Сыйлагъан да, юйретген да этедиле

Мындан эки жыл алгъа Нальчикни  ара тийрелеринде "Италия" деген ат бла ашхана ачылгъан эди. Анда италиялы пицца бишириу бла чекленип къалмай, тыш къыраллы   мороженое да этгендиле.

Ол ашхананы иеси Аналаны Расулну жашы  Тимурду.  Жаш  Нальчикде школну бошагъанлай, Италиягъа кетип, анда  кёп жылланы  жашагъанды, экономистге  окъугъанды, дипломун да  алып чыкъгъанды. Алай артха уа къайтыргъа артыкъ ашыкъмай, талай жылны анда ишлеп тургъанды. Ол къырал аны, къалай эсе да, кесине бир бек тартханды. 

Нальчикге къайтханда да, аны унуталмагъанды: туугъан шахарында ол къыралгъа ушатып кафе ачар мурат башын бийлегенди. Ол ишни къолгъа алыу, аны къурау жаланда  не къадар кёп файда тюшюрюу бла байламлы тюйюл эди. «Бери Италияны жашаууну бир кесегин келтирирге сюйгенме. Жаланда пицца эмда мороженое этиу бла да чекленмегенме, адет-тёрелери бла шагъырейлендирирге эди умутум. Ашханабызда  болум  Италиядачады, ашланы тизмеси да орус эмда италиялы тилледе жазылады»,- дейди Тимур.

Мадарымлы жаш ашханасын Нальчикни ара тийрелеринде ачаргъа сюйгенди. Шахарда аллай жерни табар ючюн, иги кесек  сакъларгъа  тюшгенди. «Алай насыбыбыз тутханды, бизге керекли жерни  тапханбыз! Къатыбызда школ, кёп къатлы юйле, башха организацияла, предприятияла да бардыла. Алай биз ким да бизге татыулу  аш этгенибиз ючюн  келирлерин баш борчубузгъа санап, анга  итиннгенбиз. Кертисин айтсам, ашханабызгъа  экинчи кюнден башлап адамла  кёп келгендиле. Мен, биргеме ишлегенле   аллай болумгъа  хазыр тюйюл эдик, аны себепли  биринчи апчыргъа да тюшгенди»,- дейди жаш.

Ол кече хазна жукъламагъанын, заманыны асламысын ашханада  ётдюргенин да айтады: «Не букъдурлугъу барды, битеу чырмаулагъа, къыйынлыкълагъа да къарамай, башлагъан ишибизни алгъа тап  баргъанына къууанмай къалмагъанбыз.  Сёзсюз,  эсимде  болмай тургъанлай,  жюрегими  къыйнагъан, къанымы  бузгъан кезиуле да болгъандыла. Аладан бири – ишлерге келгенлени мында мычымагъанлары эди. Жангыларын алып, юйретирге тюшген кезиуле  аслам болгъандыла.  Насыпха, бусагъатда ишлей тургъанланы асламысы жууаплылыкъны сезген иш кёллю адамладыла. Кеслери да бир бирлерин ангылап, бир бирге билеклик этип урунадыла»,- деп хапарлайды предприниматель.

Тыш къыраллы ашарыкъланы ашханаларын ачханлагъа бирле дау да этедиле: «Миллет ашла бла сыйласала иги тюйюлмюдю?» -деп. Аны юсюнден  Тимур былай оюм этеди: «Миллет ашарыкъланы  адамларыбыз юйлеринде  кеслери хазырларгъа да боллукъдула. Аны ючюн кафеге неда рестораннга нек барыргъа керекди? Биз хычинлени сатып алыргъа артыкъ  ёч тюйюлбюз, насыпха, аланы  ынналарыбыз, аналарыбыз да юйде бек татыулуларын биширедиле.  Тышындан келгенле уа ала сейирдиле».

Италияны юсюнден да мени ушакъ нёгерим сагъатла бла айтыргъа боллукъду. «Италиячыла ашха уллу магъана бередиле. Аны себепли ашханагъа да аслам эс бёледиле, алада аш-сууну саны асламды, дагъыда тенгизден алыннган  продуктланы аслам хайырланадыла. Ол къыралда  кёп регионла бардыла, аланы хар бирини аш-суулары бир бирге ушамайдыла.  Италиячыла сагъат марда бла ауузланадыла. Ашханалары да белгиленнген сагъатлада ишлейдиле. Бир-бирлери эки сагъатдан ингирликге дери  жабылгъан окъуна этедиле. Алада жашау ингирликде башланады. 

Алада чай ичген  адет жокъду, аны жаланда аурусала ичедиле. Азыкъны ашагъандан сора уа, ызындан  асламында суу неда чагъыр уртлайдыла.  Ананасы бла пиццаны юсюнден италиячылагъа айтыргъа, бютюнда бег а кёргюзтюрге жарамайды (кюледи).  Аллайны ала туристлеге да этмейдиле. Макаронланы кетчуп бла бериу да италиячылагъа   къужур тюшча кёрюнеди».

Тимур пиццаны тарыхын да жик жиги бла билгенди. Ол айтханнга кёре, алгъа ол чабакъ тутуу бла кечиннген жарлыланы ашлары эди, бусагъатда уа  Италияда бек сыйлы хантха саналады, сураты миллет байракъгъа тюшюрюлгенди,  ЮНЕСКО-ну  тизмесине да  киргенди. Бу  ашарыкъны  юсюнден андан да кёп мында терк-терк къуралгъан мастер-класслада билирге боллукъду. Кертиди, бусагъатлада ол юйрениуле жаланда сабийлеге деп къураладыла. 

- Ала тылы бла кюреширге бек сюедиле,-дейди Тимур. - Кеслери хазырлагъан ашарыкъны да сюйюп ашайдыла. Дагъыда бизни мастер-классларыбыз италиялы тилни дерслерине ушап къаладыла: сабийле  бир-бир сёзлеге юйренедиле. Кертиди, юйрениулерибизге жюрюрге абаданла да угъай демейдиле, сейирлери уллуду. Бара-баргъанда алагъа да  дерсле ачарбыз деп турама. Алайды да, бизни ашханабыз, италиялы сыйлы аш сыйлау бла чекленип къалмай, кёп магъаналыды, дерге боллукъма , - дегенди ахырында Тимур.