Халкъ сайлауну кеси этгенди

1991 жылда 20 январьда халкъ референдумдан сора къырымчыланы асламы автономиялары къайтарылыр жанлы къол кётюрген эдиле.  Ол кезиуде ала Украинаны къауумунда болгъандыла.

Алай 2014 жылда 18 мартда республиканы статусу алышыннганды. Къырым Севастополь бла бирге Россей Федерациягъа къошулгъанды. Эки кюн аны аллында уа анда халкъны арасында соруу бардырылгъанды. Адамлагъа эки соруугъа жууап берирге керек эди: «Кърым Россейге къайтарылып, РФ-ни субъекти болуруна ыразымысыз?» эмда «Къырым Республиканы 1992 жылда Конституциясын жангыртыргъа эмда Украинаны къауумунда болургъа сюемисиз?»  Халкъны 97 проценти Россейге къайтырлары ючюн къол кётюрген эдиле.  Бу ишле бла байламлы артда  къаугъала, даулашла, гурушхала болгъан эселе да, экспертлени асламы ол оноу тарых, геополитика жаны бла да тюз болгъанын айтадыла.

Украина бу документни къабыл кёрмегенди, къырымчылагъа тюрлю-тюрлю чырмаула этерге хазырды. Болсада  Къырым РФ-ни субъектиди, анда россейли законла ишлейдиле. Севастополь  федерал магъаналы шахар болгъаны тохташдырылгъанды. Бюгюнлюкде уа Къырым Республикада эки миллиондан аслам адам жашайды. Ол кёп миллетлиди, анда оруслула, къырам татарлыла,  украинлыла, белорусла, полякла, татарлыла, азербайджанлыла, башха миллетлени келечилери да бирге келишиулюкде жашайдыла.

 Украина Къырымгъа учуз курортхача къарагъанды – кеслери солуп,  объектлени тап халгъа келтирирге уа ахча бёлюрге ашыкъмагъанды. Ары баргъанла  санаторийле, курортла тюз совет замандача тургъанларын айта эдиле.  Евпатория совет заманлада битеу къыралгъа айтылгъан курорт болгъанды, алай Украинаны кезиуюнде   ол осал халгъа жетгенди. Кърымны табийгъаты сейирди, тамашады. Анда болгъан эсгертмелени, айбат жерлени кёрюр ючюн бир угъай, кёп жылла керекдиле. Алай аланы айнытыргъа, шёндюгю туристлени излемлерине келишдирирге адам да къайгъырмагъанды.  

 Жарым айрыкам бурун заманладан бери кесини бай тарыхы,  айбат табийгъаты бла айтылып келгенди: Бахчисарай дворец, Феодосияда генуэз къала, Карадаг заповедник, «Ласточкино гнездо» эм кёп башха эсгертмелени, килисаланы, межгитлени  юслеринден билмеген адам болмаз.

Къырымны юг жанында дворецле бир бири ызындан уа тюз минчакълача тизилгендиле: Массандровский, Воронцовский, Юсуповланы дворецлери, Дюльбер … Бир сёз бла айтханда, Къырым сейир архитектураны эм табийгъат жерлени  хазнасыды. Мындагъы чучхурла, карст дорбунла, менгирле, долменле, агъачла, таула да адам кёзюн алмазча аламатдыла.   Ялтада Никитин атлы терек бахча, «Новый Иерусалим» маршрут, Джур-Джур чучхурла сейирдиле. 

Жарым айрыкам Россейге къайтхандан сора, анда инфраструктура тюрлениуле  башланнгандыла.   Ал кезиуде ток болмай, адамла къыйналгъан эселе, бюгюнлюкде ол кемчилик жокъду. Социал, коммерциялы объектле ишленедиле, орамла жангытыладыла, Къара тенгизни жагъасында шёндюгю излемлеге келишген болумла къураладыла, къонакъ юйле ишлетилгендиле. 

Бери келген туристле къырымчыла  ачыкъ, жарыкъ кёллю, къонакъбай адамла болгъанларын, ала байрамланы, къууанчланы бек сюйгенлерин айтадыла.  18 мартда уа Къырымда тюрлю-тюрлю жумушла болуучудула,  Россейге къайтханларын халкъ жарыкъ халда белгилейди.