Умутландыргъан атламлары

Кеслерини хунерлиликлери, итиниулюклери бла да жетишимли бола келген жашларыбыз бла къызларыбыз аз тюйюлдюле. Окъуулулукъларын, ангылауларын да иш юсюнде кёргюзте, ачыкълай да билген жаш тёлюбюзню барлыгъы ышаныулукъну кючлегени да сёзсюздю.

Аллайларыбыздан бириди Чочуланы Рустам. Ол бюгюнлюкде Къабарты-Малкъар къырал университетни информациялы технологияла эмда экономика колледжини программистлени хазырлагъан бёлюмюню тёртюнчю курсундады.

Рустам гитче классладан да сюйгенди математиканы. Артда уа физиканы жашырынлыкъларына бютюн сейирсиннгенди. Мектепде тарыхны дерслеринде грекли математик эмда астроном Эратосфен Киренскийни бизни жыл санаугъа дери экинчи ёмюрде окъуна Жер жюзюню уллулугъун къалай тергелгенин билгенинден сора уа, бу дерслеге бегирек тартылгъанды.

Аланы уа школда Чочуланы Асият Рамазановна тюшюндюргенди. Аны уа къаллай окъуулу устаз болгъанын бу мектепде билим алгъанла барысы да биледиле. Окъуучу дерсни жаратыр ючюн, педагог аслам тюрлю амалны хайырланады.

Кертиди, мектепге жюрюген чагъыбызда жюрегибизге тюйрелип къалгъан дерсле артда жашауубузда усталыкъ сайлауубузда анга себеплик да этедиле. Бабугентчи жашны къадарында да ол алай болгъанды.

Школда иги окъуп, тогъузунчу классны бошап, физикадан бла математикадан ОГЭ-леде «бешле» да алады. Аны тенглери-шуёхлары уа аны юсюнден хапар бардырсала, анга физиканы бла математиканы акъылманы деп да чам этедиле.

Болсада тогъузунчуну бошагъан кезиуюнде ол къарындашы окъуй тургъан жерге, Египетге кетеди, аллай оноуну элни жамауаты этген эди. Каирде бир жылны туруп, арап тилде сёлеширге да юйреннгенди. Алай эсе да, математикагъа бла физикагъа сюймеклиги кесин эслетмей къоймагъанды. Артха къайтып, бу жаны бла усталыкъ алыргъа талпынып, белгилегенибизча, КИТиЭ-ге сынаула да бермей, окъургъа киргенди.

Алай бла аны биринчи курсундан да билимге итиннген жаш окъуучулагъа, жаш тёлюге, абитуриентлеге деп неда чыгъармачылыкъ, илму ызлада къуралгъан тюбешиулеге, олимпиадалагъа, жыйылыулагъа къатышханлай келеди. Эм алгъа колледжни биринчи курсуна киргенлени байрамына баргъанында, ол анда Россей даражада болгъан программалагъа, проектлеге кёре кёп затха къошулургъа онг болгъанын билгенинде сейирсиннгенин, аны бла бирге уа кёлленнгенин да жашырмайды.

Алай бла ол, кесини муратын толтурургъа талпына, форумлагъа къатышып башлайды. Биринчи курсда алыкъа кесибизни регионубузда къуралгъанлагъа къатыша, программала жазгъанды, математикалы санауланы да этгенди. Билимин сынаргъа, башхаланы сынамларына да тюшюнюрге сюйгенди. «Хар нени да кёрюрге, билирге къызыннган, тынгысыз адамма, аны ючюн бир жеримде туруп туралмайма», - деп, кюледи кеси уа.

Биринчи кере битеуроссей форумгъа уа Рустам Сахалиннге самолёт бла учханды. Къабарты-Малкъардан ары жангыз кеси баргъанды. Анда шахарны Правительствосу онбеш башха-башха иш берген эди. Ары къатышханлагъа сайтла, приложенияла къураргъа керек болгъанды.

Таулу жаш къошулгъан къауумда алты адам ишлегенди. Ала экинчи жерге чыгъып, даражалы дипломла, гаджетле бла да саугъаланнгандыла. Форум ыйыкъны ичинде бардырылып, бу къауум жарашдыргъан сайтланы кеслеринде хайырланырча тюбешиуню къурагъанла алагъа энчи эс да бургъандыла. Ызы бла Таганрогда, Каспийде бардырылгъан форумлагъа баргъанды, андан тышында да, белгили алимлени сейир лекцияларына тынгылагъанды.

