Кёп ишлерин сюе эсегиз, жюрегигизге солуу да беригиз

Шёндюгю дунияда жюреги ачытмагъан-сынсытмагъан инсанны тапхан къыйынды.  Жюрек ауруулагъа врачла «тынч мурдарла» дейдиле. Ала не заманда  башланнганларын кёп саусуз билмейди. Бармыдыла сагъайтырыкъ шартла? Аны юсюнден Кардиология араны кардиологу Жанатайланы Людмила айтады.

- Бусагъатда айныгъан къыраллада ёлюмню баш сылтауларыны араларында жюрек ауруула биринчи жерни аладыла. Алимле айтханнга кёре, адам улу табийгъатны бек кирлендиргенди, ол а аны кесини саулугъун бузады. Дагъыда юйде аш этмейдиле, гыржын биширмейдиле халкъны асламысы. Тюкенде сатылгъан аш, ётмег а химиядан толудула.

Былайда дагъыда бир затны чертирге сюеме: халкъны асламысы сау кюнню компьютерни аллында олтурады, шёндюгю мардалагъа кёре, хар ишчи жер компьютер бла жалчытылыныпды. Алай жашау кёргюзтгенди: кюн сайын компьютерни аллында олтургъанлагъа не ауруу да бек терк жабышады. Табийгъатдан не къадар узая бара эсе да ада мулу, ол къадар къарыусуз болады.

Россейни эм тыш къыралланы алимлерини айтханларына кёре, жууукъ заманда кёпле шахарладан эллеге кёчерикдиле. Аны биринчи сылтауу – экономикада кризис. Экинчиден а, робототехника бек терк айнып барады. Шахарлада,  шёндюча, кёп ишчи жер боллукъ тюйюлдю. Сёзсюз, жерлерине къайтхан адамланы саулукълары иги жанына тюрленирикди.

Жюрекни ауругъанын а не шартла кёргюзтедиле? Биринчиден, адам не азчыкъ ишлесе да, терк окъуна арып къалады. Къоллары-аякълары кёбюп, ауур боладыла. Сора адамгъа хауа  жетмей башлайды.

Дагъыда саусузну жюреги къыстау урургъа болады, бир-бирде уа адам эсин тас да этеди.

Жюреги ауругъаны  адамны кёкюрегин къысханча этеди, жукъусу да бузулады, сылтаусуз къайгъы сезгенлей турады. Жюрек ауруула алтмышха жетедиле, аланы барындан да сакъланыр амал жокъду. Экологияны игилендирирге кимни къолундан келликди? Бир инсанны да угъай. Алай аурууну бир кесек аз этерге уа онг барды. Сёз ючюн, тютюн ичмезге. Бу аман къылыкъны хатасындан къан тамырла тардан-тар болуп, холестерин а бийик болады, ызы бла уа жюрек ауруйду. Жаулу аш, фаст-фуд, консервантла болгъан жемиш суу, татлы аш саулукъну бек терк бузадыла. Хар юй бийче ашны кеси хазырларгъа керекди.

Наркотиклени хатасындан да жюрек клапан жыйырылады, жюрек-тамыр системаны иши бузулады. Жюреклери ауругъан адамла физкультура бла кюреширге керекдиле. Бассейин, велосипед, йога, тренажёрла – ким не затха бюсюрей эсе да, аны бла кюрешсе, болушурукъду.

Жюрек – сейирлик затды. Ол адамны жумдуругъу чакълы бирди, суткагъа жюз минг кере  тебеди. Аны сакъларгъа керекди: жети сагъатдан аз жукъларгъа да жарамайды. Бир-бир адамла, ауругъанларына ишекли болуп, кеслери аллына дарманла ичип  башлайдыла. Алай этерге жарамайды. Жаланда врач салаллыкъды диагноз, жаланда врач айталлыкъды не дарман кереклисин.

Эсде тутугъуз: жюрекге солуу керекди. Олег Табаков совет жыллада бир спектаклин кёргюзтюрге къоймагъанларындан сора, инсульт болгъан эди. Андан бери кюн сайын тюшде режиссёр эки сагъат жукълайды. Мардасыз, кёп ишлегенден,  адам ёлюп къалыргъа болады: жюреги кётюралмайды ауурлукъну. Къысхасы: ишлеген адам солургъа да керекди.