Къууанч эмда ёхтемлик туудургъан байрам

Бу кюнледе Мечиланы Кязим атлы маданият фондда «Кязим тилим – Ана тилим» деген ат бла  ана тилни халкъла аралы кюнюне аталгъан эришиу байрам баргъанды. Ары республиканы къалайындан да сабийле, устазла, ата-анала, журналистле, жазыучула келгендиле. Ариу къызчыкъланы бла жигит жашчыкъланы миллет кийимлери тюбешиуню бютюнда жарыкъ этгенди.

Ары келгенлеге Кязимни атын жюрютген мекям Занкишиланы Маратны айтыуунда «Ана тил» деген жыр бла тюбегенди. 

Жыр айтыла тургъанда, къараучуланы алларына чыгъып, Бёзюланы Зухура бла Улбашланы Ибрагим аламат ариу тепсегендиле. Ала кёргюзтген «Жамычыла бла тепсеу» малкъар тепсеулени эрттегилилеринден бириди.

Бу жол, кеслери айтханча, жер башында бек магъаналы байрамны къурагъанла аны ишин бардырыуну сабийлеге ышаннгандыла: аны Ташлы-Таладан Цаколаны Аиша бла Алтууланы Имран бардыргъандыла. Ала эришиулени араларында къарачай-малкъар тилни магъанасыны, анга ушагъан тиллени жерни къалайында да эшитирге боллугъуну юсюнден айтхандыла. Бизни ана тилибиз тюрк дунияда бек ариугъа, тазагъа, байгъа саналгъанын, назмучуларыбыз, жазыучуларыбыз бизни тилибизни шатыклыгъын, ариу эшитилгенин дуниягъа билдиргенлерин да белгилегендиле.

Ол кюн анда малкъар тилде жазгъан поэтлени туугъан жерибизге, ариу табийгъатыбызгъа, ана тилибизге аталгъан назмуларын кёпле окъугъандыла. Ол санда Геккиланы Айна, Месум Джабаров, Уяналаны Ахмат, Османланы Ляйсан, Къартлыкъланы Аиша, Анастасия Гладилина, Бёзюланы Амир, Геляланы Алий, Башийланы Салима, Гуртуланы Самир, Темиржанланы Алия эм башхала. Ала Нальчикден эмда Звёздный поселокдан эдиле.

Яникой элден сабийлени устаз Хархаланы Исхакъны къызы Зоя хазырлап келтирген эди. Геграланы Аида Созайланы Ахматны «Аллах айтса…», Къойчуланы Азалия Мечиланы Кязимни «Суу боюнунда талчыкъгъа», Баразланы Малика уа Константин Симоновну «Жди меня» деген назмусун окъугъандыла. Аланы араларында узбек сабийле да болгъандыла. Ала, Шахзода Жумабаева бла Шохриер Шоназаров, кеслерини ана тиллеринде белгили узбек поэт Абдулла Ариповну Ата журтуна аталгъан назмуларын окъугъандыла. Ала узбек миллет кийимле бла болгъанларын да белгилерге керекди.

Татар миллет кийим бла сахнагъа Жаникаланы Аиша чыкъгъанды. Ол татар тилде бир жарыкъ жыр айтханды. Мусукаланы Алим «Халиматчыкъ» деп къызчыкъгъа, Чегембайланы Элина уа «Махтичик» деп жашчыкъгъа атап, дуэт тюрлю халда айтхандыла назмуларын.

Тепсегенлени тизмелери да жарыкъ эди: Нальчикни школларындан Бёзюланы Зухура, Жаникаланы Аиша, Улбашланы Абдулла бла Ибрагим, Улбашланы Айла, Звёздый поселокдан Ксаналаны Фатима, Газаланы Жаннета, Башийланы Самира эм башхала. Дауурбас къагъаргъа уста уа Улбашланы Азат эди.

Тепсегенден сора да, Бёзюланы Зухура аламат ариу жырлагъанын кёргюзтгенди. Ол бла Жангоразланы Элина «Ана тил» деген жырны айтханларында, зал алагъа къошулгъанды. Жыр бла къууандыргъанла дагъыда болгъандыла. Сёз ючюн, быллай жерлеге тилетмей келиучю, фахмулу да, билимли да къызыбыз, Къабарты-Малкъар къырал университетни устазы Теппеланы Жамиля, Жангы Малкъар элни маданият юйюню ишчиси Джалалов Сулейман а, тюрклю жаш, эки жыр айтханды. Биринчиси – кесини тилинде, экинчиси уа – малкъар тилде.

Эришиу байрамны барыуунда ол кюн анда болгъанлагъа Къарачайда Кумуш элни сабий садындан алгъышлау да келгенди. Ары жюрюген сабийле да экранда къарачай-малкъар тилге аталгъан назмула окъугъандыла.

Жюрини келечилерине, ала уа Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрны артисти Жолабланы Тахир, поэт, жазыучу, «Заман» газетни бёлюмюню редактору Мусукаланы Сакинат, «Минги-Тау» журналны жууаплы секретары Шауаланы Разият, Къабарты-Малкъар радиону журналисти Чочайланы Зухура эдиле, тынч болмагъанды бек айырмалыланы сайлагъан. Нек дегенде сабийле иги хазырланып келген эдиле.

Былайда устазланы, ата-аналаны араларында да сабийлени бу тюрлю жамауат ишлеге къатышдырыугъа барысы да бирча эс бёлмегенлерин жарсыу бла айтама. Бирде заман жетишдиралмайбыз, бирде уллу кёллю болабыз, сабийле сюймейдиле дейбиз. Сюйдюрюрге керекди. Ала бир жанлы къалгъанлары ёсюп келген жаш адамлагъа тап келмейди. Анга минг юлгю келтирирге боллукъду. Быллай жерлеге жюрюген сабийле артда бир бири бла терк келишедиле, ийменчек болуп турмай, жашауда юлюшлерин алыргъа итинедиле. Бек игилери уа халкъыбызны атын айтдырадыла. 

Жюриге айырылгъанла, сабийлени саугъалай, аланы ата-аналарына, устазларына, быллай тюбешиулени къурагъанны ариу тёреге айландырып тургъан Кязим атлы маданият фондну ишчилерине да ыразылыкъ сёзлерин айтхандыла.