Алан патчахны кешенесин жангыртырыкъдыла

Онбиринчи ёмюрледе жашагъан Дургулел деген алан патчахны ташдан кешенеси бюгюнлюкде Ставропольну музей-заповеднигинде сакъланады. Жууукъ заманда аны жангыртырча мадар этилликди. Тарых экспонатны маданият байлыкъча саулай дуниягъа уллу магъанасы барды.

Быйыл жангыртыу иш комплекс халда бардырыллыкъды. Эм биринчи аны тыш жанындан проба алынырыкъды. Чыгъарылгъан эсеплеге кёре къурамын тинтирге онг табылса, башха жумушла да тамамланырыкъдыла. Алай бла келир жылда аны игилендирип бошар мурат этиледи.

Кешенени энчилиги аны тёрт къабыргъасында да суратла ишленнгенлериди. Алимле аланы магъанасын ачыкълар муратда 170 жылдан артыкъ кюрешедиле. Алгъаракълада музейде «Археологияны ыйыгъы» деген онекинчи илму конференция ётгенди. Анда баш жер кешенеге берилгенди. Форумгъа къыралны 20 шахарындан 50 специалист къатышханды. Ол санда ташдан, гипсден скульптурала ишлеген эм жангыртыу иш бла кюрешген бийик категориялы художник Елена Антонова эм жангыртыу жаны бла къырал илму-излем институтну илму ишчиси Анастасия Макарова да.

Аланы борчлары дуния магъаналы эсгертмени ачыкъларгъа эм жангыртыргъады. Бюгюнлюкде ташны юсюнден къатхан битимле тинтилирча мадар этиледи. Тюрсюнюн суратлагъа да тюшюргендиле эм «аяулу» амал бла аны къурамы да тинтиледи. Дагъыда ол ташны не ючюн тозурагъанын, къаллай бузукълукъла этилгенлерин да билирге онг берликди.

Эсге сала айтсакъ, кешене биринчи Тёбен Архызны тийресинде эртте аланла жашагъан Кяфыр шахарны къатында орналгъанды. Болсада 1957 жылда эсгертме жокъ болуп къалмазча аны Ставропольгъа келтиргендиле. Ансыз, баям, къадары жарсыулу болургъа ушай эди. Мында аны краевед музейни арбазында жангыдан сюегендиле башына жауун, къардан сакъларча башына жатма да ишленнгенди. Алай бла ол табийгъат болум тозуратмазча, адам къолу да заран жетдирмезча сакъланнганды. Энди жаланда аны тинтирге эм ёсе келген тёлюле да кёрюрча жангыртыргъа тийишлиди.