«Тарыхны иги билген тёлю ёсдюрюрбюз, деген ышаныудама»

Ахыры. Аллы 24 январьда чыкъгъанды.

 – Алий, былтыргъы  фестиваль программагъыз къалай къуралып бардырылды?

– Былтыр дернегибиз къуралгъанлы 35 жыл болгъанына аталгъаны себепли, кёлюбюз бек кётюрюлгенди. Уллу хореография программа болгъанды. Анда «Домбай» ансамблибиз 11 тепсеу салып, аланы аламат кёргюзтдюле. Кеси элибизни жаш тёлюсю уа – Абайханланы Мухаммет, Батырбекланы Тутку, Алтынчачланы Нюрселин, Зугулланы Мерве, Зугулланы Энес, Тамбийланы Кемал–таулу театр жарашдыргъан 4 оюнну ол кече кёргюзтдюле. Байрамыбызгъа 2000-ден кёп адам жыйылгъан эди. Ингирликде сагъат тогъузда башлап кече сагъат бирге дери болгъанды. Сора бир сагъат солуп, жашла бла къызла таулу тойну башлагъандыла. Эрттенликде алтыда бошалгъанды байрам программа. Келгенле къууанып, ыразы болуп кетгендиле. Быллай аламат байрамланы хар жылдан да бардыралсакъ, къууанырыкъларын айтхандыла. Миллет адетлерин бла тёрелерин, тепсеулерин бла тартыуларын бек тансыкълагъандыла.

Бизге уллу болушлукъ этген къарачайлы эм малкъарлы къарындашларыма бла эгечлериме ыспас этерге сюеме. Жашаудан кетген эсе да, Къудайланы Мухтарны къыйыны уллуду бизни ишледе. Къочхарланы Земфирагъа, Батчаланы Лидиягъа, Курданланы Юзейирге, Чеченланы Асиятха, Тоторкъулланы Алийге, Аналаны Маратха, Семенланы Солтаннга, Эрол Абайханнга да эсенлик, саулукъ тилейме. Ала да бизге уллу болушлукъ этгендиле.

– Келе тургъан заманнга уа къаллай умутла этесиз?

– Алыкъа жалчытыллыкъ жумушларыбыз кёпдюле. Кемчиликлерибиз да болурла, алай къолубуздан, къолайыбыздан келгенича, быллай атламланы бардырыр муратдабыз.

Биз Тюркге 1905 жылда келгенбиз. Коньяда эки жыл туруп, Башхюйюк эл къуралгъанлай, 1907 жылда бери кёчгенбиз. Тюркге келгенибизни 120-жыллыгъын келе тургъан жылда белгилер муратдабыз.

– Бир къыралдан бир къыралгъа барып, бир бирни кётюрген керти да махтаулуду.

– Биз жаш къауум болуп, кесибизге таматалыкъгъа Къочхарланы Токайны

сайлагъанбыз. Бюгюннге дери бек ариу таматалыкъ этип келгенди. Керти да миллети ючюн бир затдан артха турмагъан, жанын салып, маданият хазнабызны сакълагъан жашларыбызданды. Арыгъанын да айта турады, бир жанлы болуп, солургъа сюйгенин да билдиреди. Алай алыкъа бир бирден оноу, акъыл аллыкъ кюнлерибиз алда сунама. Кийикланы Фахреттин, Бавчуланы Экрем, Бавчуланы Гёркем, Дудаланы Илияс, Зугулланы Берна, Зугулланы Мерве, Малкъондуланы Эмре, Ортабайланы Исмаил, Абайханланы Мустафа, Абайханланы Байрам, Байкъулланы Чагатай, Зугулланы Хажибекир, Аппаланы Жемал – къарачай-малкъар жашла дернекни ишине бек аламат къарайдыла.

Эм уллу ыразылыгъымы Мырзаланы Маратха билдирирге сюеме. Тюз чакъыргъаныбызлай келип, 2-3 айгъа сабийлени юйретип, хазырлап кетеди. Ол «Домбай» ансамблибизни таматасыды. Арабызда шуёхлукъ да жаратылгъанды. Дагъыда былайда ансамбльде тепсеген жашларыбызны бла къызларыбызны белгилерге сюеме. Мырзаланы Ислам, Малкъондуланы Фуркан, Малкъондуланы Фунда, Сюйюнчланы Алперен, Сюйюнчланы Бурак, Сюйюнчланы Юсуф, Тогъузаланы Гёктук, Бавчуланы Тутай, Бавчуланы Джерэм, Гогуйланы Эсра, Жарашууланы Чагатай, Батырбекланы Тутку, Тамбийланы Эда, Дудаланы Мухаммет, Абайханланы Сюмейе, Жабаланы Селинай, Зугулланы Энес, Жарашыуланы Ахмет, Тогъузаланы Гёркем, Джолаланы Мелике, Абайханланы Мухаммет, Абайханланы Тайип, Аппаланы Джемал, Тутарланы Алейна, Алтынчачланы Нурсели керти да махтаугъа тийишлидиле. Ёз жюрек талпыныулары бла миллет маданиятыбызгъа уллу къошумчулукъ этедиле.

– Башха дернекле бла биригир амал а бармыды?

– Он жыл мындан алгъа Тоторкъулланы Алий бла Курданланы Юзейир Тюркге келип, мында болгъан дернеклени бирикдирген бир уллу къауум къураргъа деген эдиле. Арабызда айтыла, сюзюле келип, аны быйыл алты ай мындан алгъа къурагъанбыз. Ол къауумгъа хар дернекден бирер келечи киргенди. Дернеклени ючюсюнден къалгъан, тогъузу, тамам киргенбиз уллу къауумгъа. Бизни элден да, сау болсунла, «Башхюйюк Кузей Кавказ Къарачай-Малкъар Дернегини» атындан мени тийишли кёргендиле да, аланы ышаныуларын алдамаз муратдама. Ишибизни энди башлайбыз. Бирикген арагъа келгенибизге уа бек къууаннганма.

Миллетни айныууна не жаны бла да билеклик этген, болушхан жашлагъа ыспас этеме. Мени таматагъа айыргъанлыкъгъа, барыбыз да бирча кюч салып, кёлленип айнытыу ишни алай бардырабыз. Ахшы умутларыбыз алдадыла. Тарыхын иги билген тёлю ёсдюрюрбюз, деген ышаныудама.