Юлгюге, хурметге да тийишли бола

Алгъаракълада Нальчикде Музыка театрда «Жылны эм ахшы юйюрю-2024» Битеуроссей эришиуге къатышып, анда айырмалы болгъан юйюрлени саугъалагъан эдиле. Биз залда кёп сакълагъаныбыздан сора, аны «Эл юйюр» деген бёлюмюнде биринчи жерге Ахматланы Алимни юйюрю чыкъгъанын билдиргенлеринде, бирсилени араларында миллетибизни келечилери атлары сагъынылгъанларына бютюнда къууаннганбыз.

Ахматлары Быллымда жашайдыла. Юйюрню башчысы, юйдегиси Жанатайланы Зайнаф – ала кеслери да бу элде ёсгендиле. Бюгюнлюкде уллу юйюрню ата-анасыдыла. Сабийле уа тёртюсю да алыкъа школгъа жюрюйдюле.

Элни администрациясы конкурсха къатышыргъа да аланы юйюрлерин бошундан сайламагъанды. Хар не жаны бла да юлгюге тийишлидиле. Сёз ючюн, таматалары Лена энди онбиринчи классха барады. Врач усталыкъны сайларгъа сюеди. «Медицина ишден» къошакъ халда бардырылгъан дерслеге жюрюп, аслам затха да тюшюннгенди.

Жаланда «бешлеге» окъуйду. Аны орус тилден «Без срока давности» деген Битеуроссей эришиуге жазгъан иши республикада биринчи жерге тийишли болгъанды. Аны бла байламлы устазы Ёзденланы Афуажан Ахматовна бла бирге Москвагъа чакъырылып, анда да саугъаланнганды. Уллу Хорламны байрамына къараргъа онг да тапханды. Андан тышында да, ол хунерли сабийлени тизмесине кийирилгенди.

Лейля уа  онунчу классха жюрюйдю. Ол да иги окъуйду. Юйде аш-сууну хазырларгъа да сюеди, бегирег а тылыдан этилген ашланы жаратады. Къол усталыкъгъа хунери барды, оюула, накъышла салып юйренеди. Юйюрлени эришиулерине тукъум тамгъаны да этгенди.

Аны бютюнда бек жаратхан иши уа эски радиоланы, сагъатланы жангыртыуду. Бу жумуш анга, нек эсе да, сейир кёрюнеди. Эски капекледен коллекция да жыяды.

Аиша уа алтынчыгъа барады. Ол жаратхан а шахматладыла. Бу жаны бла школда эришиулеге къатышханлай турады. Юйюрню ийнагъы Бийаслан атёртюнчюдеди. Боксдан жараулагъа жюрюйдю. Эришиулеге да къатыша башлагъанды. Алыкъа баргъан жерлеринден биринчи орунлагъа тийишли болгъанлай къайтады.

Сабийле барысы да мектепни ишине тири къатышадыла, дерс олимпиадалагъа да барып, жетишимлери бла къууандырадыла. Аны бла бирге уа юйде жумушлагъа да болушлукъ этедиле. Айхай да, элде уа иш табылмай къалмайды.

Ахматлары юйде да малла, ууакъ аякълыла да тутадыла. Алим а фермерди, ол, малчылыкъдан сора да, жылкъычылыкъ бла кюрешеди. Аны атлары чаришледе аслам кере хорлам болдургъандыла. Андан тайланы да кёпле аладыла, тюкенлери да барды. Юйюр башчы ары товарны келтирирге да кеси болушлукъ этеди.

Быллымда бахчалада хобустаны бегирек ёсдюргенлерин барыбыз да билебиз. Андан сора да, картофну кёп этедиле, ол а кеслеринден тышында сатаргъа да жетеди. Юйюрню анасы бадыражан, наша да битдиреди, башха ууакъ урлукъну да салады. Терек бахчаларында уа шапталлагъа дери да бардыла. Айхай да, аллай бир жумуш а сабийлени болушлукълары болмай этилмейди. Алай бла ала ишде чыныгъыулукъда, хар нени да эбине тюшюне, бир бирге болушлукъда бла хурметде ёседиле.

