Не жаны бла да хайырлы

Адам улу  балны бурунладан бери хайырланады. Испанияда къая бетледе табылгъан суратлагъа кёре, бизни эрагъа дери  VII минг жыл алгъада окъуна адам бал чибинлени жайып кюрешгенди.  Бал чибинле ташланы ичинде да табыладыла, алагъа, бир къауум оюмгъа кёре, 150 миллион жыл болады.  Ол себепден бал не заманда да белгили болгъанды деп таукел айтырчады.  Бюгюнлюкде балны  юч жюзден артыкъ  тюрлюсю барды. Ала тюрсюнлерине, къурамларына, ийислерине, татыуларына кёре да башхадыла.

Балны хайыры 

Бал биохимия къурамына кёре эм бек къанда  плазмагъа келишеди.  Анда тенгли бир   минераллары , ферментлери, витаминлери эм  микроэлементлери да барды.  Анга энчи татыу эм ийис берген  полисахаридле уа, бир-бирлеринде  80 процентге жетерге боладыла.

Балда женгил татыгъан  углеводла  кёпдюле, ол себепден организм аны терк эм толусунлай хайырланады.  Антиоксидантла бла витаминле уа жараны, аурууланы сау этерге болушадыла эм  ырахатлыкъ къошадыла. Андан сора да, биофлавоноидле, микроэлементле,  минералла жукъгъан эм  бактериялы ауруулагъа къажау турургъа болушадыла, иммунитетни да кючлейдиле. Балны жараны юсюне  жакъса да, бек  жарайды.

Балны хатасы

Бал  калориясы кёп болгъан  продуктду. Ол себепден аны  мардасындан оздуруп  ашаса,  заран салыргъа боллукъду. Абаданла кюннге уллу къашыкъ бла   ючден  кёп ашамасала керекди. Сабийлеге уа андан эки кереге аз берирге тийишлиди. Бир жыллары  толмагъанланы иммунитетлери къарыусуз болгъаны ючюн, кёбюсюнде  бал ашатмайдыла.  Аз тюбеген шарт болса да,  бир-бирлени тиллерини къыйырына  жетгенлей   окъуна    аллергиялары   къозгъалады.  

Балны бек    къыздырса неда бузлатса  къурамы  тюрленеди эм дарманлыгъын тас этеди.  Ол заманда  саулукъгъа  заранлы  канцерогенле бла жалчытыргъа да  боллукъду. 

Къалай тюрлю асыраса игиди?

Бал терк бузулгъан продукт тюйюлдю, болсада тийишли халда асыралмаса татыуун тас этмегенликге,  хайыры болмайды.   Ол себепден аны мияла, къошун, агъач орунлада  башлары да иги жабылырча асыраргъа керекди.  Алай болмаса, тёгерекдеги  сууну эм ийислени да    тартыргъа боллукъду.   Алюминден бла багъырдан орунла аны ууландырыргъа боллукъду. Бал чибинле тутханла  ашагъанда да темир къашыкъ хайырланмаса, иги боллугъун белгилейдиле.

Балгъа суу тийсе къайнап башлайды, уксус ийис этеди эм татыуу да кюшлю бла ачыгъа тартады.  Ол  16-20 градусда эм салкъын жерде аламат сакъланады.  Банканы башы ачылгъан эсе  бир жылдан кёп тутмай ашаса игиди. Алай болмаса уа,  эки жыл чакълы турса,  да хата жокъду.  Болжалы кете тебиреген балны бал тузу кёбейеди.

Медицинагъа жараулу

Бал жукъгъан, къарын аурууладан бек  болушады. Иммунитетни кючлейди, нерва системагъа жарайды, солуулары бла къыйналгъанлагъа, жётел этгенлеге, жаралары ачланнганлагъа, кесекледен, гриппден   эм  башха затладан къыйналгъанлагъа да себеплик тапдырады. 

Косметологиягъа къошумчулугъу

Адам улу ариулугъун сакъларча  балны не заманда да хайырланнганды.  Аны баш шартларындан бирлери къургъакълыкъны кетергени, жумушатыргъа эм кючлендирирге болушханыды. Ол терини клеткаларын жангыртхандан сора да, чачны  къурамын да игилендиреди.