Кесекле тийген эселе

Бусагъатда ауругъанла аз тюйюлдюле. Кесеклени сылтауларын эм андан сакъланыр амалланы билир муратда врач Къойчуланы Шамил бла тюбешгенбиз.

- Кесеклени биринчи сылтауу , баям, сууукъла болурла.

- Хау, ол алайды. Сууукъ аурууу адамны билмей тургъанлай урады, асламысында кесекле бла бирге. Ол аурууну вирусла эм бактерияла къозгъайдыла. Адамны чархы уа душманнга къажау кюрешни битеу кючюн салып бардырады. Сууукъ ауруугъа къажау кюрешни тёшекге жатып, суусун затланы бал бла, лимон эм витаминле бла ичип  бардырадыла.

Сууукъ ауруу тийгенде, бек иги дарманнга саналгъан жылы сют, болушханны къой, бурун сууну келтиреди. Бурун сууну келтирлик башха затла татлыладыла, будай  ундан этилген ётмекди, къакъланнган ашарыкъладыла, акъ пиринчди, какды,  бананладыла.

Бурун сууну къалияр, сохан, татыран (горчица),  ишхилди, быхы суу эм лимон да тохтатадыла. Кесеклеге къажау кюрешде бек кючлю дарман - балды. Ол бактерияланы антибиотикледен осал къырмайды.

Кесекледен хобуста да къутултурукъду ‒ анда сульфорафан барды, ол бактериялагъа къажауду. Ол зат артыкъда къызыл  чюгюндюрде эм тюрсюнлю хобустада кёп болуучуду.

- Не зат ичерге керекбиз, ауругъан эсек?

-Пияла   бла бир къайнар суугъа бир къашыкъ эзилген имбирь бла бал, бир кесек къара чибижи,  эки къашыкъ лимон суу, алагъа дугъуманы къошугъуз, къатышдырыгъыз, сууугъунчу ичигиз.

Бузлагъан къызыл ишхилдини неда къара  ишхилдини кружкада  эзигиз, анга къайнар суу къуюгъуз, бир къашыкъ бал къошугъуз, къатышдырыгъыз да, ичигиз.

Улёкъу бюртюклени къайнар сууда жибитигиз, термосха къуюп,  анда юч сагъат тутугъуз, сора ичигиз.

Термосда къайнар суугъа эхинацеяны, файгъамбар чечекни (ромашканы), чабрецни, жёге чапыракъланы, дугъуманы, наныкъны чапыракъларын неда зверобойну чапыракъларын къуюгъуз, ол сууну ичигиз. Ол бек  иги антибиотикди.

- Сууукъ аурууну бакъмасанг, аны ызындан хата чыгъамыды?

-Ринитден - сууукъ ауруудан - къайтып аурууну асламысы аны ахырына дери бакъмай къойгъанларыны хатасыды - ёлмей сау къалгъан  бактерияла адамны чархын къыйнайдыла. Былайда мадар жаланда бирди - ахырына дери багъыу.

Дагъыда бир сылтауу барды тохтаусуз бурун суу этиуню - букъу, кир, шахарны хауасында газны кёплюгю. Экология жаны бла таза жерге къачаргъа хар заманда да онг болмайды, хауаны тазалаучу приборну уа сатып алып хайырланыргъа боллукъду.

Вазомоторный ринит хроникалы ауруугъа саналады. Дайым бурунугъуз суу этерикди сууукъ болсагъыз,  тютюн ичилген жерде турсагъыз, осал ийисли жерде  айлансагъыз, эсиртиучю ичги ичсегиз, исси аш ашасагъыз да.

- Бирде аллергиямы болгъанма огъесе сууукъ болупму ауруйма, деп  арсарлыда боласада?

-Азыкъ ашай туруп неда андан сора бурун суу эте эсегиз, эштада, сиз аллергия ринитден ауруй болурсуз. Башхача айтсакъ, бурун суу этиуню сылтауу аш-азыкъны бир тюрлюсюдю. Хроникалы бурун суу этиуню 80 проценти шёндюгю западлы медиклени  аш-азыкъ аллергия бла байламлы этедиле.

Тёрели аллергенле - чертлеуюкледиле, цитрус кёгетледиле, бал тузду, сютдю, жилекди, шоколадды, тауукъ жумуртхады, чабакъды, кёк къудоруду. Адам хар затха да аллергиялы болургъа боллукъду - ол адамны иммунитети бла байламлыды. Аллергенни ачыкълар ючюн, врачлагъа тюберге керекди.

Керти аллергиядан сора да, ётюрюк да барды. Анга аш-азыкъгъа тёзалмагъан аллергия дейдиле. Аш орун эм чегиле иги ишлемеселе неда ашны эритиучю ферментле жетишимли болмасала,  къозгъалады  ол тюрлю.

- Аллергияны  сылтауларын айтсагъыз эди?

-Биринчисинде лактазаны ферментлери жетишмейдиле. Экинчисинде адамны чархы мирзеуде,  артыкъда будайда, зынтхыда эм къара будайда кёп болгъан белокну эритип бошаялмайды. Аш-азыкъны жаратмауну консервантла, татлы къошакъла эм ашарыкълагъа къатышдырыу бояула къозгъаргъа боллукъдула.

Асламысында гистаминлери (аллергияны айнытыуда уллу юлюшю болгъан зат) болгъан ашарыкъла эм алай маталлы затла ‒ чагъыр, сыра, къаты бишлакъла, къакъланнган къыймала, сосискала, бауур, консерва этилген тунец чабакъ, селёдка чабакъ, аны жыйнысы, кетчуп, тузланнган хобуста, баклажанла терсдиле.

Тюз  ма  алай къоркъуулудула эркин гистаминни кёбейтген зат, адамны чархында тютюн, тауукъ жумуртха, чабакъ, шоколад, жилек, шпинат, томат, какао эм арахис да. Сизде аллергия нек къозгъалгъанын жаланда аш орунну эм чегилени тинтиу ишле эм не ашагъаныгъызны дневнигини жазыуу ачыкъларгъа боллукъдула, анда не затла ашалгъаныгъыз  жазылса эм аланы ахырлары не бла бошалгъаны айтылса.

Байсыланы Марзият.
Поделиться: