Тамблагъы тёлюню саулугъуну юсюнден

Саулукъ неден башланады? Къайдады аны тамырлары? Саулукълу ананы баласы да кючлю боламыды? Сёзсюз, тёлюлени араларында барды байламлыкъ.  Абаданлагъа  шёндюгю жаш адамла  сизге къалай кёрюнедиле, - деп соргъанда, ала «ёсюмлери бла  бир ненча жыл мындан алдагъыладан эсе  алашаладыла, арыгъыракъладыла, къарыусузчукъладыла, психика жаны бла да болумсузладыла  къысхасы, айныулары хар жаны бла да къарыусузду,  дейдиле. Аны бла бирге жаш адамланы наркотиклеге эм ичгиге сейирлери болгъанын чертедиле. Таулулада «пелиуан кибик къарыулу жаш» дегендиле. Къайдадыла ала бюгюн?

Бешикден окъуна башланнган ауруула

КъМР-ни Саулукъ  Сакълау министерствосуну коллегияларында, дагъыда конференциялада  гинекологла айтханнга кёре, сабийлени отуз проценти туугъан заманларындан ауруулуладыла неда ала  жашауларыны биринчи айларында окъуна саусуз боладыла.  Аны бла бирге уа жангы тууулгъан сабийлени  тогъуз проценти дуниягъа болжаллары жетгинчи неда ауурлукълары мардагъа жетмей жаратыладыла.

Къагъанакълада аурууланы битеу тюрлюлери да терк-терк тюбей башлагъандыла.

Былайда уа жашауларыны биринчи жылларында окъуна нерва системалары эм кёзлери бузулгъанла кёп жолукъгъанларын чертирге керекбиз.

Сабийле къаллай бир абадан бола бара эселе, аланы араларында толу саулукълуланы саны аздан-аз бола барадыла. Сёз ючюн, беш - алтыжыллыкъ сабийлени араларында саулукълары ахшыла жаланда хар бешинчисиди.

Кертиди, ала сууукъ тийип, неда ётюрюк кёме жугъуп аурургъа боллукъдула, алай юслеринден кетмей тургъан эски аурууладан а, сёз ючюн, сахарный диабетден, ёпке ауруудан, къыйналмайдыла.

КъМР- ни Саулукъ Сакълау министерствосуну коллегияларында белгиленнгенича, жети-сегиз  жыллары толгъан заманлада,  толу саулукълу сабийлени саны азаяды, аллай жыл санда ахшы саулукълула жаланда онсегиз  процентни тутадыла. Онжыллыкъланы араларында аллайла бютюнда аз боладыла, акъылбалыкъ болмагъанланы уа жаланда эки проценти тарыкъмайдыла саулукъларына.

Ичгини татыуун эртте сынайдыла

Жаш адамла арт жыллада диннге айланып, ичгиден  узая барадыла. Алай, нарколог Шунгарланы Мадина айтханнга кёре,  шахарлада алыкъа ичгини кёп хайырланнганла аз тюйюлдюле, дагъыда харкюнлюк жашауда токсикалы (уулу) веществоланы ийисгегенле да тюбейдиле. Аллай ишлеге жашла асыры эртте къатышханлары бютюнда уллу хата келтиреди.  Токсикомания бла шагъырей болгъанла-орта школда клейни эм башха веществоланы ийисгеген жашла – артда наркоманла боладыла.

Жаш тёлюню  арасында жайылыучу ауруулада гинекология тюрлюлери энчи жерни тутадыла. Аланы болдурмау келир заман бла байламлыды. Арт жылны ичинде сабийлени къайсы жыл санлыларыны да араларында репродуктив  функцияларында бузукълукълары болгъанла кёбейип барады. Бу осал шартны хатасындан жыл санлары жетген кезиуде аллай жаш адамланы ызларындан къаллыкъ тёлюлерини болууларына чырмау чыгъар деген къоркъуу барды.

Тамбла къаллай болур?

Гинекологла айтханнга кёре, башда айтылгъан жарсыуланы юслерине да, шёндюгю сабийле, алгъыннгыладан эсе, къарыусузла эм чыдамсызла болуп жаратыладыла. Кюч-къарыу жаны бла шарайыпсыз жашчыкъланы эм къызчыкъланы саны  азайгъанды.

Шёндюгю сабийлени ёсюмлери да алгъыннгы тёлюден  эсе алашады. Аны бла бирге уа жашчыкъла къарыусузуракъла болгъандыла, физкультура бла аз кюрешедиле, шаугютлери иги айнымайдыла. Аны бла байламлы жаланда бир соруу чыгъады: тамбла къаллай боллукъду?

Байсыланы Марзият.
Поделиться: