Школда сабийге грипп жукъмаз ючюн

Бу къыш жылы болгъанлыкъгъа, гриппден къыйналгъанла уа аз тюйюлдюле. Школлада ауруп, окъуугъа келмегенле бардыла. Сабий садлада да алай. Иммунитетге къалай болушургъа боллукъду,  температура кётюрюлген эсе, не этерге керекди? Быланы барысыны юсюнден да  биз врач Геккиланы Жаннет бла ушакъ бардыргъанбыз.

-Сабийге тёрели грипп тийген эсе, аны температурасы  терк кётюрюлюп тебиресе, къысхан жётел башланса, юйде кесибиз багъаргъа боллукъбузму?

- Угъай. Гриппни вирусуча кёрюнюп, башха жукъгъан ауруу бугъаргъа боллукъду.  Жаланда врач  ангыларыкъды аллай затланы, вирусну къайсы тюрлюсю жайылгъанын билип, анга келишген багъыуну да жаланда ол жазаллыкъды. Алайды да, сабийни  температурасы кётюрюлгенлей,  сагъыш да этмей, терк болушлукъ тапдыргъан службаны чакъырыгъыз.

-Гриппни бла ОРВИ-ни эпидемияларыны кезиулеринде  ата-анала не зат этерге керекдиле?

- Биринчиден, тышына чыгъардан алгъа сабийни бурунуна, профилактика амалча, интерферон мазьны жагъаргъа.  Ол вирусланы тамакъгъа ётюулерине чырмауду. Сёзге, эрттеден бери белгили оксолинка   гитче сабийлеге  жарашмай да къалады (бурунчугъун къургъакъсытады, аллергияны къозгъайды).

- Сабий школдан къайтханлай, не зат этерге борчлубуз?

-Юйге къайтханлай,  бурун-тамакъгъа жабышхан вирусланы къурутур ючюн бурунну тузлу раствор бла жууаргъа (неда тенгиз тузла къошулгъан спрей бла) керекди. Дагъыда бурун-тамакъда иммунитетни кючлендирир ючюн,  буруннга  гамма-интерферон  растворланы чачдырыргъа (спрейле келишмеген сабийчиклеге уа капляла бардыла) тюшерикди. Сабийни температурасы кётюрюлген эсе,  санында-чархында вирусну къайсы тюрлюсю жайылса да, врач, баям, вируслагъа къажау препаратланы жазарыкъды.

-Аурууну экинчи  уруму къозгъалмазча амалла бармыдыла?

- Ата-аналаны борчлары аурууну къыйыннга айланнганы болмазча этиудеди (гайморит, отит, пневмония). Температурасы тюшгенликге, сабийни халына  энтта да юч кюнню къараргъа тийишлиди (тышында айланыргъа ашыкъмагъыз).

Гриппден сора  гитчечиклени ёпкелерини воспалениясы къозгъалып, иги кесекни кесин билдирмегенлей да турургъа боллукъду. Алайды да, сабий игича кёрюннгенликге, жётел эте эсе, анга тынгылап, пневмония къоркъуу болгъаны бла болмагъанын айтырча  жангыдан врачны чакъырыгъыз.

-Вирусла къалай жайыладыла?

-Ауругъан адам классда чючгюрген эсе, аны тёгерегинде юч метрде вирусла жайылгъандыла, грипп неда ОРВИ болсун. Жумдуругъуна чючгюрген эсе уа - метр бла жарымда.

Жукъгъан ауруула школлада терк жайылгъанларыны сылтауу ата-анала  ауругъан неда алыкъа иги сау болмагъан сабийлерин дерслеге келтиргенлериндеди. Школчуну тамагъы, башы ауруй эсе, бурун суу эте эсе, аш эритиу системасында чурумла эслене эселе, аны юйде тутугъуз.

-Антибиотикле  не заманда  керекдиле?

- Антибиотикле не гриппни, не ОРВИ-ни вирусларын ёлтюрмейдиле. Ала ауруудан сора къарыусуз саннга-чархха бактериялы инфекция сингсе керек боладыла.  Болуучуду, аланы аурууну биринчи кюнлеринде буюрадыла, сейир этмегиз,  врач  осалгъа айланыргъа къоркъуу чыкъгъанын ангылап, профилактиканы къайгъысын кёрюп,  бу дарманны андан жазады (отитле, синуситле, терк-терк къозгъалгъан ангина бла ауруй тургъанлагъа кёбюсюнде).

Простуда вирусла, бегирекда грипп,  бактериялы инфекцияны  къозгъаргъа  боладыла.  Анга къажаулукъгъа керекдиле антибиотикле.  Аланы кеси аллыгъызгъа ичерге ахырысы бла да жарамайды, тийишли препаратны жаланда доктор буюрургъа керекди.

Халкъ рецептле - наныкъ чай эм аякъланы жылытыу, носкилеге татыран эм аркъагъа банкала-горчичникле салыу гриппни бла ОРВИ-ни жайылгъан кезиуюнде болушмайдыла, аны къой, заран тюшюрюрге да боладыла.  Жаланда наныкъ бла клюквадан сыгъылгъан сууну кёп ичиу бираз эс тапдырлыкъды.

- Температураны тюшюрюр амалланы юслеринден айтсагъыз эди?

- Вирус инфекция тийсе, сабийлени температураларын тюшюрюрге къыйын болады.  Биринчи юч кюн (бирде уа беш окъуна) къызыулукъну хазна азайталмайса, аны ючюн къоркъургъа керек тюйюлдю, ол кезиуде врачны чакъырыгъыз.

Температураны  ата-бабаларыбызны амаллары бла тюшюрюп кёрюрге да жарайды.  Гитчелени аракъы неда сиркесуу бла ышыгъанны врачла дурус кёрмейдиле. Андан эсе уллу болмагъан жан жаулукъну салкъын суугъа сугъуп, аны уллу къан тамырла баргъан жерлеге салса игиди, мангылайгъа, жаммызгъа, къолтукълагъа.