Жигитликни жолунда
Созайланы Жюнюсню жашы Азрет урушну кезиуюнде лётчик эди. Ата журтуна душман чапханда, аны ючюн сермеше, жанын-къанын аямагъанды. Аны жашау жолуну юсюнден айтханда, ол 1919 жылда Акъ-Суу элибизде туугъанды, жаш заманы анда ётгенди. Бираз абаданыракъ болгъанда, нёгерлери Бабаланы Юсюп, Чабдарланы Алий бла элни орамларында радио чыбыкъла тартхандыла. Болсада аны умуту башха эди. Ол лётчик болургъа сюе эди. Темир къанатлы къушха минип, аны бла тауладан, булутладан да бийиклеге чыгъаргъа. Ишде солугъан кезиуде, сыртындан тюшюп, кёкге къарап туруучу эди. Азрет муратын толтура, Нальчикде женгил самолётлада учаргъа юйренип, ызы бла уа Батайскде лётчиклеге окъутхан школгъа барады. Созай улу анда окъуу бла кишиге оздурмагъанды. Устазлары окъуна сейир эте эдиле аны жетишимлерине. Узакъ тау элден келген жаш орусча да ариу сёлешеди, окъууун да тынгылы бардырады. Самолёт бла биринчи кере кёкге чыкъгъанында уа, къаллай бир къууанч бар эди анда. Лётчиклени хазырлагъан школну бошагъанлай, Азретни къуллукъ этерге Иран бла чекге жибередиле. Ол заманда анга жаланда 19 жыл бола эди. Кезиуден-кезиуге самолёт бла кёкге чыгъа, Иран бла арада халгъа къарай турады. Самолётну игиден-иги учурургъа юйренип, сынауун ёсдюреди. Кёп да бармай а уруш башланады. Къазауат ол тийреледен узакъда баргъанлыкъгъа, душман самолётла Каспий тенгиз тийрени бийлерге, бизни самолётланы жокъ этерге кюрешедиле. Хауа сермешледе Азрет кеси душманны беш самолётун агъызгъанды, нёгерлери бла уа – онбешисин. Биринчи ючюсю ючюн ‒ анга юч алтын сагъат, тёртюнчюсю, бешинчиси ючюн а ахча саугъа бередиле. Сагъатларын а посылка бла ол эгечлерине жиберген эди. Ахыр сермешинде душман лётчик бла бетден-бетге тюбешеди. Ол да, баям, жигитледен бири болур эди, совет лётчикни къоркъутургъа умут этип, самолётун бир жанына бурмай, тюзюнлей аны таба барады. Эки самолёт да бир кибик жууукълаша барадыла. Эки лётчик да бир бирлерин туура кёре башладыла. Ол ууахтыда экиси да бирден от ачхан эдиле, пулемётладан чыкъгъан окъла эки самолётха да жетгендиле. Бири, къара тютюн этип, узакъ бармай, буруну бла жерге чанчылады. Азрет да бу жол къутулалмады, душман огъу быгъынына тийип. Ауур жаралы болуп тургъанлай окъуна, Созай улу самолётун аэродромгъа жетдирирге кюрешгенди, алай болалмагъанды. Ол бир жипи жерге тюшген эди. Къаны кетип, къарыусуз болуп, самолётдан чыгъалмай эки кюн тургъанды. Ючюнчю кюн аны табып, Бакугъа госпитальгъа ашыргъандыла. Врачла да билгенлерича багъаргъа кюрешгендиле, алай жарасы иги болмайды. Анасыны эгечи Зурият, жашны хапарын эшитип, Бакугъа барып, халны кёрюп, юйде къарасакъ терк сау болур деп, эгечинден туугъанны биргесине алып келгенди. Жаш мында бираз игирек да болгъан эди, алай ол кезиуде элге немислиле киредиле. Жууукълары Азретни таугъа алып кетгендиле, немислиле билселе, ёлтюрюрле деп къоркъуп. Ким биледи, сууукъму ётдю, жарасы жангыдан къыйнап тебирегенде, жашны элге тюшюрдюле. Алай ол кюнден-кюннге осалдан-осал бола баргъанды. Биягъы анасыны эгечи Зурият, немислилени докторларын келтирип, жашны анга кёргюзтеди. Ол къарап, тинтип бошагъандан сора, башын булгъап, хал тап болмагъанын билдиреди. Жигит таулу лётчик жаш Созайланы Азрет 1943 жылда ёледи. Туугъан эли Акъ-Сууда топуракъ юлюшюн тапханды. Анга жаланда 22 жыл бола эди. Башха тукъумладанча, Созайладан да кёп жашла кетген эдиле Ата журтларын фашистледен къорууларгъа. Ала кеслерин аямай къазауат этгендиле, кёбюсю да юйлерине къайтмай, уруш аулакъларында къалгъандыла. Бизни тёлю, аны унутмай, дайым эсде тутаргъа борчлубуз.
Поделиться:
Читать также:
12.02.2025 - 16:04 →
Къойчулукъну айнытыуну юсюнден сёлешиннгенди
12.02.2025 - 15:56 →
Бизде къыз къачырыуну энчиликлери
12.02.2025 - 12:53 →
Узун жашауну бир къауум амаллары
11.02.2025 - 09:00 →
Эс бурдурурча – къоркъуулу сурат
11.02.2025 - 08:49 →
Кечеледен биринде къыйын ауруула тюшюрюледиле
|