Жылгъа бир кере флюорограмма этдирирге тийишлиди

Туберкулёз саулукъ сакълауда къыйын аурууладан бириди. Жарсыугъа, арт жыллада андан акъылбалыкъ болмагъанла да ауругъанлары эсленеди. Нальчик шахарда туберкулёзгъа къажау диспансерни врачы Ахматланы Руслан бла бу къыйын ауруудан сакъланыр амалланы юслеринден ушакъ бардыргъанбыз.

- Туберкулёздан сакъланыр амалла бармыдыла?

- Бюгюнлюкде андан сакъланырча кёп тюрлю дарманла сыналадыла, тинтиу ишле да тохтамай бардырыладыла. Алай дагъыда эсде болургъа керекди: ауруудан бакъгъандан эсе, аны заманында тинтген, профилактикасын этген хайырлыды.

 Сабийни туберкулёзу болмагъанын билир ючюн, биринчиден, юйде аллай саусуз бармыды, деп сорадыла.  Хар адам да жылгъа бир кере флюорограмма этдирирге керекди. Ол адамла бла ишлегенлеге бютюн бек керекди: устазлагъа, сатыучулагъа, врачлагъа, аш-азыкъ сатханлагъа.  Анализле кёргюзтген шартла санитар китапха жазылып сакъланыргъа тийишлидиле.

Бюгюнлюкде тюкенледе сатыу этгенледе, пассажир транспортну жюрютгенледе, аш-азыкъ хазырлагъанлада да медицина китаплары болмагъанла жамауатха къоркъуулудула. Саусуз адам кюн сайын бактерияланы жайгъанлай турады. Флюорограмманы болуму бла уа стоматолог окъуна шагъырейленирге тийишлиди.

-Туберкулёз къалай жайылады?

- Адамны къатында башха ауругъан сюелмесе да, туберкулёз жугъаргъа боллукъду. Сёз ючюн, библиотекагъа окъургъа келген ары дери саузуз къолунда тутхан китапны ачды эсе, ол тамамды. Аны бетлеринде бактерияла айла бла жашап турадыла. Туберкулёзу болгъан инсан жашагъан жерде уа ауруу айный, жайыла окъуна барады.

Кёп ауругъан адамла кеслерин тийишлисича жюрютмейдиле. Жётел этген, бурун сууу чыкъгъан, температурасы кётюрюлген саусуз кесине юйюнде багъаргъа излейди. Врачланы уа хали бек къыйын болуп башласа чакъырады.

- Совет жыллада адамланы ишлеген, жашагъан жерлерине барып, тинтиуле этип, профилактиканы бардырыучу эдиле.

-Бусагъатда аллай ишле бардырыладыла, тюз алгъынча толу этилмеселе да.  Къайсы ауруу да кюч алгъынчы ачыкъ этилсе, андан башхаланы къорууларгъа да тынчыракъ болады.

 Тарыхдан бир юлгю: Чехословакияда бир сабийни туберкулёзу болгъаны ачыкъланнганда, ол жашагъан кварталны саулай жапхан эдиле. Къоншулары уа бары да флюорографияны ётгендиле.

Бюгюнлюкде республикада къагъанакълагъа вакцинация этиледи, диагностиканы бардырыргъа болушхан препаратла да хайырланадыла. Андан тышында, сабийлеге томография да этиледи.

Адамланы асламысы алада инфекция болгъанын билмейдиле. Алай ауругъанларын сезип, жамауатха хата келтирирбиз деп ангыламагъанла да бардыла арабызда. Адам кесини саулугъуна тийишли эс бурмаса, врачла да уллу жетишимле болдурмазлыкълары баямды. Врачла бла жамауат бирлешселе, жетишимлерибиз боллукъду.