Медицинагъа жараулу полимерле

Къабарты-Малкъар къырал университетни алимлери медицина имплантатлагъа жараулу темирча  къаты  полимерле жарашдырадыла. Ала  титандан эки кереге женгилдиле эм бек  иссилеге, сууукълагъа да  тёзюмлюдюле. Ол санда сууда батмайдыла эм отда да кюймейдиле.

Бюгюнлюкде аны жаныуарлада сынагъандыла.  Жууукъ заманда адамлагъа жарарча  мадар этилликди. Аны   медицина, космос, автомобиль производство дегенча эм башха бёлюмледе хайырланыргъа да жарайды.  

Полимерлени жарашдырыр ючюн  энчи  реакторла хайырланадыла.  Ол себепден аны бийик технологиялы "ашхана" бла тенглешдирирге боллукъду.  Сёз ючюн,  бир тюрлю аш этгенде, чоюннга тюрлю-тюрлю затла къошуладыла,  бирге бишгенлеринден сора уа,  хазыр хант болады.

- Алгъа заманда  Россейни алимлери  биополимерледен жаланда 5-10 грамм чыгъаралгъандыла. Энди уа аланы промышленный халда килограммла бла жарашдырыргъа онг барды.  Материал  полиэфирэфиркетон деген  порошокдан этиледи. Ол не жаны бла да уллу ауурлукълагъа эм температуралагъа тёзерчады. Эм магъаналысы уа адамгъа   имплантла этерча келишеди. Андан 3D принтерде тишле, сюекни орунуна салырча протезле эм башха затла да хазырларгъа жарайды. Бусагъатда жан сюекге жараулу эндопротез этебиз,- дейди  прогрессив материалла эм  аддитив технологияла араны гитче илму ишчиси  Шамиль Афаунов.

КъМКъУ-ну илму жаны бла  проректору, прогрессив материалла эм  аддитив технологияла араны таматасы Светлана Хаширова айтханнга кёре, пластикден имплант адамны  организмине болмагъанча тап жарашады.  Аны себепли бир тюрлю бузукълукъ болуруна къоркъурча шарт жокъду. Бусагъатха дери саусузлагъа титандан материалланы хайырланып тургъандыла.  Болсада полимер титандан эки жыйырма кереге женгилди. Ол радио толкъунланы   бла  рентген таякъланы  чырмаусуз ётдюреди. Пластик импланты болгъан саусузгъа  компьютер эм магнит-резонанс томографияны ётерге да  жарайды. Тыш къыраллада быллай материалланы эрттеден бери  хайырланадыла. Бизге да алгъа заманда  тышындан  келтиргендиле. Болсада аланы бирин алырча  юч медицина страховка керекди.

Материалны чычханлада сынагъандыла. Аны кезиуюнде   сыннган сюеклерини орунуна салып кёргендиле. Бюгюнлюкде аланы халлери игиге айланнганды, сюеклери да  алгъынча къайнагъандыла.

-  Башха бла жаякъгъа хайырланнган  полимерле тыш къыраллада он минг долларла турадыла.  Болсада кесибизде этилген тюрлюсю  алагъа оздурмайды эм беш кереге учуз турады. 

Быйыл окъуна аны   нейрохирургла хайырланырча онг тапдырыллыкъды. Биринчи заманда сынау халда  саусузланы он процентине саллыкъдыла. Бир къауум заманны ичинде тинтиуле бардырылгъанларындан сора, аны аслам халда хайырланып башларча боллукъду,- деп билдиргенди республиканы баш  нейрохирургу  Мартин Кишев.

Жангы  биоматериалны  сынарча  ыразылыгъын билдиргенледен бири Амина Виндижевады.  Ол жети жылны аркъа сюегинде грыжасы бла къыйналады.  Тиширыу  кеси химик болуп ишлейди, аны ючюн имплантантны  темирден тюрлюсюнден эсе   биополимерден этилгени   къоркъуусуз болгъанына  таукелди.   

КъМКъУ-ну прогрессив материалла эм  аддитив технологияла арасыны  алимлери айтханларыча, алыкъынчы къыйматлы проектлери кёпдюле.  Бу жаны сынаула эм тинтиуле да бардырыладыла. Келир заманда  жалгъан  тери, шаугют эм  ич органла окъуна этерге жарарыкъды. 

Бюгюнлюкде  лабораторияда эки жыйырмадан аслам алим урунады. Аланы кёбюсю  35- жыллыкъ жаш адамладыла эм барысы да вузну  выпускниклеридиле.