Сочиде былтыр  озгъан халкъла аралы жаш тёлю фестивальгъа уа 180 къыралдан келгендиле келечиле. Рустам а анга амбассадор даражада къатышханды. Мында Бельгиядан, Къытайдан, Нидерландладан, Тюркден адамла бла да танышханды.  Россей шуёх къырал болгъаныны, форумну магъанасыны юсюнден да ала бла ушакъла бардыргъанды.

Къырымда уа ол  Ю.Гагарин атлы Битеуроссей жаш тёлю чыгъармачылыкъ форумгъа къатышханды. Мында уа белгили космонавтла бла тюбеширге онг тапханды.

Анга эм сейир а астрофотограф, музыкант эмда «Росатом» бёлюмню лектору Николай Вдовин бла танышханы болгъанды. Ала форумда бир къауумгъа тюшюп, алай ишлегендиле. Аны кючлю телескопу бла жулдузланы суратха алып, халларына да къарап, тинтиуле да бардыргъандыла.

– Жулдузла бла суратла аллай ариула болгъандыла, аланы футболкалада, башха быстырлада салып, кёзню къууандырырча этиллиги да айтылгъанды. Бу форумну кесини аллай энчи фирмасы барды, ала анда хайырланыллыкъдыла. Тюбешиуден аслам сейир материал да жыйышдыргъанма, - деп хапар айтханды Рустам.

Ол, белгилегенибизча, тюкенлеге, фирмалагъа, энчи адамлагъа да сайтла жарашдырады. Тюбешиуледе, форумлада да аны хунерин кёрюп, аллай заказла бергенле да кёп боладыла. Андан тышында да, ол кеси окъуй тургъан колледжни юсюнден чыгъармачылыкъ ызда оюн да къурагъанды.

Аны мураты уа грант жаны бла жамауат къыйналмай тюшюнюрча программаланы хазырларгъады. Колледжни бошап, «Программала къурау» неда «Жаш тёлюню ишлери» жаны бла ызладан биринде усталыгъын ёсдюрюр умуту да барды.

Тюбешиулени юслеринден айтханда уа, энди Къытайда туризмни юсюнден, дагъыда «Северное сияние» атлы Арктикалы форумлагъа жууукъ заманда къатышыргъа талпыныпды. Мураты толса уа, регионубузда «Илму», «Жаш тёлю», «Къонакъбайлыкъ» дегенча ызлада кеси форумланы къурауну башламчысы болургъа да итинеди.

Бош заманы алай кёп къалмай эсе да, илму фантастикагъа да сейири барды. Бу жаны бла фильмлеге къарамайды, жаланда ала къайсы чыгъармалагъа кёре салыннган эселе да, ол китапланы окъуйду.

– Биз школгъа жюрюген заманыбызда артыкъ эс бурмайбыз ансы, анда программа сейирди, артда кесинге къайсы жолну сайларыгъынгы алгъадан билирге да болады. Студент кезиуде уа, окъуудан тышында да, башха тюбешиулеге къатышсанг, ала кёз къарамынгы кенгертедиле, кесинге иш да, шуёхла да табаса, ангылауунг да игилене барады, – деп, жаш тёлюню окъуугъа эс бурургъа чакъырады.

Аны жетишимлерине уа юйдегиле бютюн къууанадыла. Ол кесини жашау жолунда ыннасы Тогъузаланы Лида болгъанына да къадарына ыразыды. Элге барса, аны эм алгъа жокъларгъа ашыгъады. Ёмюрледен бери уа абадан тёлюбюз ёсюп келгенлени, жаланда айтхан сёзлери бла угъай, кеслери тындыргъан ишни юлгюсюнде юйрете, хар нени да тынгылы ангылата билгендиле.

Рустам, сайлаууна сокъуранмай, мындан арысында да жетишимли бола, бардыргъан жумушу бла аты айтылырына ышанабыз. Нек дегенде ол жангы затланы излеуню, аланы хайырланыуну бютюн сейир кёреди. Жангычылыкъланы хайырларын, магъаналарын тинтген а анга зауукълукъну да береди.