бир бирлерине билеклик этерге, жыйышдыргъан сынамларына энди ишлеп тебирегенлени да тюшюндюрюрге угъай демегенлерине ыспас этеди.

Ол кеси уа районну химиядан окъутхан устазларыны методика биригиуюне онбеш жылны тамата болуп тургъанды. Бу предметден ОГЭ-лени, ЕГЭ-лени да эксперт комиссияларына дайым да къатышханды. Билим бериуге эмда юйретиуге салгъан къыйыны ючюн а РФ-ни  Жарыкъландырыу министерствосуну,  КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму   эмда жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосуну, Зольск районну билим бериу управлениясыны эмда администрациясыны Сыйлы грамоталары бла саугъаланнганды. Огъарыда билдиргенибизча, Россейни Битеулю билим бериуюню сыйлы ишчисиди. Алай а окъуучуларыны жетишимлерин кесине неден да уллу саугъагъа санайды.

Къайсы сферада да инсанны профессионал даражасын ачыкълагъан ышан – ол юйретген кадрладыла. Афуажан Салиховнаны къолунда окъугъанланы уа иги кесеги сайлагъанды устазлыкъны  жолун. Ала кеслерини эллеринде да уруннганларын белгилерчады. Сёз ючюн, бюгюнлюкде  Кичибалыкъны мектебине таматалыкъ этип тургъан, орус тилден бла литературадан окъутхан Боташланы Рада Рамазановна да аладан бириди.

Огъурлу тиширыу ариу юйюр да ёсдюргенди. Жашлары Марат бла Мурат бийик билим алып, бирер жерде ишлейдиле. Баш иеси Топалланы  Азрет а фермерди.

Иги кесек тёлюню юйретген устаз бюгюнлюкде да окъутхан сабийлери бла жыл сайын химиядан предмет олимпиадалагъа,  эришиулеге къатыша, аланы жюреклеринде бу илмугъа сюймекликни жилтинин ышыра, жетишимли да болады. Элде жашагъан жашла бла къызла аны дерслерине сюйюп келирча, андан ЕГЭ берирге сайлагъанла да артда экзаменни кезиуюнде къыйналмазча, окъутууну жангы  амалларын излегени бла айрмалыды. Алай бла уа, билим бериуню качестволу даражасын кётюре, школчуланы, аланы ата-аналарыны жанындан да ыспас сёзлеге тийишли болгъанлай турады.