«Саусузгъа врачны багъыуундан сора да, жууукъларыны жылыуу изленеди»

Къулийланы Аминат республиканы клиника больницасыны реанимация бёлюмюню таматасыды.  Анда  ишлегенлени асламысы тиширыуладыла. Аминат, жаш адам болса да, бу къыйын жерде жетишимли ишлейди.

- Реанимациягъа тюшген адам жашауну бла ёлюмню арасында болады, жууукълары-тенглери да титиреп… сиз саусуз ючюн кюн сайын къазауат бардырасыз.

- Бир-бирде ишчи кюн бошалгъанлыкъгъа, арыгъаныбыз кетмей, иги кесекни  кеси кесибизге келип, юйге алай тебирейбиз. Бир кюн ишлеп,ызы бла эки кюн а солуу кюн тюшеди. Сейир этерсиз, алай реанимацияда шуёхлукъ, бирлик бек керекдиле.Врачла, медсестрала, санитарла бир бирни ангылап, бир тилли болуп ишлейбиз. Бир игилиги ‒  мында салгъан къыйынынгы хыйсабын терк окъуна кёресе. Жанына къоркъуу болгъан саусузну багъа кетип, ол кёзлерин ачса – ма ол такъыйкъада кёлюбюз кёк бла тенг болады.

- Не заманда жюрегигиз бегирек ачыйды?

- Сабийле ачысала. Авариягъа тюшген жашчыкъны башы бла ГАЗель машина ётген эди, ол а жарасын байларгъа, дарман салыргъа къоймай, хар жолдан бохчачыгъына ахча салып, аны къууандырып, алай ишлеп тургъан эдик. Хар сабий эсибизде къалады. Дагъыда жыйырма кюнчюгю болгъан къагъанакъчыкъны юсюне абадан къарындашы жыгъылып, аны алай  келтирген эдиле бир жол. Башында къан уюгъанын кетерген эдик. Жыйырма жылдан бери ишлеп келеме, ол мени къолума тюшгенледен  бек гитче балачыкъ болгъанды.

Аварияда  ачыгъан  жашчыкъны юч айны ичинде бакъгъан эдик. Башына хата тюшгени себепли, сёлешалмай эди. Кёп тюрлю багъыуланы ётюп, бир талай замандан сора анасы бизге алып келеди аны. Артда  кесчиги бизге сау болугъуз, деп кетген эди. Ол бек хычыуун тийген эди.

Дагъыда бир къызчыкъ, мени эгечими ауазын маршрут таксиде эшитип: «Сен Аминатны эгечимисе?»- деп соргъан эди. Комада болгъанлыкъгъа, ауазланы уа эшитип тургъан эди. Эгечим бла мени ауазларыбыз бек ушайдыла. Жарсыугъа, аны эгешчиги уа ол аварияда ёлген эди. Кесим да терк-терк кёрюучюме ол къызчыкъны. Бек сейирди  хар врачны, медсестраны, санитарны атларын эсинде тутханы.  

Мени ата-аналагъа тилегим барды – сабийигизге машина алырны аллында иги сагъыш этигиз.  Аны  саугъа этип, артда сабийлери анда къыяулу болгъандан сора  аварияны хатасындан, кеслерин терслеп, таралып жашагъанланы  кёп кёреме.

- Медицинаны кючю да чексиз тюйюлдю. Бир-бирде саусузгъа врачла болушалмай да къала болурла?

- Сёзсюз. Саусузну саулугъу саулай да адам улуну къолунда тюйюлдю.  Къолумда кесими жууукъларым, сюйген адамларым да ёлгендиле. Экиге айланнган эгечим бери тюшгенде, аны жашаргъа итиниую  аурууну хорларыкъ сунуп, алданнган эдим. Алай, не кюрешдим эсе да, сау эталмадым аны, болушалмадым – бир жылны ичинде кюйюп кетди.

Атамы эгечи уа,  халы игиге айланып, эрттенликде кёзлерин ачып, чачымы тарачы деп, тилеген эди, ингирликде уа… Биз да, врачла, жиляйбыз.

