Жангыртылгъан фатар багъаракъмыды?

Эрттеден бери ремонт этилмеген, абериси алышындырылмагъан фатардан эсе жангыртылгъанны багъаракъ сатаргъа боллукъду деген оюм жюрюйдю. Ол тюз неда терс болгъанны а бу жаны бла ишлеген адамла ангылатадыла. 

Алай бла дизайнер Алена Санаева айтханыча, сатыугъа салыннган юй алыучулагъа ариу кёрюнюрге керекди. Алай сайлагъан кезиуде жангыз да жангы ремонтха хазна ким алданыр. «Энди этилген ремонту бла фатар теркирек сатылыргъа да болур, алай ремонтсуздан кёпге багъа уа турлукъ тюйюлдю. Алай бла сиз жангыртыугъа этген къоранчларыгъыздан жангызда обойлагъа берген ахчагъызны къайтараллыкъсыз, аланы да къабыргъалагъа кесигиз жабышдыргъан эсегиз. Алай юйюгюзге толу ремонт этерге керек эсе уа, болгъаныча къойсагъыз игиди. Сатардан алгъа фатарыгъыздан хар нени да чыгъарып кетермегиз. Терезе жабыуланы бла люстраны къоюгъуз, ала бла ол къууатлыракъ кёрюне, алыучуланы кесине тартырыкъды», - деп юйретеди ол. Кризис болса, шахарлада фатарланы энди ишленнгенлери, эскиреклери да учузуракъ боладыла деген оюм жюрюйдю. Алай багъаланы жарымлары кетер деп а сакъларгъа керек тюйюлдю. Адамлагъа бир жерде жашаргъа керекди, алай эсе уа, юйлеге да сурам болгъанлай турлукъду.

Юйлени багъалары тохтаусуз ёсгенлей турлукъдула демеклик да тюз болмаз, нек дегенде ала къуру да тюрленнгенлей турадыла. Сёз ючюн, 2007 жылда эски фатарла 9 процентге ёсген эдиле, 2008 жылда уа – 34 процентге. Алай артда уа, «Инкомдан» билдиргенлерича, багъала тюшюп тебиреген эдиле. 2009 жылда ала 16 процентге азайгъандыла. 2011 жылда  кётюрюлгендиле, 2015 жылда уа биягъы тюшгендиле. Аны ючюн фатарны алып, аны артда багъаракъ сатарма дегенликге, андан хайыр чыкъмай къалыргъа боллукъду. Юйле ишлеген предприятияладан учуз багъала сагъайтыргъа керекдиле. Бир жаны бла алай айтыуда магъана барды. Ала фатарланы учуз багъала бла берирге нек къалгъандыла, деген соруу чыгъады.  Бир застройщик да кесине къоранчха ишлерик тюйюлдю. Алай юйле сатылмагъан кезиуледе кёп компанияла багъаларын азайтыргъа, энчи акцияла бардырыргъа боладыла.     Артыкъ даражалы болмагъан районлада багъаланы бир 10 процентге тюшюрселе, хата жокъду. Алай андан да учуз сатылса уа, сакъ болургъа керекди.

Ипотекамы огъесе фатарны хаух алыпмы жашагъан игирекди, деген соруу да сагъышландырады. Былайда ипотека жанлы талай оюм барды. Бек башы уа, сиз кесигизни юйюгюзге тёлейсиз. Башхача айтханда, ахчагъызны бош затлагъа жоймай, банкга кесигизни фатарыгъызгъы тёлерге элтип турлукъсуз. Алай кредит алыргъа ашыкъмагъыз. Кёбюсюнде хаух юйде жашау хайырлыракъ болуучуду. Ипотеканы алгъанда банкга артыкъ ахча тёленмей къалмайды. Сёз ючюн, 3 миллионлукъ кредитни 12 процентге 15 жылгъа берселе, сиз банкга 6,4 миллион къайтарлыкъсыз. Аладан 3,4 миллиону  процентледиле. Борчха 1,5 миллион алсагъыз, артха кредит организациягъа 1,7 миллонну артыкъ берликсиз. Ол а аз ахча тюйюлдю! Ишигизден къайсы такъыйкъада да бош къалыргъа, файдагъыз азайыргъа боллукъду. Ол заманда уа не бла тёлериксиз? Хау, банкла кредит тёлеуню болжалын создурурча кредит каникулла берирге айтадыла. Алай аллай солууну ала жангызда жууукъ заманда файда этип башларыкъларына шагъатлыкълары болгъанлагъа бередиле. Сора, борчну да, анга къарамай, къайтарыргъа керек боллукъду. Фатарланы багъалары тюшеди. Алай эсе уа, тёлеялмай къалып, ипотекагъа алгъан юйюгюзню сатаргъа умут этсегиз, алгъыннгы багъасын чыгъаралмай къалырсыз деген къоркъуу барды. Хаух алыннган фатардан кесигизге тап заманда чыгъып кетерге эркинсиз. Иоптеканы уа азындан 10 жылны тёлеп турлукъсуз. Сора, хаух алгъанда, учузурагъын табып, ары да кёчаллыкъсыз. Ипотекагъа алыннган юйню уа алай алышаллыкъ тюйюлсюз.