Эришиуге къатышханларында да ол затланы барысыны да юслеринден видеоролик хазырлагъандыла. Бахчада бирге къалай ишлегенлерин, дырын жыйгъанларын, малгъа къарагъанларын, къол хунер бла къалай кюрешгенлерин да кёргюзтгендиле.

Зайнаф кеси да уллу юйюрде ёсгенди. Ала юч эгеч бла эки къарындаш боладыла. Аллай юйюрде юйреннген бир бирге таянчакълыкъны бегирек этгенин, бирини жетишмеген заты болса, башхасы аны къатына терк табыллыгъыны юсюнден да айтады. Кесини эгеч-къарындашларыны бир бирге сюймекликлерин, шуёхлукъларын да кёре, жангыз эгечинден эртте айырылгъан баш иесини кёлюн да сакъларгъа кюрешеди.

Ёз атасы гитчелигинден да ёксюз къалып, эл совхозда ишлегенди. Къой къыркъгъаны, чалгъы чалгъаны бла да анга жетген чыкъмагъанды. Анасы уа, Малкъондуланы Сакинат, КъМКъУ-ну малкъар бёлюмюню биринчи студентлерини арасында окъугъанды. Артда Нальчикде да ишлеген эди.

Ол къайынла бла бирге тургъанды. Аланы хурмет бла, ариулукъ эмда жылыулукъ бла эсгереди. Къайын анасы Шура жууукъну-тенгни сюйген адам болуп, ол ышанын келинине да тюшюндюргенди. Кёп жылланы элни почтасында уруннганды.

Къайын атасы Наны да огъурлу, тынч адам болгъанды. Юйюрге жаш туудукъчукъ къошулгъанында, анга атны кеси бергенди. Къарт аппасы Бийасланны аты туудукъларыны араларында да айтылгъанлай, эшитилгенлей турса сюйгенди. Ол тукъумда белгили, хурмети-сыйы жюрюген, иш юсюнде аллына инсан ётмеген адам болуучусуну юсюнден да алагъа билдирирге излеп, хапарларын айтыучу эди.

Зайнаф а бюгюнлюкде, ариу юйюр ёсдюргени бла къалмай, элни Ахматланы Ахмат атлы битеулю билим берген мектебинде да ишлейди. Анда педагог-психологду, бу билимин а сабийле бла юйде тургъан кезиуюнде алгъанды. Бусагъатда эки классха класс башчылыкъ да этгенди. Ары дери уа КъМКъУ-ну орус-малкъар бёлюмюн бошап, Тырныауузну тёртюнчю номерли прогимназиясында да ишлеген эди.Башхача айтханда уа, энди ол жаш тёлюню окъутууда бла юйретиуде уруннганлы, аз къалып, жыйырма жылгъа жууукълашханды.

Ахматланы юйюрлеринде адет-тёрелерибизге, таматагъа, кичиге да хурмет бериуге энчи эс бурулады. Сабийле ол затлагъа тюшюнюрлерине, ёз тиллеринде сёлеширлерине да ата-ана къайгъыргъанлай турадыла. Алим а бютюнда тукъумну, элни, саулай да миллетибизни тарыхын иги билирлерине сагъаяды.

Огъарыда быллай юйюрню эл администрацияны келечилери эришиуге къошулургъа бошдан сайламагъанларын сагъыннганбыз. Орус халкъда быллай адамладыла жерни татыуун чыгъаргъан деген сёз жюрюйдю. Аны кертилигин жашау кеси ачыкълай келеди. Къайсы миллетни да энчилигин, кесилигин сакъларгъа себеплик болгъан, аны маданияты, жашау-турмушу бла да бирсиле шагъырейленирча эталгъанла да аладыла.

Сабийлени иш юсюнде чыныгъыулукъда ёсдюргенлери бла бирге аланы окъууда-билимде, спортда, къол хунерге талпыныулукъда да жетишимли болурча юйреталгъан ана бла ата, айхай да, хурметге тийишлидиле. Нек дегенде аллай юйюрлерибиз, жаланда ёз тукъумларыны бла эллерини байлыгъы болуп къалмай, саулай халкъыбызны да байлыгъыдыла.

Энди уа ала эришиуню федерал урумуна къатышыргъа хазырланадыла. Сёзсюз, биз да аланы атлары дагъыда айтылыр, жетишимли да болурла деген ышаныулукъда ахшы хапарны сакълайбыз.