Китапда Кавказ миллетлени чыгъармалары

Кавказны жазыучуларыны клубу чыгъаргъан «Ташла эм гюлле» китапны презентациясы Нальчикде Къулий улу Къайсынны атын жюрютген шахар библиотекада ётгенди. Бу антологиягъа 99 назмучуну, прозаикни, публицистни чыгъармалары киргендиле. Хар бири да окъуучугъа кесини авторуну чыгъармачылыкъ культурасын эмда миллет энчилигин туура этеди. Аны бетлеринде Шимал Кавказны эмда къоншу къыралланы литераторларыны эмда назмучуларыны тин дуниялары бла шагъырейленирге боллукъду.

Жыйылгъанлагъа, ол санда башха жерледен келген къонакълагъа да салам берип, ал сёзюн клубну Къабарты-Малкъарда бёлюмюню башчысы, жазыучу, журналист Османланы Хыйса айтханды. Китапны атыны магъанасыны, аны ала къалай сайлагъанларыны, ары дери чыкъгъан антологияланы юсюнден хапарлагъанды, «Ташла эм гюллеге» кёп къыйын салыннганын чертип, сёзню бу биригиуню башчысына, Дагъыстандан келген Миясат Муслимовагъа бергенди.

Миясат Шейховна, кеси да назмучу, тилманч, биринчиден клубну ишини юсюнден айтханды: «Бизни чыгъармачылыкъ биригиу къуралгъанлы онбеш жыл болады. Аны ал кезиую Кавказ кесин сакълап, мамыр жашаугъа энди кёчюп башлагъан заманнга тюшгенди. Клубну борчу уа тюрсюнлени эмда сыфатланы тили бла сёлешген литератураны юсю бла адамланы бирлешдирирге, алагъа къарындашлыкъ сезимни сингдирирге эди. Мында, сёзсюз, аны къурагъан Гуртуланы Салихни къыйыны бек уллуду. Ол кесинден сора бу иш тохтап къалмасын деп бек къайгъырып тургъанды, Кавказны литературасы аны жер чеклеринден узакъгъа чыгъып, башха миллетлени бизден жазыучуланы эмда назмучуланы чыгъармалары бла танышдырса сюе эди».

Клуб изленнгенин, аны ишини магъанасы уллу болгъанын жашау кеси кёргюзте келеди. Жаланда беш жыл мындан алгъа анда къыркъ чакълы адам болгъан эсе, бюгюнлюкде аланы саны жюз бла жарымгъа жете келеди. «Терк ёсюп баргъаныбызгъа, жаш адамла да бизге тартылып тебирегенлерине бек къууанама», - деп къошханды Миясат Муслимова.

Китапны юсюнден айтханда, ол жыйымдыкъды, аны бетлеринде кёп къалмай жюз адамны чыгъармалары басмаланнгандыла. Ол санда бизни республикадан: Ёлмезланы Мурадинни бла Гуртуланы Асланны назмулары, Османланы Хыйсаны эм башхаланы хапарлары.

«Аны къолуна алгъан адамны жюрегинде бир жылыу, бир энчи сезим тууса бек сюерик эдик. Къайсы бетинден да бир юзюк окъугъанда: «Керти да аламат жазыучуларыбыз бар кёреме»,- деп айтырча этерге кюрешгенбиз. Кёп адам салгъанды мынга къыйын,  башха-башха тилледе сёлешген миллетлени келечилери», - дегенди клубну башчысы.

«Ташла эм гюлле» клубну ючюнчю антологиясыды. Биринчиси - «Чынарны ауанасында» деген ат бла Нальчикде он жыл мындан алгъа басмаланнган эди. Экинчи жыйымдыкъ - «Ал сезим»  2019 жылда Чеченде чыкъгъанды. Шёндюгю китапны уа Дагъыстанны Башчысы берген ахчагъа ол республикада жарашдыргъандыла, аны тиражы 300 экземплярды.

Миясат Шейховна анга къыйын салгъанлагъа: клубну республикалада бёлюмлерини башчыларына, келечилерине, суратла бла материалла жыйышдырып, жарашдырып, толтуруп айланнган хар кимге да уллу ыспас этгенди. «Жарсыугъа, хар авторну да битеу жиберген чыгъармаларын ары сыйындырыргъа онг жокъ эди. Сёз ючюн, уллу прозаны иги да къысхартыргъа неда жазыучуну хунерин ачыкълагъан юзюгюн алып басмаларгъа тюшгенди. Алай нек этгенибизни ангыларсыз деп, Фазиль Искандерни айтханын эсигизге салыргъа сюеме: «Сиз не къадар ариу тилли да болугъуз, сёзлени къалай да аламат тизигиз, алай чыгъарманы баш мурдору уа – сизни къол ызыгъызды». Биз да ол хыйсап бла антологияны тюрлю-тюрлю жанрладан толу, бай, окъуучугъа сейирли этерге кюрешгенбиз», - дегенди.

Жыйылыуда ёз тиллени сакълауну, алада жазыуну, миллет литератураны айнытыуну юсюнден да кёп сёлешгендиле. Клубну башчысы белгилегенича, шёндюгю дунияда, жашау терк озуп баргъан сагъатда, миллет энчиликни сакълагъан бютюнда къыйын болгъанды. Ол себепден кеси тиллеринде жазыучуланы къыйынлары бек уллуду  дерчады. «Арт кезиуде къырал да аны ангылап башлагъанды. Шёндюча къыйыныракъ заманлада ал сатыргъа кертичилик, тюзлюк чыгъады, жазыучуланы къыйынына да багъа берилип башлайды», - дегенди Миясат Муслимова.