Насыпны мурдору – бир бирге хурмет этиу, сый бериу

Тырныауузда кёп сабийли юйюрле иги кесек боладыла. 38-жыллыкъ Тебаланы Валя жашагъан тийреде ючден аз сабийи болгъан жокъду. Болсада юч сабий да азлыкъ этеди, деп санайды Валя. Аны кесини уа беш баласы барды. Былтыр Къабарты-Малкъарны Башчысы Казбек Коковну оноуу бла ол «Ана махтаулукъну» майдалы бла да саугъаланнганды.

Валя интернационал юйюрде туугъанды: атасы - къабартылы, анасы уа -таулу. Аны жаланда бир къарындашы барды. Алай гитчелигинден окъуна къарындашлары, эгечлери да кёп болурларын сюйгенди. Ол келин болуп баргъан Тебаланы Мустафирни бла Сакинатны юйюрю да алай уллу тюйюл эди - эки жаш бла бир къыз, алай ала бир бирлерин къаты тутадыла. Къайсына не жаны бла болушлукъ керек болса, мычымай жетедиле.

Валяны бла Муслимни тамата къызлары Аминагъа жыйырма жыл болады. Ол медицина колледжни бошагъанды. Алай, аны бла чекленмей, Къабарты-Малкъар къырал университетде туризм жаны бла билим алады.  Бек жаратады окъуй тургъан бёлюмюн. Ортанчылары Фатиматха уа онтёрт жыл болады. Ол каратэге жюрюйдю. Кичи къызлары Лейлягъа - он, Мухамматха- тёрт, Иссагъа да эки жыл толгъанды.

Кёп сабийли ананы эрттенлиги, сёзсюз, алагъа къайгъырыудан башланады. Бек къыйыны уа Мухамматны бла Иссаны уятып, аланы кийиндириудю. Чёрчек жашчыкъланы тизгиннге жыйгъан къыйыныракъды, алай анга къызлары бла къайын анасы болушадыла. Ана юйде бир иш эте турса, къызла олсагъат жанында сюеледиле.

Хар уллу юйюрдеча, Тебалада да бир бирни ангыламагъан кезиуле тюбейдиле. Аллай заманда ана, ата да сабийле бла ушакъ бардырадыла. «Жашауда бек уллу байлыкъ ырысхы угъай, жюрек тынчлыкъ, саулукъ, ниет тазалыкъ, жан аурутуу эмда жууукъ-ахлуну багъалай билиу болгъанына аланы тюшюндюрюрге кюрешебиз»,-дейди Валя.

Юйюрню эм сюйген заманы шабат, ыйых эмда байрам кюнледиле: тамата къызлары окъуудан юйге жыйышады, аталары да ишге кетмейди.

Муслим къауум жаш бла бирге юйлеге котёлла орнатады. Бригада тынгылы ишлегени себепли кёпле сурайдыла, излейдиле, жумушларын ала тындырырларын сюедиле. Аталары сабийлени да не ишни да тынгылы этерге юйретеди. Юйюр таматаны даражасы бийикдеди: ол айтханны сабийле жерге салмай тамамлайдыла.

Таматалагъа сый-намыс этиу тёлюден-тёлюге кёчюп келеди. Муслимни атасы бла анасы ол жаны бла ахшы юлгю кёргюзтедиле. Келинлерине, туудукъларына да дайым кёз-къулакъ болгъанлай, болушханлай турадыла. Валя аланы юйюрлерине бек эртте келгени себепли, аны юйретиуде аланы къыйынлары да уллуду. Сёзсюз, Валяны Нальчикде жашагъан анасы Лейля да анга болушур ючюн къалмайды. Атасы Амин а дуниядан кетгенли сегиз жыл болады. «Мен аны бек излейме, ол мени жюрегимдеди, эсимдеди»,- дейди Валя.

Муслимни бла Валяны юйюрлери планла салмайдыла, кеси аллына болуп къалгъан ишле игирек тамамланыладыла да андан.  Сёз ючюн, ишден солурукълары келсе, олсагъат жыйышдырылып, бир кюннге бир жары кетедиле. Кертиди, аллай жолоучулукълагъа терк-терк чыгъа турургъа да ыразы эдиле, алай бусагъатда барысы да бирге болуп кеталмайдыла. «Гитче сабийле бла алыкъа узакълагъа баралмайбыз. Ёссюнле да, шёндю жетишмегенибизни жетдирирбиз», - дейди Валя.

Кёп сабийли ананы заманы да аз, иши да кёп болгъанына къарамай, бийик билим алгъанды - устаз-психологду. Ол усталыгъы анга сабийлерин ёсдюрюуде уллу болушлукъ этеди. Андан сора да, тиширыу косметологланы курсларын да жетишимли бошап, аны да жашауда таукел бардырады, тиширыулагъа жашлыкъларын, ариулукъларын сакъларгъа болушады. Алай аны бла тохтап къалыргъа айтмайды, жашлары абаданыракъ болсала, юристни дипломун алыргъа сюеди.

- Право низамны сакълаучу органлада ишлегенлеге хар заманда да сукъланама. Айхай да, жыл саным ол усталыкъда ишлерден озгъанды, алай дагъыда ол жаны бла бийик билим алыргъа муратым а къалгъанды.

Баш иеси бла ала не заманда да бир тиллидиле. Сабийле бла байламлы ишлени, юйюр жумушланы да тамамлауну жолларын бирге излейдиле. Тапхан да этедиле.

-Сабийле ёсселе, аланы келир заманлары, окъуулары, аллыкъ билимлери ючюн да сагъыш этерге керекди. Баш ием бла бирге биз бюгюнлюкде этген ишлерибиз, муратыбыз да толусунлай аланы келир заманларына, башда айтхан борчланы тамамлаугъа бурулупдула, - дейди Валя мени бла ушагъында. -  Кёп башхалача жашайбыз, сабийле апчымаз ючюн къолдан келгенни аямайбыз, шуёхларыбыз бла байламлыкъ жюрютюрге, жууукъ-ахлугъа сакъ болургъа кюрешебиз. Мен сабийлесиз жашаууму кёз аллыма келтиралмайма, ала манга тамблагъы кюннге ышаныулукъ бередиле.