- Жилягъаныгъыз болуша болур?

- Хау, болушады, ансыз ачыу адамны ичин кюйдюрюп кетер эди.Мен олтуруп, жилямукъла тёгерге  ёчме. Бирде юйге келсем, сёлешир къарыуум окъуна жокъду. Атам, анам, эгечим мени ангылайдыла, аллай кезиулеримде тиймейдиле.

Реанимацияда ишлер ючюн, бек алгъа къарыу керекди: жанынгы да, санынгы-чархынгы да къарыуу. Мында жатханланы халларын ангылата, аланы жууукълары-ахлулары бла да кёп сёлеширге тюшеди. Коллегаларым бла ишни юсюнден да ол халда.

Бизге битеу республикадан келтиредиле саусузланы. Аланы санында ёлюм жыйырма бла юч процентге жетеди. Онкологияны ахыр кезиуюнде  болгъанла да тюшедиле. Жарсыугъа, бизни республикада заманында саулукъларына  къаратхан тёре жокъду. Ахырысы бла да осал халгъа жетип, аууп къалгъынчы дери ишлеп турадыла. Реанимация аллайлагъа хосписча болады.

-Баям, башха багъыу учрежденияладан болушлукъ тилеген заманыгъыз да бола болур?

-Эсимдеди, ауурлугъу болгъан тиширыуну ревматология аурууу бла келтиредиле. Ол кеси солуялмай  эди. Тиширыуну бла сабийни жанларын сакълар ючюн,  Россейни Саулукъ сакълау министерствосуну къуллукъчулары болушхан эдиле: Санкт-Петербургда Алмазов атлы перинатал ара бла телеконсультация бардырып, бир къауум заманны аланы бойсунууунда багъып, ызы бла самолёт бла ары ашыргъан эдик. Тиширыуну да, баласыны да жанларын сакълагъандыла.

- Сизни бек жарсытхан не затды?

-Аварияла. Жолну жорукъларына бойсунмагъанла бизде бек кёпдюле: шофёрла да, жаяу жюрюгенле да. Къоркъуусузлукъ бел бауну такъмайдыла. Жаланда бир жарсыулу иш: Дагъыстандан ара шахаргъа бара  туруп, тиширыу авариягъа тюшеди, уллу жашы, эгечи, эгечинден туугъан ёлген эдиле.  Гитче жашы уа сау къалады. Тиширыуну халы бек осал эди. Сабийге анасын кёп заманны кёргюзтмей тургъабыз. Юч айны ичинде тиширыуну аякъ юсюне салыргъа кюрешгенбиз.

Бир юйюрден эки-юч адам тюшселе, ол бек жарсыулуду.  Реанимацияны жоругъу бла саусузланы жууукъларына аланы  кюннге бир кере кёрюрге  онглары барды, алай сабийлеге  уа  эки-юч кере  кирирге да къоябыз. Саусуз аягъы  юсюне терк турур ючюн, врачдан сора да, жууукъланы болушлугъу керекди, нек дегенде аланы сюймекликлери да къарыу береди.

- Солургъа заман табамысыз?

- Къырал берген отпуск – къыркъ тогъуз кюндю. Аны экиге бёлюп, хар алты айдан барабыз. Солугъан да эте, бирси шахарлада конференциялагъа  къатышыргъа  кюрешебиз. Солуу кезиуде да окъугъанлай, юйреннгенлей турабыз.

- Сизге жангы адам келсе, анга юйретиучю керекмиди?

- Сёзсюз, керекди. Реанимациягъа келгенимде, аламат устазларым бар эдиле: Къудайланы Абдулкерим  – ол заманда реанимация бёлюмню таматасы, реаниматолог Атталаны Айна, жаннетли болсун, замансыз ауушду. Манга насийхатчылыкъ этгенлери ючюн бек ыразыма алагъа.

Бусагъатда жангы келгенле сынамлы ишчиледен юлгю алсынла деп, аланы  бир бригадагъа тюшюреме. Биз барыбыз да бир ишде урунабыз, бир жашау бла жашайбыз.