Жазыуну къыйын жоллары

Суратдагъы улан Огъары Малкъардан Алибекланы Мустафады. Аны атасы Алий  саудюгерчи эди. Узакъ жерлеге барып, къумачла, патеген чыракъла, эм дагъыда адамны жашауунда керек боллукъ башха затланы келтирип сатып тургъанды. Элни башына жууугъуракъда, черекни онг жагъасында, ташдан уллу юйле, журтла да ишлетгенди. Алийни юй бийчеси Мокъаланы Мингсом эди. Быланы эки жашлары бла эки къызлары болады.

Мустафа жашладан бири,  тюрлю-тюрлю организациялада ишлегенди. Отуз сегизинчи жыл аны Москвагъа бийик партия школгъа жибередиле окъургъа.

Анда къыралны кёп миллетлерини  келечилери билим ала  эдиле. Ол  анда дюгерли къыз Анна Гудиева бла танышады. Жаш адамла бир бирлерин жаратадыла. Окъууларын бошап къайтхандан сора бир юйюрлю боладыла.

Жаш специалистлени Урвань  районнга ишлерге жибередиле. Шёндюгю Нарткъала, алгъыннгы Докшукинода партия ишни бардырадыла. Экиси да бир бирлерин ангылап, хурмет этип, ариу жашайдыла.

Алай  урушну биринчи айларында окъуна Мустафа къазауатха кетеди.  Ол 669-чу жаяу аскер полкну санында пулемётчу болуп уруш этип тургъанды. Курский дугада бардырылгъан къызыу сермешледе да  болгъанды.

Анда атышыуладан биринде,  сол бутуна окъ тийип, госпитальда кёп жатханды. Иги болуп андан чыкъгъандан сора аскер бёлюмюне къайтханды, аны санында кёп сермешледе болгъанды.

Ротаны старшинасы Алибекланы Мустафа 1945  жылда, немис-фашистле ууатылгъандан сора, кёкюреги орденле бла майданладан толуп, юйюне къайтханды.

Юй бийчеси Анна уа,  Къабарты-Малкъарны жерин немислиле алгъандан сора, партийний болгъаны ючюн, жанына къоркъуп, ата юйюне,  Осетиягъа кетеди. Бу жерле жаудан азатланнгандан сора, ызына къайтып, ишинде уруна болады.

Мустафа журтуна къайтхандан сора, халкъына келген  кюнню юсюнден  эшитеди.  Бек жарсыйды. Алай этер амал жокъ. Экинчи кюн военкоматха барып, эсепге тюшейим дегенде, аны ким болгъанын билгенден сора, бир сутканы ичинде халкъынгы ызындан барыргъа керексе, деп къоядыла.

Не этерик эди, хорламны алып келген солдат юйюнде бырнак этилип тура эди. Жюреги къыйналып тебирейди жолгъа.  Юй бийчесине кюрешеди мында къал деп,  алай ол унумайды.

Сен къайда болсанг да, мени жерим андады, дейди Анна.  Уруш башланырны аллында туугъан къызчыкъларын да алып, баш иесини биргесине атланады.

Районну къуллукъчулары да келип, сен таулу тюйюлсе,  дюгерлисе мында къал, андан да иги иш берирбиз, деп къаты боладыла. Алай болгъанлыкъгъа,  Мустафаны юйдегиси  унамайды. Баш иеси бла жолгъа тебирейди.

Была алгъа Къыргъызстаннга тюшедиле. Фрунзе областьны Ворошилов районунда бираз турадыла. Артда Мустафа анасы юйюрю бла Узбекистанны  Ташкент  областында тургоъанын эшитип, ары тебирейди. Анда аланы  Бояут-4 совхозунда табады. Туугъан жерлерине къайтхынчы  ала анда жашап тургъандыла.

Кавказгъа уа 1957 жылда къайтхандыла. Ол заманнга быланы дагъыда эки къызлары болады. Вольный Ауулда жашап, анда консерва заводда ишлеп  тургъандыла.

Мустафа ауруп, 1966 жылда ёлген эди. Юй бийчеси аны ауругъан заманында къатындан кетмегенди. Кеси  уа 1984 жылда дуниясын алышханды.

Халкъыбызда эки-юч тёлюден онбеш-оналты атагъа дери саналгъан тукъумла бардыла. Ала жылдан-жылгъа адам къоша, ёсе барадыла. Жарсыугъа,  бир-бир тукъумла уа тюп болуп барадыла. Алибеклары да аладан биридиле. Жыйырманчы ёмюрню аллында бу тукъумдан жангыз Алийни  юйю бар эди. Революциядан сора, Алийни кесин тутуп, жокъ этдиле. Бираздан а гитче жашын да жокъ этдиле. Ол юйдегили болмагъан эди. Бирси жашыны хапарын а айтдыкъ. Аны юч къызындан  экиси ауушхандыла. Гитчелери Зарета Моллалагъа эрге барып,  Тырныауузда гитче жашы бла бирге жашайды.