Жангычылыкъла - къолайлыкъны себеби

Келир эки жылда къыралда халкъны къолайлыгъын игилендириуге бурулгъан бир ненча жангычылыкъ ишлеп башларыкъдыла. Бу къысха статьяда аланы юслеринден билдирирге сюебиз.

РФ-ни Финансла министерствосу келир эки жылны ичинде бюджет сферада ишлегенлени хакълары ёсдюрюллюгюн билдиргенди. Бу жумушлагъа 114 миллиард сом къоратыллыкъды.

Ведомствону башчысы Антон Силуанов айтханыча, ахча бюджетге салыннганды, регионлагъа болушлукъ да этилликди.

Дагъыда ишсизлеге тёлеуле да кёбейтилликдиле, ол инфляцияны ёлчемине тенг этилликди эмда келир жыл ёсюу  7,3 процентге жетерикди. Алай бла тёлеуле 14 742 сомгъа жетдирилликдиле.

Алгъын пособие хар жыл сайын саналгъанды, ол кезиуде инфляция тергелмегенди. Алай энди законлагъа тюрлениуле кийирилип, пособие инфляциягъа кёре саналлыкъды. РФ-ни Урунуу эм социал къоруулау министри Антон Котяков айтханыча, бу жумушлагъа бюджетден къоранчла кёбейтиллик тюйюлдюле. Ол къыралда ишсизлени саны азайгъаны бла байламлыды.

Быйыл Россейде ишсизлени саны 2,5 миллион адамгъа жетеди, алай бла аны ёлчеми 2,4 процентден азды.  Сёзге, КъМР-ни Правительствосуну башчысы Парламентни депутатларына премьер-министрни къуллугъуна программасын кёргюзтгенде, 2030 жылда республикада айлыкъны орталыкъ ёлчеми 100 минг сомгъа жетдириллигин, аны бла бирге къолайсызлыкъ 7 процентге, ишсизлик а 4-4,5 процентге дери азайтыллыгъын айтхан эди.

Энтта бир иги жангылыкъ – келир жыл аналыкъ капиталны ёлчеми да 7,3 процентге ёсдюрюллюкдю. Алай бла юйюрде биринчи сабий тууса, анагъа 677 минг сом берилликди. Экинчиге уа – 894 минг сом.

Эсигизге салайыкъ, жылны аллында февральда  аналыкъ капитал 7,4 процентге кёбейтилген эди. Андан сора да, сертификатны хайырланнгандан сора счётда къалгъан ахчаны юйюрге берирге эркин этилгенди – 10 минг сомгъа дери.

РФ-ни Президентини башламчылыгъы бла аналыкъ капиталны программасыны болжалы «Юйюр» миллет проектни чеклеринде 2030 жылгъа дери созулгъанды.

 Былайда сизни сейир тинтиулени эсеплери бла шагъырей этерге сюебиз. Россейде  ишчилени 74 проценти ыйыкъда юч солуу кюн жанлыдыла. Работа.ру сервис соруу бардырып, тинтиулеге къатышханланы 74 проценти ыйыкъда юч кюн солургъа сюйгенлерин билгенлерин ачыкъ этгенди.  8 проценти уа андан да кёп кюн солургъа хазырдыла. Тинтиулеге къатышхан хар бешинчи (18 процент) шёндюгю низамгъа ыразыдыла. Аладан 17 проценти  эки солуу кюн тамам болгъанын, 1 проценти уа бир кюн да жетеригин айтхандыла.

Бюгюнлюкде къыралда тёрт кюнлю ишчи ыйыкъны кийириуню хайырлылыгъын сюзедиле. Болсада власть органла бу жангы низамгъа  чекле салмайдыла. Жаланда  предприятияны башчысы анга ыразы болургъа керекди.

   Сёзге, алгъаракълада Германияда бу жаны бла сынаула бошалгъандыла. Аны эсеплерине кёре, сынау халда тёрт кюнлю ишчи ыйыкъ кийирилген предприятияланы 73 проценти бу низамны къояргъа хазырдыла. Сынау 6 айны баргъанды, ол бошалгъанда,  анга къатышханланы асламы байрым кюн ишлерге сюймегенлерин билдиргендиле.

 Битеу да бирге сынаугъа 45 предприятие бла организация къатышхандыла – экономиканы тюрлю-тюрлю бёлюмлеринден. Алада ишчи сагъатла къысхартылгъаны бла бирге айлыкъны ёлчеми сакъланнганды. Тинтиулени эсеплери быйыл 18 октябрьде ачыкъ болгъандыла.

Сынаудан белгили этилгенича, бу кезиуде ишчилени кёллери кётюрюлгенди,  ала ишлерин бютюнда бийик даражада толтургъандыла. Сынауну авторлары ол инсанла эркин болгъан заманны юйюрлери бла бирге ётдюргенлерини хайырындан болгъанын айтадыла. Байрым кюн солуу кезиуге айланнганы бла ишчиле спорт залгъа барыргъа, сюйген ишлери бла кюреширге, юйюрлери бла заманны ётдюрюрге онг тапхандыла. Сейир шарт, компанияладан бири ишчилерини урунуу заманын азайтханы бла бирге аны файдалылыгъы 40 процентге ёсгенди.

Болсада сынау баргъан кезиуде тюрлю-тюрлю чырмаулагъа тюбеп, эки компания проектден болжалдан алгъа чыкъгъанды. Энтта  компанияланы 20 проценти уа бешкюнлю ишчи ыйыкъны низамына къайтханды.

Тёрткюнлю ишчи ыйыкъны сингдирирге башха къыралла да хазырдыла, сёзге, Великобритания, Португалия,  Юг Африка.  Тинтиуле ачыкълагъанларыча, ишчи кезиу азайтылгъаны бла ишчилени саулукълары игиленеди, стресс азаяды, ол а адамны тирилигине себеплик этеди.

Сиз а къалай сунасыз,  ыйыкъгъа тёрт кюн ишлеп, ючюсюн  солугъан хайырлымыды?