Холам тарыны таурухлары бла элберлери

Халкъыбызда бир ненча диалект болгъанын барыбыз да билебиз. Алай Холам-Бызынгы диалектге уа «Ц» диалектден кирген сёзле да аз тюйюлдюле. Ол себепден анга къатыш диалект деп да айтадыла. 1962 жылда басмаланнган «Малкъарлыланы диалектологияларын, лексикаларын эм фольклорларын тинтиу жаны бла илму материалла» деген жыйымдыкъда бу ауузда жазып алыннган кёп сейир таурухла, нарт сёзле, элберле да бардыла. Анда жюрюген аллай сейир таурухладан бла элберледен бир къаууму бла сизни шагъырей этерге сюебиз.

                                     «Теуе бла тюлкю»

Теуе бир ёзенде кюте тургъанлай болгъант. Сора тюлкю баргъант анга. Тюлкю Теуеге: «Теуе, сен былайда нек кютесе? Жер меникиди», - деп айтханды. Сора шагъат тап дегент да, алай айтхант тюлкюге Теуе. Сора тюлкю айлана кетгент да, бёрюню тапхант. «Бёрю, - дегенди, - Теуе кюте турат, тюлкюню жерит деп, сен шагъатлыкъ эт да, экибиз да тутарбыз да ашарбыз», - дегент да, соргъант Теуе. «Хау, келтирдим», - дегент. Сора бёрю бу тюлкюню жерит дегент. Сора Теуе, ауузумда кырдыкла барт да чыгъар, харам кырдык ашап жарамаз, -дегент. Сора ауузун ачхант да, бёрю башын ауузуна сукъгъант. Сора бёрю хыр-хыр этип ёлдю. Тюлкю уа: «Къарагъыз бёрюню жалгъан шагъатлыгъына» ,-деди.

                         Элберле

Уллу тюзде къар жауа.

                        (Элекден ун акъгъан)

Ингирде ашхам бла затадыла,

Эрттен бла эрттен

Намаз бла къобадыла.

                (Тауукъла)

Мени эки затым барды да,

Ала жетмеген жер зохду.

                            (Кёзле)

Бела, бела, бела ат,

Бели иничке къолан ат,

Таугъа минсе, талмаз ат,

Талау тийсе, ёлмез ат.

                    (Гумулзукъ)

Бир къара кишичик

Сыртдан аууп  барады.

              (Къамыжакъ)

Эл ашагъан эмеген.

              (Тюрмен)

Бир иригим барыды да,

Баугъа урдум да,

Къуйругъу къолумда къалды.

                     (Кертме)

Къундуз жанады,

Ингирде батады.

                   (Кюн)

Кёк къагъытда

Тюй бюртюкле.

                (Жулдузла)

Жиляй, жиляй жюключюк

Аркъачыгъы тюключюк.

                    (Урчукъ)

Эшик башында

Жау гоппан.

         (Ай)

Акъ къалачыкъны ичинде

Сары бийчечик.

           (Жумуртха сарысы)

Къабыргъа узуну

Къара къатын.

            (Ауана)

Зыйсам – жундурукъ

Зайсам – ундурукъ.

             (Гюлменди)

Сыртлада къызыл ашыкъ.

                  (Тил)

Къуйрукълу наурусхан

Къазанны тауусхан.

                     (Чолпу)

Пура терек ура бара!

Чачакълары сууда бара.

                          (Таракъ).