Кёкюрегин кёп аскер саугъала жасай эдиле

 Уллу Хорламны 80-жыллыгъына

 Уллу Ата журт уруш башланнганда, Къулбайланы Батталны жашы Къыралбий аскер къуллугъун Украинаны Луцк шахарыны къатында Колка деген жерде аэродромда бардыра эди. Фашист авиация сунмай тургъанлай бомбала атады, самолётланы асламысын жерде ууатады. Бизникиле жигитлеча сермешгенликге, душман не жаны бла да кючлю эди.  Немислиле  аэродромгъа жууукълашадыла. Связьчыланы ротасына артха кетерге буйрукъ бериледи.

  Къыралбийни взводу уа, артхаракъ къалып, энчи буйрукъну толтурургъа керекди. Арлакъда, аскер мекямда, эки вагондан артыкъ авиатопланы душманнга къояргъа жарамазлыгъын жашла барысы да ангылайдыла. Связьчыла кеслери узакъда къоркъуусуз жерде тургъанлай, атдырыргъа керекдиле ол топланы. Аэродромну къатында будай сабанда салам дуруланы кёрюп, взводну командири Къулбай улу жашлагъа былай айтады: «Къалын дуруланы иги кесекге жайып, от салыргъа керекбиз».

 Узакъгъа созулгъан дуруну къыйырын къабындыргъанлай, жашла машинагъа минип къачадыла. Ала эки километр чакълы узайгъандан сора, тёгерекни титиретген ачы таууш чыкъды. Къыралбий, машинаны тохтатып, топла атылгъан жанына къарады. Аэродромну башында къара тютюн кёкге кётюрюлгенин кёрюп, топла душманнга къалмагъанларына къууанды...   

 Гвардияны старшинасы Къулбай улу Сталинград, Ленинград шахарланы къатларында гитлерчилени ууатыугъа тири къатышханды. Сталинграддан Берлиннге дери уруш жолла бла баргъанды. Ол хапарны къысхасыды. Алай къазауатны от жоллары айтып-айтмазча узун, айланч-къыйланч, къоркъуулу болгъандыла. Къыралбий ачлыкъ сынагъанды, къоргъашин, къан ийис этген уруш аулакълада кюннге кюйгенди, сууукъдан къыйналгъанды.

Чернигов областьны Батурино элини къатында орнашхан аэродромубузну къояргъа буйрукъ болады. Связьчыланы ротасыны асламысы жолгъа атланады. Къулбай улуну взводу уа бек керек аппаратураны жыйып, биргесине элтирге керек эди. Жашла эталмазлыкъ затларын ышаннгылы жерледе букъдурадыла, артда аланы табарча белгиле да саладыла. Машина келирин сакълагъандан эригедиле. Душман а - жууукъдан-жууукъ. Башха амаллары къалмагъанда, жашла, ауур аппаратланы да кётюрюп, ротаны бирси взводлары кетген жанына жол кёл аладыла. Кеслерини нёгерлерин табалмай, аскерчиле кёп азап чегедиле. Азыкълары тауусулуп, башха бёлюмлени шапаларыны къолларына къарагъан, арыгъан, жунчугъан жашла ючюнчю кюн жолда тизилип тургъан совет автомашиналагъа тюбеп къаладыла. Къыралбий сейир-тамаша болады: авторотаны таматасына тюбеп, транспорт бензинсиз къалгъанын биледи.

«Мынча машинаны кюйдюрюп кетерге кёзюбюз къыймайды, жолдаш старшина, - деди шофёрланы таматасы, - Къоюп кетсек, душманны къолуна тюшерикдиле. Энди къалай этеригибизни билмей турабыз...» Тюнене Къулбай улу бензин ташыучу автомашина толу жюгю бла жолдан бир жанына чыгъып тургъанын кёрген эди. Шофёрланы таматасы, къууанып, Къулбай улун бир аз-маз бензини болгъан машинагъа миндирди: «Ары барып келигиз...» Къалай къууаннган эди автоколоннаны таматасы бензинден толу чыккырланы келтирген полуторканы кабинасындан Къулбай улу ышара-ышара чыкъгъанда!

Уллу къазауатны къыйын кюнлеринде, хар зат да къыт болгъанда, жетишмегенде, Къыралбийча жашла этген ишлени багъасы жокъ эди. Ол полуторкаланы бирине Къулбай улуну взводу минип, кеслерини роталарын излерге атланады, - авиациягъа бек керек аппаратураны да биргесине алып. Энди Къулбай улу гвардияны генерал-лейтенанты Нестерцевни оноуунда болады. Бу белгили аскер башчы ол кезиуде авиация дивизиягъа, артда уа корпусха командирлик эте, Уллу Хорламны байрамына Германияны жеринде тюбегенди.

Жарыкъ, къууанч кюнню келтиргенлени кёбюсюн жюрекден алгъышлагъанды кёпню кёрген, кёпню билген генерал. Аланы уллу къырал саугъалагъа да кёргюзтгенди аскер башчы. Ол сыйлы тизмеге Нерстерцев связьны чырмаусуз жалчытып тургъан малкъар жашны да къошханды. Гвардияны старшинасы Къулбайланы Къыралбийни Баш Командующийни бюсюреу къагъытына онбир кере кёргюзтгенди.  «Ленинградны къыбыла, къыбыла кюнбатыш жанында немислени къорууланыу ызларын бузууда буюрулгъан борчну айырмалы толтургъаныгъыз, шахар тийресинде немисле къолда тутхан Красное Село, Ронша эллени алыр ючюн бардырылгъан сермешлеге къатышханыгъыз ючюн...» - деп айтылады 1944 жылда 19 январьда берилген ыспас къагъытда.

  Байрам кюнледе Къулбайланы Къыралбийни ёшюнюн аскер саугъалары накъышлай эдиле: Ата журт урушну 2-чи даражалы ордени, «За боевые заслуги», «За оборону Ленинграда», «За освобождение Варшавы», «За взятие Кёнигсберга» майдалла да.

Статья Къулбайланы Алийни «Кишилик сыналгъанда» деген китабында эмда Интернетде шартлагъа кёре хазырланнганды.